Dagblaðið Vísir - DV - 24.06.1996, Side 15
MÁNUDAGUR 24. JÚNÍ 1996
15
Uppgræðsla Umhverfis-
sjóðs verslunarinnar
Margt hefur
gengið þjóðinni í
mót í tímans rás.
Hafís og hörmung-
ar, næringarskort-
ur og niðurgang-
ur, ofgnótt og ást-
leysi. Ekki hefur
þá þjóðina skort
skýringar á iliu
árferði eða léleg-
um afla, mishresti
í æðarvarpi eða
fúleggjum á borð-
um. Var það löng-
um viðkvæðið að
allt það illa er
henti hina ís-
lensku þjóð væri
aðeins tvennu um
að kenna. Kaup-
Kjallarinn
Sigurjón
Benediktsson
tannlæknir á Húsavík
„Það er þakkarvert að mikil-
vægt afl í þjóðféiaginu sýni á
þvi skilning að heil þjóð getur
ekki lifað ogþrífist á því einu að
vera eins og minnisvarðar eða
landverðir..."
mönnum og þeim
dönsku.
Það er íhugunarvert
hversu illa þjóð, sem
komin er af þjófum og
þorpurum víkingaaldar,
hefur sætt sig við
breytta tíma í viðskipt-
um manna. Meðan aðrar
þjóðir nutu viðskipta og
viðskiptafrelsis, byggðu
borgir og héldu menn-
ingu á lofti, þá vorum
við sveltandi, veltandi í
ljóslausum moldarkofum
kveinandi og kvartandi
undan kaupmönnum og
hinum dönsku. Helst
dunduðu íslendingar sér
við að drepa þá huguðu
kaupmenn sem þorðu að
koma upp að ís-
landsströndum
til að brjóta nið-
ur einokun kon-
ungsverslunar-
innar og freista
þess að eiga við-
skipti við lands-
menn.
Er verslun af
hinu illa?
Með því að fylgja
sögunni sjáum við að kaupmenn
og þeir er verslun stunda hafa
þannig verið áhrifavaldar í ís-
lensku þjóðlífi. Og svo er enn, því
enn ríða kaupmenn á vaðið og
sýna að framsýni og dugur er það
sem gildir. Umhverfissjóður versl-
unarinnar gefur afdönkuðum hug-
myndum um umhverfi og vænleik
náttúruna langt nef. í stað þess að
styðja þrautskipulagðar aðgerðir
til að hindra aðgang og umgengni
manna um náttúruna, þá hafa
samtök verslunar á íslandi valið
að styðja þau öfl er líta á manninn
sem hluta náttúrunnar. Það er
þakkarvert að mikilvægt afl í þjóð-
félaginu sýni á því skilning aö heil
þjóð getur ekki lifað og þrifist á
því einu að vera aðeins minnis-
varðar eða landverðir í sérgæsku-
legum þjóðgarði. Þjóðgarðinum ís-
landi.
Uppgræðsla Hólasands
styrkt
Umhverfissjóður verslunarinn-
ar hefur ákveðið að styðja verk-
efnið: Uppgræðslu Hólasands, upp-
græðslu 130 ferkílómetra flæmis
svarts sands og sárra vonbrigða,
uppgræðslu manngerðar eyði-
markar í byggð. Fyrir hönd HÚS-
GULL- samtakanna vil ég færa
Umhverfissjóðnum þakkir sem og
öllum viöskiptavinum íslenskrar
verslunar sem gera mögulegt að
veita milljónatugum til umhverfis-
mála.
HÚSGULL, Húsvísk samtök um
gróður, umhverfi, landgræðslu og
landvernd er aðeins samnefnari
fólks sem vill að þetta stærsta upp-
græðsluverkefni á norðurslóð
hætti einhvern tímann að vera
verkefni. Uppgræðsla Hólasands
er samstarfsverkefni einstaklinga,
áhugahópa, sveitarfélaga og opin-
berra stofnana og uppgræðslan
gengur í einu orði sagt: vel.
Hólasandsdagur verður haldinn
í sumar eins og undanfarin þrjú
sumur. Hann verður auglýstur
síðar en allir eru velkomnir að
kynna sér uppgræðsluna og leggja
hönd á plóg.
