Dagblaðið Vísir - DV - 07.05.1996, Page 11

ÞRIÐJUDAGUR 7. MAÍ 1996
11
Menning
Garpar a gonguskom
Mæðgurnar Ingibjörg Möller og
Fríða Sigurðardóttir fengu ís-
lensku barnabókaverðlaunin í ár
fyrir bók sem nefnist því söluvæna
nafni Grillaðir bananar. Sagan seg-
ir frá viðburðaríku ferðalagi tíu
ungmenna og fararstjóra þeirra
norður á Hornstrandir þar sem
söguhetjur lenda
í mannraunum,
bjarga slösuðum
ferðalangi og
koma upp um
glæpahyski, svo
eitthvað sé
nefnt. En eins og Tómas segir
hnyttilega við fararstjórann (sem
líka er stærðfræðikennari): „Þú
verður að athuga að við erum svo
mörg. Ef þú deilir í ævintýri ferð-
arinnar.með tíu þá verður ekki svo
mikið á mann.“ (121)
Söguna segir sögumaður sem
veit ekki alveg hvað hann er gam-
all. Ýmist er rödd hans unglingsleg
(til dæmis í 1. kafla) eða fullorðins-
leg, jafnvel gamaldags í orðavali.
Hann horfir á atburði utan frá og
sjónarhorn hans er flöktandi.
Framan af heldur hann sig nálægt
persónu Bjarna,
sem lesandi
heldur að ætli að
verða aðalper-
sóna sögunnar,
en þegar fram í
sækir smeygir
hann sér í huga hvaða persónu
sem vera skal. Ekki er síður farið
inn í huga fullorðinna en unglinga
en einkum dregur úr spennu að
sýna í hug glæpónanna.
Kosturinn við að opna sér leið
inn í huga persónu er að geta
Bókmenntir
Silja Aðalsteinsdóttir
Danahljómur
Þegar horft er til geislaplötuút-
gáfunnar á Norðurlöndum skera
tvö útgáfufyrirtæki sig klárlega
úr fyrir umsvif, markvissa stefnu
og fónlistarlegan metnað, nefni-
lega BIS í Svíþjóð og Finlandia í
Finnlandi. Geisladiskaútgáfan
annars staðar á Norðurlöndum
fellur óneitan-
lega í skuggann
af þessum tveim-
ur fyrirtækjum,
enda hafa þau
sinnt norskri,
danskri, jafnvel
íslenskri tónlist jafn ötullega og
sinni eigin. Þó ber ekki að for-
sóma nokkur minni útgáfufyrir-
tæki í Danmörku og Noregi, því
þau hafa megnað að draga ýmis-
legt markvert fram í dagsljósið.
Eitt þeirra, Danacord hið
danska, er allrar athygli vert, þó
ekki væri nema fyrir það að gefa
út allt sem hálflandi vor, Erling
Blöndal Bengtsson, lætur frá sér
fara. Geislaplötu hans með sell-
ósvítum Bachs ættu allir þjóð-
ræknir tónlistarunnendur á ís-
landi að eiga.
Annars eru ólíklegustu - og
raunar undarlegustu - verk á
sölulista hjá Danacord, allt frá
upptökum á tónleikum danskrar
ásláttar- og marimbugrúppu í Jap-
an til gjörvallra orgelverka
Buxtehudes í flutningi Inge Benn-
erup. Það er raunar auðséð að
Danacord reynir að helga sér
danska tónlist sem stóru útgáfu-
fyrirtækin eru ekki búin að kló-
festa. Því er tiltölulega lítið af
markverðum verkum eftir danska
tónlistarjöfurinn Carl Nielsen á
listanum hjá þeim, undantekning-
in .eru óperurnar Maskarade og
Sál og Davíð, ágætar upptökur.
Þeir nældu hins vegar í lærisvein
Nielsens, Poul Schierbeck, sem
samdi eina merkilega sinfóníu
(DACOCD 417 DDD). Ekkert gefa
þeir heldur út af nútímatónskáld-
unum Vagn Holmboe eða Paul
Ruders. Þess í stað einbeita þeir
sér að gefa út
Lauritz Melchior
eins og hann
leggur sig, allan
Rued Langgaard
(1893- 1952), sem
er nánast
óþekktur utan Danmerkur, svo og
annað lítt þekkt tónskáld, Nicolas
Medtner.
Sálmar og Schubert
Stærri hljómsveitarverk sem
Danacord gefur út virðast flest
tekin upp í Lodz í Póllandi, þar
með taldar 16 sinfóníur Lang-
gaards, og er sami hljómsveitar-
stjórinn ævinlega við stjórnvöl-
inn, nefnilega Rússinn Ilya
Stupel. Af nokkrum stikkprufum
að dæma er Sfupel kraftmikill
stjórnandi af finnsk-rússneska
skólanum, bestur í dramatískum
verkum. Ég var nú kannski meir
impóneraður af rússneskum pí-
anóleikara sem Danacord er með
á sínum snærum, en umheimur-
inn hefur ekki enn uppgötvað.
