Dagblaðið Vísir - DV - 13.06.1996, Blaðsíða 12

12
FIMMTUDAGUR 13. JÚNÍ 1996
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aöstoöarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI11,
blaðaafgreiösla, áskrift: ÞVERHOLTI14, 105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sfmi: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Rlmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuði 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblaö 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Nató klúðraði Bosníu
Eftir að hafa farið vel af stað í vetur og komið með
handafli á friði í Bosníu, er Atlantshafsbandalagið nú að
klúðra verkefhinu. Því hefur mistekizt að sjá um, að
deiluaðilar uppfylli skilmála friðarsamningsins frá því í
nóvember, og engin teikn eru á lofti um slíkt.
Samkvæmt samkomulagi vesturveldanna á 60.000
manna lið bandalagsins að hverfa frá Bosníu fyrir ára-
mót, að loknum frjálsum kosningum í landinu, þar sem
hver geti kosið í sinni heimabyggð. Bandaríkjastjóm
vill, að þetta takist fyrir forsetakosningamar vestra.
Utanríkisráðherra Sviss er formaður stofnunar, sem á
að úrskurða, hvort skilyrði friðarsamningsins hafi verið
uppfyllt og kosningar geti farið fram í Bosníu. Banda-
ríkjastjóm hefúr ítrekað heimtað, að hann geri þetta, en
hann er sagður neita að taka mark á rugli.
Sannleikurinn er sá, að nákvæmlega ekkert hefur ver-
ið gert til þess að tryggja, að kosningar geti farið fram
með umsömdum hætti og að friður haldist í landinu í
framhaldi af brottför setuliðsins. Það verður því annað
hvort að vera áfram eða vesturveldin játa uppgjöf sína.
Eins og jafnan áður eru Serbar erfiðastir viðureignar.
Þeir hafa ekki leyft íbúum annarra þjóðema að hverfa
til sinna heimahaga og hafa hrakið þá á brott, sem það
hafa reynt. Setulið Atlantshafsbandalagsins hefur ekki
lyft litla frngri til að sjá um efndir á þessu sviði.
Enn fremur hafa Serbar ekki gert neina tilraun til að
afhenda stríðsglæpadómstóli Sameinuðu þjóðanna eftir-
lýsta menn. Setuliö Atlantshafsbandalagsins hefur ekki
lyft litla fingri til að sjá um efndir á þessu sviði og hef-
ur raunar markvisst forðast að vita um tilvist þeirra.
Fleiri en Serbar hafa lagt stein í götu friðarferilsins,
svo sem sýnir framferði Króata í Mostar. Þeir hafa þó
framselt stríðsglæpamann eins og íslamar hafa gert.
Raunar er íslamska stjórnin í Sarajevo eini málsaðilinn,
í Bosníu, sem hefur reynt að efna friðarsamninginn.
Hinn sænski stjómmálamaður Carl Bildt, sem er yfir
borgaralegum þáttum málsins, missti strax í upphafi tök
á þeim og hefur ekki náð þeim aftur. Hann fyllir flokk
stjómmálamanna á borð við David Owen og Thorvald
Stoltenberg, sem steytt hafa illa á skeri Serba.
Einhver óskhyggja virðist hafa ráðið gerðum þessara
stjórnmálamanna eins og raunar hinna vestrænu herfor-
ingja, sem hafa komið að málinu. Af fyrri reynslu mátti
þó vita, að vestrænar samningareglur gilda alls engar í
samskiptum við Serba. Þeir skilja þær alls ekki.
Þegar Bandaríkjastjóm lamdi hnefanum í borðið í vet-
ur, kom í ljós, að Serbar skildu það og skrifuðu undir
friðarsamninga. Samt hafa umboðsmenn Vesturlanda
síðan haldið áfram að haga sér eins og Serbar skilji eitt-
hvað annað en ofbeldi og hótanir um ofbeldi.
Afleiðing vestræns ræfildóms er nú að koma í ljós.
Stríðsglæpamenn Serba ganga lausir og engar alvöru-
kosningar verða á yfirráðasvæðum Serba í náinni fram-
tíð. Bandaríkjastjóm vill fara eins að og hún gerði í Víet-
nam, lýsa yfir sigri og flýja með allt á hælunum.
Líklega munu bandamenn hafa Bandaríkjastjóm ofan
af fyrirætlunum um brottflutning setuliðs fyrir banda-
rísku forsetakosningarnar, þannig að um 20.000 manna
vestrænt setulið verði áfram í Bosníu. En ekki verður
séð, að því fylgi neitt annað friðarferli í Bosníu.
