Dagblaðið Vísir - DV - 07.05.1996, Qupperneq 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 7. MAÍ 1996
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLT111,
blaðaafgreiðsia, áskrift: ÞVERHOLT114, 105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Óhollir ofurtollar
íslendingar borða mun minna grænmeti en aðrar þjóð-
ir. Við erum lengst allra þjóða Vestur-Evrópu frá því að
ná þeirri hlutdeild grænmetis í fæðinu, sem mælt er með
af Alþjóða heilbrigðisstofnuninni og í hliðstæðum ráð-
leggingum heilbrigðisráðuneyta á Vesturlöndum.
Við erum hins vegar nær vestrænum stöðlum i ávaxt-
aneyzlu og skerum okkur að því leyti ekki úr hópnum.
Mismunurinn á neyzlu okkar á grænmeti og ávöxtum
sýnir, að við erum ekki á móti hollustufæði, heldur eru
það önnur atriði, sem fæla frá grænmetisnotkun.
Munurinn stafar af, að grænmeti er ræktað í landinu,
en ávextir ekki. Það þýðir, að ríkið setur verndartolla á
innflutt grænmeti til að vernda það innlenda, en setur
ekki slíka tolla á innflutta ávexti. Verndartollarnir valda
því, að grænmeti verður of dýrt fyrir neytendur.
Þegar riki heimsins ákváðu fyrir rúmu ári að lækka
tolla og koma á fót Alþjóða viðskiptastofnuninni, voru ís-
lenzk stjórnvöld svo forstokkuð í verndarstefnu sinni, að
þau notuðu tækifærið til að setja meiri ofurtolla á inn-
flutt grænmeti en nokkru sinni fyrr.
Þetta getur fólk sannreynt í útlöndum. Við samanburð
flnustu grænmetisborða í verzlunum á íslandi og venju-
legra borða af því tagi í erlendum verzlunum leynir sér
ekki, að grænmeti er þar margfalt fjölbreyttara en hér og
kostar ekki nema brot af því, sem það kostar hér.
Áhrif verndarstefnunnar leiða einnig til þess, að inn
er flutt grænmeti af ódýrasta tagi. Gæðavara er ekki flutt
inn, af því að hún yrði stjarnfræðilega dýr í tollareikn-
ingi landbúnaðarráðuneytisins. Innflutt grænmeti á ís-
landi er raunar mestmegnis stórvaxið skepnufóður.
Þverpólitísk samstaða er um, að landbúnaðarráðuney-
tið sé hagsmunagæzlustofnun landbúnaðar gegn al-
mannahagsmunum og að það fái alltaf að ráða ferðinni,
þegar hagsmunir landbúnaðar eru í húfi. Þannig var það
í síðustu ríkisstjórn og þannig er það í þessari.
Allir stjórnmálaflokkar bera jafna ábyrgð á þessum
glæp. Það gildir einnig um Alþýðuflokkinn, sem sat í síð-
ustu ríkisstjóm, er kom á fót ofurtollakerfi grænmetis,
sem við búum nú við. Allir stjómmálaflokkar taka hags-
muni landbúnaðar fram yfir hagsmuni neytenda.
Ein afleiðingin af þessu er minni grænmetisnotkun ís-
lendinga en ella væri og verra heilsufar. Það er ekki að
ástæðulausu, að Alþjóða heilbrigðisstofnunin mælir með
stóraukinni grænmetisnotkun. Það stafar af, að hún bæt-
ir heilsu og dregur úr menningarsjúkdómum.
Herkostnaður þjóðarinnar af vemdun innlendrar
garðyrkju er mikill. Hann lýsir sér í auknum kostnaði
við hjartasjúkdóma og krabbamein. Hluti af kostnaði
þjóðarinnar af sjúkrahúsakerfinu stafar beinlínis af ofur-
tollum stjómvalda á innfluttu grænmeti.
