Dagblaðið Vísir - DV - 20.05.1996, Blaðsíða 14

14
MÁNUDAGUR 20. MAÍ 1996
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLT111,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverö 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Forystukreppa ASI
Þing Alþýðusambands íslands hófst í morgun. Þingið
stendur fram á föstudag og það sækja fulltrúar tugþús-
unda launamanna. Þótt skipulagðar séu umræður um at-
vinnu-, mennta- og skipulagsmál, auk umræðna um
verkalýshreyfingu og launamál, munu þau mál falla í
skuggann af kosningu forseta sambandsins.
Forseti og varaforsetar Alþýðusambandsins verða
kosnir á miðvikudag. Þótt nú séu aðeins tveir dagar til
stefnu er fullkomin óvissa um það hver stýrir hinum Qöl-
mennu samtökum næstu fjögur árin. Alþýðusamband ís-
lands á við forystukreppu að stríða. Benedikt Davíðsson,
forseti Alþýðusambandsins, hefur ekki svarað því enn
hvort hann gefur kost á sér til áframhaldandi starfa.
Eins og staðan er nú hefur Hervar Gunnarsson, 2. vara-
forseti Alþýðusambandsins, einn lýst yfir framboði. Fyr-
ir fram hefur það þó verið talið ólíklegt að samstaða ná-
ist um kosningu Hervars. Hann kemur úr röðum verka-
mannasambandsmanna en talið er að stuðningur við
hann sé ekki eindreginn þar.
í helgarblaði DV komu fram áhyggjur formanns Dags-
brúnar vegna forystumála sambandsins. Hann talar fyr-
ir munn margra í forystusveitinni. Þeir óttast átök milli
stærstu sambandanna innan ASÍ á þinginu. Þessir hópar
eru verkamenn, sem eru fjölmennastir, verslunarmenn
og iðnaðarmenn. Verkamenn telja að forysta ASÍ hafi
brugðist og því séu breytingar nauðsynlegar.
Benedikt Davíðsson tók óvænt við forsetastarfinu á
síðasta ASÍ-þingi, fyrir Qórum árum. Þá, líkt og nú, voru
forystumál sambandsins í óvissu. Vera kann að það sé
taktík núverandi formanns að halda þeirri óvissu allt
fram að kosningu. Þegar að þeim komi telji menn hann
skásta kostinn þótt óánægja með forystuna sé umtals-
verð. ____
Forystukreppan í ASÍ er umhugsunarverð. Sambandið
hefur verið ráðandi aðili í samningagerð fyrir hönd laun-
þega. Það ætti því að vera eftirsóknarvert að stýra sam-
bandinu og hafa þar áhrif. Svo virðist þó ekki vera. Ann-
að þingið i röð eru forystumál sambandsins í óvissu.
Verkamenn eru ósáttir við sinn hlut og benda á lág laun
sín því til staðfestu. Núverandi forseti kemur úr hópi
iðnaðarmanna og var studdur af verslunarmönnum.
Átök milli þessara fylkinga gætu orðið á þinginu þar sem
allir vilja tryggja stöðu sína.
Mikið reynir á forseta ASÍ. Hann er fulltrúi launþega
gagnvart vinnuveitendum. Forystuleitin stendur innan
sambandsins lfkt og gerðist fyrir fjórum árum. Komi
menn hins vegar ekki auga á forsetaefni innan raða ASÍ
verður að leita út fyrir sambandið. Þá þarf að finna at-
vinnumann sem hefur þá undirstöðu sem til þarf.
Samningar Alþýðusambandsins eða sambanda innan
vébanda þess við vinnuveitendur skipta einstaklinga og
þjóðarbú miklu máli. Þar er verið að takast á um það
sem til skiptanna er. Launastefha ASÍ næstu fimm árin
mun byggjast á því að ná kaupmætti grannþjóða. Þetta
er verðugt verkefni og verður helsta verk þeirrar forystu
sem við tekur hjá ASÍ á miðvikudaginn. Því skiptir það
miklu máli að vel takist til. Þar þarf að velja forystu sem
gætir hagsmuna launafólks en hefur um leið hagsmuni
þjóðarbúsins að leiðarljósi.
Forseti ASÍ hefur réttilega verið gagnrýndur fyrir að
taka ekki af skarið um endurkjör. Sú afstaða hefur kom-
ið í veg fyrir vitræna umræðu um forystuvandræði sam-
takanna og aðgerðir í framhaldi af því.
Jónas Haraldsson
—
l’ * ■ ' íiHilb * áíi<í

„Það er því gagnslítið að hrópa á „kjark“ stjórnmálamanna um virka byggðastefnu," segir Ingvar m.a. í grein
sinni.
Tíðarandi og
byggðastefna
Nýlega mátti heyra norðlenskan
sveitarstjórnarmann lýsa þeirri
skoðun sinni í útvarpi aö byggða-
stefna (lausn byggðavanda) yrði
því aðeins virk að alþingismenn
hefðu „kjark“ til þess að fram-
fylgja henni í krafti stöðu sinnar.
Fljótt á litiö sýnist ástæðulaust
að andmæla þessari skoöun. Al-
þingismenn landsbyggðarinnar
verða aldrei undanþegnir því að á
eftir þeim sé rekiö að duga hver
sínu kjördæmi, einstökum byggð-
arlögum og málefnum landsbyggð-
ar í heild. En þegar betur er að
gætt er slíkt ákall á kark alþingis-
manna innantóm orð miðað við þá
áhrifaaðstöðu sem þeim er nú
búin um málefni af þessu tagi.
