Dagblaðið Vísir - DV - 28.11.1996, Page 15

FIMMTUDAGUR 28. NÓVEMBER 1996
15
Kveifarsamfélagið
Maöurinn er ekki í eðli sínu
kveif, en hefur slíkan eiginleika í
sér og getur ræktað hann. Maður-
inn er uppreisnarvera í baráttu
við sjálfan sig. Hann rís gegn nátt-
úruöflunum og er stöðugt að fást
við eitthvað. Vegna þess hefur
hann búið til tæki sem gera líf
hans auðvelt á yfirborðinu, en að
lokum hefur farið svo að hann
berst meira við munaðinn en erf-
iðleikana.
Það er hvorki sósíalismi, verka-
lýðsfélög né kvennabaráttan sem
hefur gert lítilmagnanum og kon-
um fært að starfa næstum til jafns
við karla á flestum sviðum, heldur
nafhlausu mennimir sem fundu
upp vélamar sem létta störf og
ganga núna svo langt að þær hafa
næstum útrýmt þeim.
Atvinnuleysi blasir við almenn-
ingi, konum og körlum, á meðan
atvinnutækin starfa hjálparlaust.
Menn vom í fyrstu glaðir yfir að
fá frelsi ffá þrældómi, svo varð
annað uppi á teningnum. Maður-
inn varð að kveif í kveifarsamfé-
lagi.
í sinni dulúö...
Hvemig var þá bmgðist við?
Reynt að koma þvi inn hjá mönn-
um að það að vera kveif sé þeim
eðlilegt. í fyrsta sinn, að minnsta
...og alls staöar voru meyjar í stööugildum sínum tilbúnar aö hjálpa."
„Það eru engin takmörk fyrir
hvað maður getur orðið veikur á
margvíslegan hátt oghvað margt
er hægt að finna honum til hjálp■
ræðis með nál, dufti og vökva í
höndum kvenna.u
kosti í sögu þessarar þjóðar, kom
eitthvað harðast niður á körlum,
því frá aldaöðli höfðu þeir verið
aldir upp þannig að þeir eigi að
vera sterkir. Og við kynþroskann
fundu þeir í sinni dulúð að kraft-
urinn var meðfæddur, það sannaði
framrás sæðisins.
Með tilurð kveif-
arsamfélagsins,
þar sem allt var
eintómt mýkt,
líkt og i ljóðagerð
riddarasamfé-
laga, varð kurt-
eisin brátt að
skoðanaleysi og
sjúkdómar eðli-
legir og atvinnu-
skapandi. Það
era engin tak-
mörk fyrir hvað
maður getur orðið veikur á marg-
víslegan hátt og hvað margt er
hægt að finna honum til hjálpræð-
is með nál, dufti og vökva í hönd-
um kvenna. En maðurinn er upp-
reisnarvera og það kemur hvar-
vetna ffam, líka í uppreisn mun-
aðarvesalinga. Innan skamms
varð fínt að vera
áfengissjúkur eða
í eiturlyfjum, hin-
um eilífu táknum
munaðar í vest-
rænum samfélög-
um, og alls staðar
vom meyjar í
stöðugildum sín-
um tilbúnar að
hjálpa.
Dirfska og
dauði
Þannig hefur
þetta gengið þang-
að til utanheimil-
ismæðumar réðu
ekki við neitt og
velferðarkerfið
næstmn hrunið.
Úr því ungum
Kjallarínn
Guöbergur
Bergsson
rithöfundur
mönnum er í blóð borið,
sökum heföa, það að sýna
dirfsku en hana hvergi
að finna í samfélaginu,
þá sýna þeir hana I þvf
að þora að deyða sig, ein-
ir og hjálparlaust.
Ekki er til meiri ögran
en sú að svipta sig lífi.