Ef þjóðin hefði nógu mikinn áhuga á heilsu sinni,
mundi hún ekki þola stjómmála- og embættismönnum
að skaða heilsu fólks á þennan hátt, valda því hjartasjúk-
dómum og krabbameini til að halda uppi háu verði á
grænmeti. En þjóðina skortir áhuga á þessu.
Þetta breytist vonandi smám saman, þegar fleiri ís-
lendingar kynnast útlöndum og komast að raun um, að
við erum þriðja flokks þjóð á þessu sviði. En það á langt
í land, því að enn em mál hér í þeim farvegi, að ríkið er
að efla verndartolla á innfluttu grænmeti.
Þekkingin á þessu sviði er þó orðin svo mikH, að ljóst
er, að stjórnmála- og embættismenn eru í þröngri hags-
munagæzlu vísvitandi að skaða heHsu þjóðarinnar.
Jónas Kristjánsson
Erlendar þjóðir líta öfundaraugum til íslenska lífeyrissjóðakerfisins, segir m.a. í grein Hrafns.
Þrepin þrjú
Alþjóðabankinn hefur lagt
áherslu á að lífeyriskerfi byggist á
þremur þrepum. Þessi þrjú þrep
eru:
Opinbert kerfi með skylduaðiid
sem greiðir flatan grunnlifeyri eða
tekjutengdan lágmarkslífeyriog sé
ijármagnaður með sköttum. Mark-
miðið sé tekjujöfnun og samtrygg-
ing.
Lífeyrissjóðakerfi sem byggir á
fullri sjóðsöfnun í einstaklings-
bundnu eða vinnutengdu sparnaö-
arkerfi. Helsta hlutverk lífeyris-
sjóðanna sé sparnaður og sam-
trygging sjóðfélaganna.
Frjáls einstaklingsbundinn
sparnaður til elliáranna. Megin-
markmið sé sparnaður og trygg-
ing.
Þrískiptingin
íslenska lífeyrissjóöakerfið
byggir einmitt á þessum þremur
meginþrepum. Hið fyrsta er al-
mannatryggingakerfið, annað
þrepið eru lífeyrissjóðirnir og hið
þriðja er ýmis frjáls almennur
sparnaður.
Nauðsynlegt er að menn átti sig
á þessari þrískiptingu í íslenska
lífeyriskerfmu og hagi málflutn-
ingi sínum í samræmi við það. Því
miður virðast hins vegar alltof
margir ekki gera sér grein fyrir
þessari einföldu skiptingu og
þeirri staðreynd að hver einstakur
þáttur lífeyriskerfisins hefur vissu
hlutverki að gegna.
Afleiðingin verður sú að menn
tala út og suður um vanda lífeyris- -
kerfisins og grauta þessum þrem-
ur meginþáttum kerfisins svo
rækilega saman að engin rökstudd
niðurstaða fæst í umræðuna.
Þannig telja sumir sjálfsagt að
ýmis frjáls einstaklingsbundinn
spamaður geti komið í stað lífeyr-
issjóðanna og að jafnvel trygginga-
félög og bankar geti tekið að sér
hlutverk þeirra.
Kjallarinn
Hrafn Magnússon
framkvæmdastjóri Sambands al-
mennra lífeyrissjóða
Umræðan flækt
Ósanngjarn málflutningur við-
skiptaráðherra í garð lífeyrissjóð-
anna flækir þessa umræðu enn
frekar en fleira kemur til. Samspil
bóta almannatrygginga og
greiðslna frá lífeyrissjóðum, sem
hefur haft í för með sér alltof háan
jaðarskatt á lífeyrisgreiðslu, virk-
ar aldeilis ekki sem hvatning fyrir
almenning að leggja til hliðar Qár-
muni til efri áranna.
Þá hafa nýlegar auglýsingar er-
lendra tryggingafélaga hér á landi,
þar sem lofaö er gulli og grænum
skógum varöandi lifeyrisspamað
landsmanna, oft á tíðum verið
órökstuddar og villandi. Minna
þær óneitanlega á málflutning sér-
eignarsjóðanna fyrir nokkrum
árum, þegar þeir gáfu í skyn að
sjóðfélagar gætu vænst allt að 15%
raunávöxtunar á ári í marga ára-
tugi.