Ótrúlegt er að alþingismenn skorti
kjark til þess að veröa kjördæm-
um sínum og kjósendum að liði
hafi þeir slíkt á valdi sínu. Varla
eru alþingismenn upp til hópa
kjarkminni en aðrir forystumenn
í landsbyggðarmálum, t. a. m.
sveitarstjórar eða aðrir atkvæða-
menn um margs konar málefni
héraða og byggðarlaga.
„Sértækir hagsmunir"
Hvað byggðastefnu viðkemur
hlýtur hún ávallt að vera sam-
starfsverkefni sveitarstjórnar-
manna og alþingismanna. Þar að
auki verða sveitarstjórnarmenn
og þingmenn kjördæmanna að
hafa samstöðu um mótun og fram-
kvæmd byggðastefnu í samstarfi
við fjárveitingavald og ríkisstjórn.
Byggðastefna veröur aldrei neitt
nema víðtækt pólitískt afl standi
henni að baki. Vissulega reynir á
dug alþingismanna í því sam-
bandi.
En byggðastefna af þessu tagi á
erfitt uppdráttar um þessar mund-
Kjallarinn
Ingvar Gíslason,
fyrrv. alþm. og ráðherra
ir. Almenn skilyrði byggðastefnu
eru ekki fyrir hendi. Sjálfur tíöar-
andinn hafnar byggðastefnu enda
er hún haldin þeim annmarka,
sem verstm- er að mati ríkjandi
auðvaldshyggju, að henni verður
ekki framfylgt nema með opin-
berri íhlutun í þágu „sértækra"
hagsmuna.
En það hugtak er efst á bann-
orðalista þeirra sem hafna félags-
hyggju og blönduðu hagkerfi en
ætla svonefndum markaðsöflum
þeim mun meiri áhrif. Þar með er
ekki sagt að þeir hafni opinberum
afskiptum í einu og öllu. Öðru
nær.
Kraftaverk
Hvar sem við verður komið
beita boðberar kapítalískrar frjáls-
hyggju ríkisafskiptum í sína eigin
þágu. Þeir löggilda efnahagskenn-
ingar sínar, hagstjórn og við-
skiptastefnu með viðameiri laga-
bálkum, reglugerðum og
staðlafargani en dæmi eru um í
allri mannkynssögunni - að und-
anskildu sovéttimabilinu í Rússa-
veldi.
Miðstjómarbákn nýkapítalism-
ans, eins og það horfir við okkur í
mynd Evrópusambandsins, hefur
ýmis einkenni sovétskipulagsins,
þ. á m. fámennisstjóm og tak-
markað lýðræði. Slikur er póli-
tískur veruleiki og tíðarandi í okk-
ar heimshluta og sækir í sig veðr-
ið á íslandi sem annars staðar.
Það er því gagnslítið að hrópa á
„kjark“ stjórnmálamanna um
virka byggðastefnu. Það væri
kraftaverk ef byggðasteíha þrifist í
slíku umhverfi. Kjarkur eins og
eins alþingismanns kemur þessu
máli ekkert við. Tíðarandinn ræð-
ur.
Ingvar Glslason
„Almenn skilyrði byggðastefnu eru ekki
fyrir hendi. Sjálfur tíðarandinn hafnar
byggðastefnu enda er hún haldin þeim
annmarka, sem verstur er að mati ríkj-
andi auðvaldshyggju ... “
Skoðanir annarra
Kjarasamningar
„Það er sjálfsögð og eðlileg þróun að völd al-
mennra félagsmanna verði aukin, sem ástæðulaust
er fyrir verkalýðsforystuna að óttast. . . . Það getur,
svo dæmi sé nefnt, ekki talist eðlilegt í nútíma þjóð-
félagi að kjarasamningar séu bornir upp á fámenn-
um fundum og samþykktir eða felldir af broti félags-
manna í viðkomandi stéttarfélagi. Auðvitað ætti það
að vera verkalýðsleiðtogum keppikefli að sem flestir
félagsmanna þeirra taki þátt í mikilvægum ákvörö-
unum á borð við verkfallsboðun eða samþykkt kjara-
samninga."
Úr forystugrein Mbl. 16. maí.
Sjálfstæði Ríkisútvarpsins
„Sjálfstæði RÚV er síður en svo ógnað með því að
leggja niður auglýsingadeildina þar. Þvert á móti má
segja að sjálfstæði stofnunarinnar aukist. Það er
vafasamt i hæsta lagi að fjölmiöill - sem skilgreind-
ur er sem menningarmiðill og hefur þaö hlutverk
fyrst og fremst að sinna innlendri menningu vel - sé
að hluta háður auglýsingatekjum - hvað þá heldur
kostun - eins og reyndin er með RÚV.“
Úr forystugrein Viðskiptablaðsins 15. mai.
Fjármögnun Hvalfjarðarganga
„Aðstandendur þessarar framkvæmdar gerðu sér
ljóst að þeir þyrftu að leita til fleiri lánveitenda en
banka sem væru reiðubúnir að taka langtímaá-
hættu.... Framkvæmdalánið er í fimm myntum; ís-
lenskum krónum, bandaríkjadölum, þýskum mörk-
um, frönskum frönkum og sterlingspundum. . . .
Þannig má vera ljóst að fjármögnunarhlið Hvalfjarð-
arganganna hcfur á ýmsan hátt brotið blað í fjár-
málalífi íslendinga. Þá er þessi samningur skýrt
dæmi um vaxandi tiltrú erlendra aðila á efnahagslíf-
inu og ætti aö ryðja brautina til frekari verkefna af
þessu tagi í framtíðinni."
KB í Viðskiptum/atvinnulífl Mbl. 16. maí.