Dagblaðið Vísir - DV - 15.05.1996, Qupperneq 13

MIÐVIKUDAGUR 15. MAÍ 1996
13
Sjalfsmynd þjoðar
Fram undan eru kosningar til
æðsta embættis þjóðarinnar.
Margir standa því frammi fyrir
því nú að þurfa að gera upp hug
sinn gagnvart þeim einstaklingum
sem í framboði eru. Tvennt er það
sem öðru fremur skiptir máli í
slíku uppgjöri. Annars vegar að
skerpa skilning á því hlutverki
sem forsetaembættið hefur og hins
vegar meta eigindir þeirra ein-
staklinga sem í framboði eru til að
gegna sem best því hlutverki.
Hlutverk forseta
Að mínu mati skipta mestu, þeg-
ar öllu er á botninn hvolft, per-
sónueigindir forsetans því forset-
inn er í raun hluti af sjálfsmynd
þjóðarinnar. Eigindir eins og heið-
arleiki, siðferðisstyrkur og auð-
mýkt eru þær dyggðir sem mestu
skipta. Aðrir mannkostir eins og
færni í samskiptum við land og
þjóð og við aðrar þjóðir eru hæfi-
leikar sem ganga verður út frá að
forsetaframbjóðendur hafi. For-
seta- embættið er því fyrst og
fremst inn á við. Forsetinn getur
haft veruleg áhrif á sjálfsvirðingu
þjóðar, á hin hefðbundnu gildi og
á siðferðisstyrk hennar. Heilindi
hans gagnvart mönnum og málefn-
um og persónueigindir geta vísað
þjóðinni vel fram á veginn, blásið
í hana kjarki og gefíð mannlifinu
tilgang og innri merkingu.
Forsetaembættið er því víð-
feðmara og af allt öðrum toga en
stjórnmálastarfsemi sem að meira
eða minna leyti byggir á hug-
myndafræði og starfsemi fjölda-
hreyfmga. Þar velur fólk sér í
raun rekstrarstefnu í sameiginleg-
um málefnum. Forsetinn er hins
vegar sameiningartákn og leiðtogi
þjóðar í blíðu og stríðu. Fyrir-
mynd sem kallar fram það besta í
mannlegu eðli og samskiptum.
Við höfum sem betur fer átt
samferðamenn sem eru okkur góð
fyrirmynd og hvatning. Menn á
borð við Sigurbjörn Einarsson,
fyrrverandi biskup, þar sem heið-
arleiki, siðferðisstyrkur og auð-
mýkt eru sterkar persónueigindir.
Eigindir sem gera menn að leið-
togum án framboðs. Eigindir sem
skapa virðingu og löngun til að
hlusta á hvert orð og hverja mein-
ingu. Eigindir sem kæfa yfirborðs-
mennsku, hræsni og sjálfsblekk-
ingu.
Samskipti manna og þjóða eiga
sér því miður ekki neina rétta for-
skrift en góðar dyggðir fæða af sér
rétt samskipti.
Kjallarinn
Jóhann Rúnar
Björgvinsson
hagfræðingur
Hlutverk fjölmiðla
í ljósi þess sem fram hefur kom-
ið hér að ofan er mikilvægt að fjöl-
miðlar skynji hlutverk sitt í þess-
um kosningum. Annars vegar að
upplýsa alþjóð um mismunandi
skoðanir og skilning á hlutverki
forsetaembættisins og hins vegar
að reyna að koma til skila sem
réttastri mynd af persónueigind-
hengi hjálpar til að heyra viðhorf
annarra.
Þá er það auðvitað eðlilegur
hlutur og mjög lýðræðislegur að
sem réttust mynd sé gefin af þeim
einstaklingum sem í framboði eru.
Á þann hátt verður best tryggt að
þjóðin fái þann forseta sem hún
„Að mínu mati skipta mestu, þegar öllu
er á botninn hvolft, persónueigindir for-
setans því forsetinn er í raun hluti af
sjálfsmynd þjóðarinnar. Eigindir eins og
heiðarleiki, siðferðisstyrkur og auðmýkt
eru þær dyggðir sem mestu skipta.“
um og mannkostum frambjóð-
enda. Hver og einn metur að sjálf-
sögðu fyrir sig þýðingu og hlut-
verk embættisins. í þessu sam-
vOl. í þessu ferli verður enginn
óbarinn biskup.
Jóhann Rúnar Björgvinsson
Eðlilegt og-mjög lýðræðislegt er að
sem réttastri mynd sé komið til
skila af þeim einstaklingum sem í
framboði eru, segir greinarhöfund-
ur m.a.
Þingmenn og prestar
Fágætt er að menn gefi kost á
sér í stjómmál og þeim tengt af
hugsjón. Vinnubrögð gera það
ljóst.
f þessum efnum eiga prestar og
stjórnmálamenn nokkra samleið.
Báðir eru kosnir af fólkinu fyrir
fólkið og það borgar launin. Báðir
hugsa fyrr um eigin hag og laun
en þeirra sem þeir eru kjörnir til
að þjóna.
Margsvikin loforð
Nýjasta dæmi prestanna er
Langholtskirkjuhneykslið, þar
sem yfirgangur Guðsmannsins
Flóka Kristinssonar gagnvart
söfnuðinum er látinn óátalinn.
Fjöldi manns undrast framferði
prestsins. Hann aftur á móti telur
sig hafa Almættið með sér í aðför
að söfnuðinum. Prestar eru í
þessu máli að vinna gegn fólkinu
sem sér fyrir þeim. Úlfúðin í
þeirra eigin röðum sannar að allir
hitta sig að lokum. Prestar þurfa
sannanlega að taka sjálfa sig til
bæna.