Að lokum hvet ég alla til að hug-
leiða tilurð Umhverfissjóðs versl-
unarinnar og tilganginn með
stofnun hans. Margfeldisáhrif út-
hlutana sjóðsins til umhverfis-
mála eru ótrúleg og athygli verð.
íslensk verslun hefur enn sýnt að
sjálfstæði og viðskiptafrelsi er
einn af hornsteinum samfélagsins.
Sigurjón Benediktsson
Víða er þörf á uppgræðslu og verndun gróðurs á íslandi.
Margt getur skemmtilegt skeð
Menn gera sér margt til
skemmtunar þessa dagana. For-
setaframbjóðendur heimsækja
fólk á vinnustöðum og tala um
hrogn og lifur. Þingmenn eru
komnir heim til sín og hættir að
masa þótt telja megi ákaflega ólík-
legt að rödd Hjörleifs Guttorms-
sonar sé þögnuð eins og söngrödd
andvarans eins og segir í kvæð-
inu. Og ég fékk bréf frá lögmanns-
stofu nokkurri hér í bæ þar sem
hótað er að fara með tannpínu
sonar mins fyrir Hæstarétt ef ég
hegði mér ekki skikkanlega.
En það mun vera upphaf þessa
máls að þann 23. janúar 1995 hefur
skólatannlæknir mjög líklega kall-
að son minn á sinn fund til að
skoða í honum tennurnar. Að
skoðun lokinni hefur hann trúlega
gert við einhverja þeirra og eins
og allir vita kostar það peninga
þótt ríkið, það er að segja við,
greiði meirihlut-
ann en við hinir
minnihlutann.
Þetta er splunku-
ný aðferð við að
jafna lífskjörin i
landinu og mun
næsta skrefið
vera það að láta
fólk borga eins
og helminginn af
magapínunni
sinni í staðinn
fyrir að láta ein-
hverja aðra gera
það. í minn hlut
komu 1.117 krónur en ég veit ekki
hvað kom í hlut allra hinna. Þeir
hafa nefnilega ekki fengið bréf
eins og ég.
Ég man vel eftir því að mér var
sendur gíróseðill fyrir áðurnefndri
upphæð en hins vegar var ég fyrir
löngu búinn að gleyma því að ég
hafði gleymt að borga hann. Bréf-
ið frá lögmannsstofunni minnti
mig hins vegar ræki-
lega á það.
Heilög reiði
Mér finnst alltaf
voðalega leiðinlegt að
fá svona bréf frá lög-
mannsstofum en ég
varð samt ekkert reið-
ur lögmannsstofunni.
Hún gat ekkert að
þessu gert. En ég varð
alveg óskaplega fúll út
í heilsugæsluna í
Reykjavík sem fól lög-
mannsstofunni að inn-
heimta þúsundkallinn
og fara með hann upp í
Hæstarétt ef á þyrfti að
halda. En í tilfellum
sem þessum er lífsins
ómögulegt að láta reiði sína bitna
á einhverjum. Átti ég kannski að
fara niður á Eiriksgötu og sparka
í Heilsuvemdarstöðina? Af gam-
alli reynslu vissi ég að það var
þýðingarlaust.
En það er annað sem ég hef
aldrei getað skilið í sambandi við
slik mál og það er hvemig mönn-
um dettur i hug að fólk, sem getur
ekki borgað þúsundkall fyrir eina
tannpínu, geti borgað fjögur hund-
rað og eitthvað þús-
und fyrir Hæstarétt-
ardóm, jafnvel þótt
hann sé auðvitað í
sjálfu sér miklu
merkilegri en tann-
pínan. Og þar að
auki talsvert sárs-
aukafyllri.
Sökudólgurinn í
málinu
Þótt ég sé að sjálf-
sögðu sökudólgur-
inn í málinu og geti
engum um kennt
nema sjálfum mér
finnst mér það
skjóta dálítið
skökku við og vera
raunar grátbroslegt
þegar verið er að fella niður skuld-
ir hjá hinum og þessum af því að
þær era svo miklar að heilsugæsl-
an í Reykjavík skuli vera að eltast
við þúsundkallana okkar með
mjög hertum innheimtuaðgerðum
og málssókn án frekari fyrirvara.