Þótt Atlantshafsbandalagið hafi farið vel af stað í
Bosníu í vetur, er staðan nú sú, að mestar horfur eru á,
að það bíði þar niðurlægjandi ósigur að lokum.
Jónas Kristjánsson
„Óvenjumiklar breytingar hafa veriö í undirbúningi á menntakerfinu síöustu órin,“ segir Árni m.a. í greininni.
Litið yfir sviðið við þinglok
Þegar Aíþingi hefur veriö
frestað að vori eða snemma sum-
ars er alltaf athyglisvert að líta
yfir sviðið og sjá hvernig þing-
störfm fóru fram og hvað tekist
hefur að gera á nýliðnu þingi.
Framtíðin mun auðvitað ein skera
úr um hvemig til hefur tekist með
einstakar lagasetningar en ég tei
að óvenjumörg mikilvæg fram-
faramál hafi verið
afgreidd á þessu
þingi.
Sjávarútvegs-
mál
Það er engum
blöðum um það að
fletta að sjávarút-
vegslöggjöfin er í
dag sterkari, yfir-
gripsmeiri og
heildstæðari en
hún var áður.
Nægir þar að
nefna afnám linu-
tvöföldunar og lög-
gjöf um úthafsveið-
ar. Það þýðir hins
vegar ekki að lög-
gjöfin sé eitthvað
síður umdeild nú
en hún var fyrir
breytingamar, öðru nær.
Þegar löggjöf um stjórn fisk-
veiða er breytt eða ný löggjöf
samþykkt verður að taka tillit til
fjölda ólíkra sjón-
armiða og hags-
muna. Flestum
mun ljóst að
aldrei verða allir
á eitt sáttir um
slíkar tillögur.
Enda get ég sagt
það fyrir mig að
ég er ekki jafn
ánægður með allt
það sem sam-
þykkt var. Ég tel
hins vegar að við
þær breytingar
sem nú voru gerð-
ar og gerð þeirra nýju laga sem
samþykkt voru hafi verið gætt
eins mikils jafnvægis milli ein-
stakra hagsmunaaðila og kostur
var. Þannig muni löggjöfin koma
okkur að meira gagni við stjórn
fiskveiða nú en áður og það skila
sér bæði til fyrirtækja og ein-
staklinga.
Menntamál
Óvenjumiklar breytingar hafa
verið í undirbúningi á menntakerf-
inu síðustu árin. Þessa sást líka
greinilega merki í lagasetningu Al-
þingis í vetur og er nú breytingum
á lögum vegna yfirfærslu grunn-
skólans lokiö og ný framhalds-
skólalög orðin að veruleika. Það
verður því afar spennandi að fylgj-
ast með þessum mála-
flokki næstu misserin
og sjá hvemig til tekst
með framkvæmdina.
Það má segja að í þess-
um málaflokki komi
hvað skýrast í ijós
hversu miklvægur póli-
tískur stöðugleiki getur
verið því leiða má líkur
að því að hefði annar
stjórnmálaflokkur en
Sjáifstæðisflokkuriim
tekið við stjómartaum-
um í menntamálunum
að loknum síðustu kosn-
ingum hefðu þessar
mikilvægu breytingar
tafist eða hreinlega ver-
ið hætt við þær.
Upplýsingar og
lögreglumál
Eitt mál hefur að mínu mati
vakið afar litla athygli í fjölmiðl-
um en snertir hins vegar réttindi
einstaklingsins gagnvart stjórn-
völdum, en það eru upplýsingalög-
in. Þessi lagasetning er rökrétt
framhald Eif stjórnsýslulögunum
sem reynst hafa í flestum atriðum
afar vel. Ný skipan lögreglumála á
einnig að vera framfaraspor og
leiða tii markvissari vinnubragða
og betri nýtingar fjármuna í þess-
um málaflokki. Þetta skiptir hinn
venjulega borgara sífellt meira
máli því löggæslan er auðvitað
lykilatriði í því að halda aftur af
dreifingu fíkniefna hér á landi.
Vinnumarkaöurinn og Póst-
ur og sími
Hlutafélagavæðing Pósts og
síma var eitt mikilvægasta mál
þingsins og mun styrkja það fyrir-
tæki í samkeppni við erlenda aðila
á næstu árum og vonandi tryggja
að íslenskir aðilar eigi möguleika
á þessu sviði í framtíðinni.