Líklega er hún dular-
fyllsta og flóknasta at-
höfh sem einhver tekur
sér fyrir hendur og
feimnismál, en ber ein-
staklingi og þjóðfélagi
vitni með því að sameina
uppreisn og uppgjöf í
máttvana löðrungi á
trúna og falska hjálpræð-
ið í mildi og lygum heild-
arinnar.
Guðbergur Bergsson
Stærðfræðidepurð ungmenna
Eftir nokkrar athuganir hefi ég
sannfærst um að helsta einstaka
skýringin á erfiði hama og ung-
linga við að nema stærðfræði sé
að þeim er ekki kennt að lesa
stærðfræðilegt form á íslensku.
Við búum enn að allflóknu tungu-
máli fyrir eyra, málið var ritað
beint frá orðanna hljóman og hef-
ur um flest verið viðhcddið þannig.
í niðurrituðu tungumáli ólæsis
era skráð hljómform, sem gefa
æfðu eyra til kynna við hvað er átt
og með hvaða takmörkunum.
En svo er ekki háttað með
stærðfræði fyrr en áleiðis er kom-
ið i háskólanámi í stærðfræði, að
orðanna hljóman valdi greiningu
á hvaða vikmörkum framsetning-
in er, og þá einungis í ástundunar-
hópi slíkra fræða. Stærðfræði er
fyrst og fremst list augans og
myndrænnar birtingar, sakir þess
að formleg röð ályktana með til-
vísun til forsendna er notuð til
sönnunar gildis reglna og reikni-
forms.
Heilans heimsmynd
Kennsla stærðfræði er því önn-
ur heimsmynd fýrir böm og ung-
linga, ef sú heimsmynd er ekki
samræmd tungumálinu. Til að
skýra þetta nán-
ar þá verður að
gera grein fyrir
hvernig atriði
greinast sérstök
í heila. Til skýr-
ingar skulinn
við bera saman
náskyld fram-
kvæmdaatriði í
heila, hlátur og
sköpunarathöfn.
Það er gert
vegna þess að
námsathöfn á
virkum viðmið-
unarþætti er eins og sköpunarat-
höfn.
Hlátur er viöbragð, sem verður
til vegna lögmálsins um viðhald
orkunnar, vegna þegar áunninnar
heimsmyndar í heilanum og flokk-
unar boða til þeirrar heimsmynd-
ar við skynjun. Það gerist með
þeim hætti að skynjunin fær boð
til flokkunar, sem ekki era sam-
stæð, en þó í sjálfú sér röklega
gild. Boðin fara á
orkuform tl með-
höndlunar í heila, en
þar sem þau standast
ekki og eru vitleysa
þá hafhar heilinn
þeim.
En orkan getur
ekki horfið, heldur
aðeins umbreyst, því
er til kerfi sem færir
orkuna 1 boði til
vöðvakiprings og
hljóðmyndunar til
þess að létta henni af
heila og valda ekki
skemmdum. Samtím-
is gefur heilinn, sem
er og kirtill, út deyfi-
efrii sem veldur
ánægjutilfinningu.
Þcumig ver heilinn
sig fyrir vitleysu og
skemmdum.
Námsathöfn
Við sköpunarathöfn gerist hið
öfúga við hlátur, þá kemur fram
sérgreind hugmynd, sjálfstæð, sem
er færð til viðmiðunar. Við sköp-
unina kemur fram sama ánægju-
tilfinning og við hlátur, vegna
þess að við sköpunarathöfnina era
aðrir atriðisþættir deyfðir frá að
raglast saman við hinn nýja skap-
aða atriðisþátt. Þetta þekkja þeir
sem skapa og era ánægðir við þá
athöfn, en komi þeir að sömu hug-
mynd daginn eftir þá
er hún komin í minni
og veldur ekki
ánægju á sama hátt.