Hann heitir Oleg Marshev og spil-
ar sónötur Prokofievs af meiri
innlifun og ákafa en flestir aðrir
(DACOCD 393 DDD).
Það sem gladdi mig mest í upp-
tökunum frá Danacord var samt
framlag tveggja danskra söngv-
ara. Túlkun Elísabetar Meyer-
Topse á sálmalögunum sem
Grundtvig arfleiddi íslenska
kirkju að er hreint
út sagt hrífandi
(DACOCD 419
DDD). Ég átti held-
ur ekki von á að
heyra lítt þekktan
danskan barítón,
Peder Severin,
sýngja Die schöne
Múlleriri á við bestu
ljóðsöngvara sem
nú eru uppi
(DACOCD 396 og
397) og mun nú
vinda bráðan bug
að því að kynnast
honum betur. Ef
Danacord heldur
áfram að virkja
listamenn af þessu
tagi, gerir soldið
meira fyrir útlit
geislaplatna sinná
og reynir að kynna
þær með skipuleg-
um hætti, ætti fyrir-
tækið að geta staðið
uppi í hárinu á nor-
rænu risunum i út-
gáfubransanum.
Erling Blöndal Bengtsson; á samningi hjá
Danacord.
Hljómplötur
Aðalsteinn Ingólfsson
Mæðgurnar Ingibjörg Möller og Fríða Sigurðardóttir.
magnað upplifun hennar og þar
með lesanda. Þetta nýta höfundar
sér þó ekki alltaf. Þegar Þorgeir
fellur fram af bjargbrún og hangir
þar í hvönn þá ættum við að fá að
hanga þar með honum, að minnsta
kosti hverfa til hans þegar ljðst er
að hann lifir, en við höldum okkur
kirfilega uppi á brún. Ekki tekst
höfundum heldur að láta upplifun
Ingu lifna, þegar hún finnur beina-
grind í helli, vegna þess að við
flöktum frá henni þegar mest á
reynir.
Yfirleitt lifna atvik ekki vel í
þessari bók, til þess er frásögnin of
endursagnakennd og persónur lítið
meira en nafnið tómt. Víða er eins
og gleymst hafi að taka út óþörf
orð: „ . . . Ómar, langur himinhár
sláni“ (26), „Nýjar upplýsingar um
ferðafélagana voru komnar: Anna
Jóna og Pétur voru systkini.
Bjarni vistaði þessar upplýsingar."
(27) „Hann var skringilegur karl og
leit ekki út fyrir að vera eins og
fólk er flest.“ (55) Mikið er um
orðatiltæki sem gera stílinn sjálf-
virkan: „honum rann kalt vatn
milli skinns og hörunds", „Hjálpin
er á næstu grösum", „Ég held að
best sé að forða sér úr því sem
komið er“, „Það er múgur og marg-
menni hvert sem litið er“, „Án
frekari málalenginga"; og sum eru
notuð vitlaust: „eins og að stökkva
vatni á gæs að reyna að fá þau út“.
(Öll þessi dæmi eru á bls. 118.)
En þó að vinnubrögð séu viðvan-
ingsleg, eins og vænta má hjá ný-
liðum, er sagan oft skemmtileg
þegar hún er komin til Horn-
stranda. Það er gaman að vísun-
inni í Fóstbræðra sögu þegar
hvönnin bjargar piltinum Þorgeiri
og mætti alveg upplýsa hvaðan
hún er komin; einnig er sagt frá
einhentri, einfættri ófreskju sem
Vestfirðingar kannast við og hefði
mátt nefna á nafn. Tæpt er á sögn-
um af erfiðu mannlífi á þessu harð-
býla svæði sem stækka sögu nú-
tímaunglinganna og gera- reynslu
lesenda meiri. Hver veit nema þeir
sitji uppi með fjallabakteríuna eft-
ir lesturinn eins og söguhetjur.
Ingibjörg Möller og Fríða Sigurðar-
dóttir:
Grillaðir bananar.
Vaka-Helgafell 1996.
Aukablað um QÆMJDYR
Miðvikudaginn 15. maí
mun aukablað um gæludýr
fylgja DV.
Meöal efnis í blaöinu veröur: Gildi gæludýra,
hundar og útivist, aöstaöa borgarbúa til
hundahalds, páfagaukarækt, vinsældalisti
gæludýrabúöanna, eru Islendingar dýravinir o.fl.
Þeir sem hafa áhuga á aö auglýsa í þessu aukablaði
vinsamlega hafi samband við
Ragnar Sigurjónsson í síma 550-5728 hiö fyrsta.
Vinsamlega athugið ab síbasti skiladagur
auglýsinga er fimmtudagur 9. maí.
Auglýsingar
Sími 550 5000, bréfasími 550-5727.