Stjórnmálamenn í valdastólum
renna almennt stoðum undir fá-
mennar auð- og valdaklíkur sem
Kjallarinn
Albert Jensen
trésmiður
af óskiljanlegum ástæðum remb-
ast móti jafnrétti. Varla verður
slíkum pólitíkusum hælt fyrir
stjórnvisku eða trúnað við fólkið
sem reyndar hefur lengi haft úr
litlu að velja á kosningadögum.
Þarna standa til boða menn sem
hafa margsvikið loforð, eru sér-
fræðingar í málþófi og blekking-
um. Svo er mönnum sagt að þeir
eigi það skilið sem þeir kjósa.
Einn stjórnmálaarmur er með
góðu máli. Annar vill hafa það
öðruvísi og eyðileggur það. Dæm-
in eru um allt þjóðfélagið.
Að heiðra skálkinn
40.000, skattfrjálst. Fjórþjóðasamn-
ingur um síldina fór I gegn. Um
svo mikilvægt mál var ósamkomu-
lag. Þó var trúlega ekki um annað
að ræða ef yfirgangur Norðmanna
og óbilgirni átti ekki að eyðileggja
stofninn. Neyð að heiðra skálkinn.
Hæstiréttur Noregs, samþykkti
sjóræningjareglur Norðmanna á
„Þarna standa til boða menn sem hafa
margsvikið loforð, eru sérfræðingar í mál-
þófi og blekkingum. Svo er mönnum sagt
að þeir eigi það skilið sem þeir kjósa.“
Meirihluti er t.d. fyrir því í
þinginu að færa nokkrum útvöld-
um aðalauðlind þjóðarinnar að
gjöf. Nokkrir, sem eru þessu and-
vígir, vOja hins vegar afsala sjálf-
stæði íslands fyrir ósannaða við-
skiptahagsmuni.
Á sama tíma og skert voru kjör
aldraðra og öryrkja ákvað þingið
að hækka laun sinna manna um
Atlantshafi, Svalbarðasvæðinu,
með því að dæma íslendinga fyrir
veiðar þar. Vonandi verður sam-
staða í þinginu að fara með málið
fyrir alþjóðadómstólinn. Annað
væri gunguháttur.
Albert Jensen
Með og
á móti
Kröfur rafiðnaðarmanna
um sérkjarasamning
vegna Hvalfjarðarganga
Guðmundur Gunn-
arsson, formaður
Rafiðnaðarsam-
bandsins.
Mann-
réttindi
„Réttur til
þess að semja
um laun og
kjör er eitt af
grundvallar-
mannréttind-
um i lýðræðis-
þjóðfélagi.
Réttur launa-
fólks til þess
að bindast
samtökum til
að knýja á um
þessi réttindi
eru lögbundin
hér á landi og i alþjóðasam-
þykktum. Hér á landi hafa ekki
verið gerðir kjarasamningar um
vinnu við jarðgangagerð. Vinna
í göngum undir Hvalfjörð er frá-
brugðin öðrum jarðgöngum sem
byggð hafa verið hér á landi. Þau
eru niðurvísandi og undir sjáv-
armáli. Erfiðleikar verða við að
koma frá borvatni auk meiri
hættu opnist vatnsæðar.
Rafiðnaðarmenn hafa sett
fram kröfugerð sem byggð er á
sjónarmiðum sem fram komu á
fundi með starfsmönnum Foss-
virkis sem vinna að undirbún-
ingi umræddra framkvæmda.
Við viljum ná samningum fljótt
svo ekki þurfi að grípa tU að-
gerða eftir að framkvæmdir hefj-
ast. Vinnuveitendur telja ekki
þörf á að ræða sérstakan samn-
ing. Þykjast furðu lostnir þrátt
fyrir að vilji okkar hafi verið
þeim ljós um nokkurt skeið.
Fullyrðingar um að í gildi séu
aðrir kjarasamningar koma mál-
inu ekkert við. Nú er í undirbún-
ingi vinna við að samræma
kröfugerðir stéttarfélaga. Að því
loknu munu þau freista þess að
ná fram kjarasamningi."
hótanir
„VSÍ hafa
engar kröfur
borist um gerð
sérstaks kjara-
samnings
vegna Hval-
fjarðarganga.
Við endurnýj-
un virkjana-
samnings í
SÍðasta mán- insson.fram-
uði höfðu kvæmd88,iórivsl-
komið fram
óskir um
breytt ákvæði.
Það var ekki orðið við þeim ósk-
um og samningurinn er endur-
nýjaður án þess.
Það er ekkert sérstakt við
Hvalfjarðargöng, umfram aðrar
jarðgangaframkvæmdir síðustu
árin og ekkert tilefni til að gera
sjálfstæða kjarasamninga þar
um. Áhættan er ekkert meiri en
t.d. við Vestfjaröagöngin, það
var meiri vatnsþrýstingur þar.
Kjarasamningar allra þeirra
starfsstétta sem hér geta átt hlut
að máli eru gildir og bundnir til
næstu áramóta. Þetta eru því
fráleitar og heldur hvimleiðar
hótanir formanns Rafiðnaðar-
sambandsins um að þetta mikil-
væga verkefni verði stöðvað með
verkfalli og jafnframt að efnt
verði til samúðarvinnustöðvana
í öðrum greinum atvinnulífsins.
Þessi málflutningur dæmir mál-
flytjandann sjálfan."
-bjb