Málefni vinnumarkaðarins,
bæði opinbera geirans og almenna
markaðarins, voru að vonum afar
umdeild. Ég tel að bæði þessi mál
hafi fengið farsæla niöurstöðu sem
til lengri tíma mun nýtast okkur
vel. Umræðan af hálfu launþega-
hreyfingarinnar var hins vegar
ekki skynsamleg að mínu mati.
Það er alltaf betra að reyna að
vinna að lausn deiluefna á frið-
samlegan hátt frekar en halda
uppi hótunum því að lokum þurf-
um við öll að vinna eftir þeim lög-
um sem Alþingi setur, hvort sem
okkur líkar betur eða verr.
Samstarfið viö stjórnarand-
stööuna
Að undanförnu hefur verið fjall-
að talsvert um samstarf meirihlut-
ans við stjómarandstöðuna og
jafnvel talað um yfirgang ríkis-
stjórnar og meirihlutans. Það ligg-
ur auðvitað ljóst fyrir að það er
meirihlutinn sem ræður um fram-
gang mála. Því fer hins vegar
flarri að ekkert tillit sé tekið til
stjórnarandstöðunnar. Um það
vitnar auðvitað starfið í nefndun-
um best. Þar næst oftar en ekki
afar góð samstaða um málin sjáif
eða framgang þeirra. Þau tilfelli
eru hins vegar til þar sem stjórn-
arandstaðan sýnir af sér óbilgirni
og ætlar, þrátt fyrir ítrekaðar til-
raunir til þess að ná sátt og sam-
stöðu, að stöðva mál með málþófi
eða hótun um málþóf. Undir slíku
getur auðvitað enginn stjórnar-
meirihluti setið, sérstaklega ekki
þegar í hlut á afar lítill minnihluti
stjórnarandstöðunnar. Ég tel að
samstarf meirihlutans og stjórnar-
andstöðunnar hafi undantekninga-
lítið verið afar gott á síðasta þingi
og ef einhverjum hitnaði í hamsi
kom örugg fundarstjóm og kímni-
gáfa forseta Alþingis oft til hjálp-
ar. Árni M. Mathiesen
Kjallarinn
Árni M.
Mathiesen
alþingismaöur
„Það er engum blóðum um það
að fletta að sjávarútvegslöggjöfin
er í dag sterkari, yfirgripsmeiri og
heildstæðari en hún var áður.
Nægir þar að nefna afnám línu-
tvöföldunar og löggjöf um út-
hafsveiðar."
Skoðanir annarra
Umræður um valdsvið
forseta
„Forsetinn á með nærveru sinni að lyfta hátíðar-
stundum og hann á að standa með þjóðinni á sorgar-
stundum. Við íslendingar höfum verið svo lánsamir
að þeir einstaklingar, sem hafa gegnt þessu embætti,
hafa mótað það og leyst af hendi með mikilli prýði.
Það er nauðsyn að umræður um valdsvið forseta
íslands séu ekki á villigötum. Þetta valdsvið er
markað í stjómarskránni og því verður ekki breytt
nema með breytingum á henni. Þetta grundvallarat-
riði verður að vera öllum ljóst.“
Úr forystugrein Tímans 12. júní.
Úthlutun heiðursmerkja
„Allir frambjóðendur vilja nefnilega að áherslum
verði breytt við úthlutun heiðursmerkja, og þeir ein-
ir fái fálkaorðu sem unnið hafa afrek af einhverju
tagi. Ríkisrekin möppudýr eiga semsagt ekki að vera
áskrifendur að heiðursmerkjum fyrir að mæta í
vinnu (og vera svo aldrei viölátnir) og eiginkonur
þeirra eiga ekki heldur að fá heiðursmerki fyrir
dugnað við veislumætingar.“
Hrafn Jökulsson f Alþbl. 12. júnl.
Jafngildir rekstri
verðbréfafyrirtækis
„Þaö er auðvitað alveg ljóst, að smásala ríkissjóðs
á spariskírteinum jafngildir því, að ríkið reki verö-
bréfafyrirtæki. Á undanförnum árum hefur verið
lögð áherzla á að ríkið dragi sig út úr atrvinnustarf-
semi og bæði núverandi ríkisstjórn og fyrrverandi
ríkisstjórn hafa haft einkavæðingu á stefnuskrá
sinni og fylgt þeirri stefnu eftir í framkvæmd að
töluverðu leyti.“
Úr forystugrein Mbl. 12. júní.