Hefur hún virkilega ekkert
þarfara að gera?
Benedikt Axelsson
„Þetta er splunkuný aðferð við
að jafna lífskjörin í landinu og
mun næsta skrefíð vera það að
láta fólk borga eins og helming-
inn af magapínunni sinni í stað-
inn fyrir að láta einhverja aðra
geraþað.u
Kjallarinn
Benedikt
Axelsson
kennari
Með og
á móti
Eru orðuveitingar úreltar?
Grafið undan
raunverulegri
viðurkenningu
„Það er sjálf-
sagt að veita
viðurkenningu
fyrir afreks-
verk, til dæmis
vegna björgun-
arstarfa eða
óeigingjarnra
starfa i al-
mannaþágu. Þá
getur verið við
hæfi að veita
útlendingum, sem unnið hafa
landi okkar og þjóð mikið gagn,
orðu. En hitt að hengja orður á
einstaklinga, sem hafa unnið það
helst til afreka að mæta í vinnu
sína, er náttúrlega út í hött. Auð-
vitaö er orðunefnd vandi á hönd-
um. Hún vill eflaust að í kónga-
veislunum séu okkar menn eins
skreyttir og fulltrúar annarra
þjóða. En meö fullri virðingu fyr-
ir þeim, sem verið er að næla
þessi merki í barminn á, finnst
mér í raun að verið sé að grafa
undan hinni raunverulegu viður-
kenningu þegar orður eru jafn-
framt afgreiddar samkvæmt ein-
hvers konar kvótakerfi eins og
greinilega gerist.
Annars orkar allt tvímælis.
Þannig má til dæmis vera að vel
fari á því að Björn Bjarnason
menntamálaráðherra skuli hafa
fengið riddarakross í þessari síð-
ustu lotu enda hvatamaður þess
að komið verði upp her í landinu,
væntanlega með riddaraliði. Auð-
vitað þyrftum við að hafa stór-
riddurum á að skipa ef til slíks
kæmi. Þannig er eflaust stundum
hugsað af meiri fyrirhyggju en
við venjulegt fólk komum auga á
við fyrstu sýn.“
Ógmundur
Jónasson
þíngmaöur.
Sigmundur
Guðbjarnason
prófossor, sem á
sæti í oröunefnd..
Gagnrýni
stafar mest af
misskilningi
„Með því að
veita fálkaorð-
una er forseti
íslands, fyrir
hönd þjóðar-
innar, að
þakka ákveðn-
um einstak-
lingi fyrir mik-
ilvægt framlag
hans, til dæm-
is til líknar- og
mannúðar-
mála, til menningarmála, til at-
vinnumála, til lista og vísinda og
svo framvegis. Þessir einstakling-
ar hafa yfirleitt sinnt til dæmis
mannúðarmálum af hugsjón og
veitt ríkulega af tíma sínum og
sjálfum sér án þess að hljóta laun
fyrir. Aðrir hafa auðgað lífið í
landinu með list sinni, hvort
heldur ritsnilld, tónlist, myndlist,
húsagerðarlist og reynar mætti
fleira upp telja. Enn aðrir hafa
verið brautryðjendur í umhverfis-
málum eða atvinnumálum, hvort
heldur til sjávar eða sveita eða þá
við nýsköpun í atvinnuháttum.
Þá eigum við einnig dugmikla
embættismenn sem hafa verið
frumkvöðlar á eigin vettvangi.
Stór hluti orðuþega er eldri borg-
arar sem hljóta verðskuldaðar
þakkir þjóðarinnar þegar líður að
ævikvöldi. Tillögur berast frá
sveitungum eða samstarfsmönn-
um eða öðrum þeim sem þekkja
til verka viðkomandi einstak-
linga. Gagnrýni á orðuveitingar
undangenginna ára stafar mest af
misskilningi. Orðurnar hljóta ein-
staklingar úr öllum stéttum fyrir
margs konar og mikilvægt fram-
lag til aö auðga og bæta mannlíf-
ið á íslandi."