Fullkomnasta kerfið
Þessi þróun hefur því miður
skapaö vantrú almennings á lífey-
riskerfinu og er það miður því að
mörgu leyti búum við íslendingar
við fullkomið lífeyriskerfi, þó á
því séu vissulega ýmsir hnökrar
sem auðvelt er að lagfæra ef vilji
er fyrir hendi.
Sérstaklega er hið almenna líf-
eyrisjóðakerfi landsmanna til fyr-
irmyndar og með því fullkomnasta
sem til er í heiminúm í dag. Er nú
svo komið að erlendar þjóðir líta
öfundaraugum til íslenska lífeyris-
sjóðakerfisins. Höfuðkostur ís-
lenska lífeyrissjóðakerfisins bygg-
ist á þremur þáttum, sem eru
skylduaðild, sjóðsöfnun og sam-
trygging sjóðfélaga.
Koma mörgum landsmönnum
þessi sannindi spánskt fyrir sjónir
enda hefur almenn umræða um
lífeyrismál landsmanna oft verið
ómarkviss og ákaflega ruglingsleg
þar sem menn hafa ekki áttað sig
á þessari einfoldu þrepaskiptingu
íslenska lífeyriskerfisins, sem m.a.
Alþjóðabankinn hefur lagt áherslu
á aö verði tekin upp sem víðast.
Hrafn Magnússon
„íslenska lífeyrissjóðakerfið byggir einmitt
á þessum þremur meginþrepum. Hið
fyrsta er almannatryggingakerfið, annað
þrepið eru lífeyrissjóðirnir og hið þriðja
er ýmis frjáls almennur sparnaður.“
Skoðanir annarra
Samræmd próf, takk
„Vandi Háskóla íslands er ekki sá að hann fái
óhæfa nemendur úr framhaldsskólum landsins.
Þvert á móti fær skólinn allt of marga hæfa nemend-
ur en hefur enga burði til að sinna þeim vegna fjárs-
korts og bágborinna aðstæðna sem af honum leiða,
auk þess sem skólinn hefur tekið að sé það hlutverk
að koma í veg fyrir svokallaða ofljölgun í nokkrum
starfsstéttum . . . Eftir situr háskólinn með alla
ómegðina og biðst vægðar. Samræmd próf takk.“
Gísli Skúlason i Mbl. 4. maí.
Tæknifrjóvgun á Alþingi
„Mitt í átökum um leikreglur á vinnumarkaði og
önnur ágreiningsmál dagsins skaut upp í umræðu á
Alþingi máli, sem virðist kljúfa alla þingflokka.
Þetta er frumvarp til laga um tæknifrjóvgun, sem
verið hefur til meðferðar í allsherjarnefnd þingsins í
vetur ... Þetta mál er dæmi um það þegar Iöggjöf og
leikreglur skortir um starfsemi þar sem tæknin er
komin inn á sviö sem áður voru ókunn . . . Þetta
leiðir inn á áður ókunnar brautir þar sem siðferði-
leg, félagsleg og lagaleg vandamál bíða við hvert
skref.“
Úr forystugrein Tímans 4. maí.
Viðvarandi atvinnuleysi?
„Það þýðir ekkert að tala um þessi vandamál með
upphrópunum eins og einstaka verkalýðsleiðtogar
hafa enn tilhneigingu til. Það er þvert á móti ástæða
til að brjóta til mergjar þá spurningu, hvort vinnu-
markaðskerfið eigi við breyttar aðstæður' í atvinnu-
lifinu þátt í töluverðu viðvarandi atvinnuleysi, og
hvort breytingar á því séu forsenda fyrir því að
störfum fjölgi enn meir en orðið er.“
Úr forystugrein Mbl. 5. maí.