Námsathöfnin fer
fram á sama hátt, þar
sem tekur til hugsun-
arvirkra atriða en siö-
ur til beinna minnis-
atriða. Við að læra
tungumálið þá mynd-
ast heimsmynd orða
og hugtaka, virkra
hugtaka. Til þess að
sköpunarathöfn og
eða námsathöfn geti
farið fram þá þarf til
þess atriðalegt um-
hverfi, minni á orö-
um og hljómun orða,
alveg eins og börn
læra málið án skyns
á merkingu fyrr en
síðar. Þess vegna veröur að kenna
bömum að lesa stærðfræðilegt
form í tungumáli áður en þeim er
sýnd formleg virkni slíkrar ffarn-
setningar.
Stærðfræðileg lestrarbók fæst
ekki hjá Námsgagnastofnun, ég
hefi spurt. Á það er bent að við
fyrsta lestur þessarar greinar er
svo ráðist að ríkjandi heimsmynd
að þeim líður illa sem les. Það er
eins og böm að læra stærðfræði,
án réttra grunnviðmiðana.
Þorsteinn Hákonarson
„Stærðfræði er fyrst og fremst
list augans og myndrænnar birt-
ingar, sakir þess að formleg röð
ályktana með tilvísun til for-
sendna er notuð til sönnunar gild-
is reglna og reikniforms.u
Kjallarínn
Þorsteinn
Hákonarson
framkvæmdastjóri
IV « 4 leð og í móti
Lög um Internet
Kristin Jónasdóttir
ttfá Barnahalllum.
Frelsi
fylgir
ábyrgð
„í umræðunni um Internetið
hefur sú spuming vaknað hvort
rétt sé að setja lög um þennan
nýja og spennandi miðil og þá
hvers konar
lög. Ástæðan
hefur verið
nefnd sú að
með því megi
hafa áhrif á að-
gengi efiiis á
Netinu og hafa
böm og ungl-
ingar sérstak-
lega verið
nefiidir i því
sambandi.
Erfitt er í stuttu máli að gera
upp hug'sinn um lagasetningu
né heldur hvaða aðrir valkostir
koma til greina. Kanna þarf með
hvaða hætti önnur ríki hafa tek-
ist á við þetta vandamál því ekk-
ert eitt ríki getur sett einhliða
reglur um þennan alþjóðlega
upplýsingamiðil. Ljóst er að all-
ir verða að hera ábyrgð, jafnt
þeir sem setja efni inn á netið,
miðla því og taka á móti því.
Börn og ungmenni, sem enn eru
að þroskast og þróa sína hugs-
im, eiga rétt á vernd gagnvart
efni sem misbýður siöferðisvit-
und okkar. Það hlýtur að vera
útgangspunkturinn í umræð-
unni. Þá er það jafhframt eðlileg
krafa að miðlarar þessarar þjón-
ustu séu einnig gagnrýnir og
sýni metnað I þjónustu sinni til
neytenda sinna. Það er líka fján-
ingarfrelsi. Því öllu frelsi fylgir
ábyrgð."
Erfitt
að
stöðva
notendur
„Ég tel eðlilegt að ákveðnar
reglur gildi um netiö sem Inter-
net-notendum beri að fylgja.
Hvaö varðar efni sem hýst er
fyrir notendur
sem hafa að-
gang hjá end-
ursöluaðilum
tel ég að seint
verði hægt að
taka alfarið á
því þar sem
það efiii er sett
inn og tekið út
af notendum
sjálfúm og
breytingar á
því efiii sem
finna má á vefsíðum notenda er
hægt að gera án þess að tala við
viðkomandi endursöluaðila.
Þess vegna er ekki hægt að líta
á þetta efni eins og sjónvarps-
efni eða þlaðagreinar sem birtar
eru með samþykki ritstjómar
eða útsendingarstjórnar. Þessi
möguleiki eða annmarki mun
svo hafa hæði jákvæðar og nei-
kvæðar afleiðingar þar sem
menn geta komið sínum málefn-
um og skoðunum á framfæri,
hver svo sem þau kunna að
vera. Ég tel því að ekki verði
auðvelt að stöðva notendur í að
koma upp sínum eigin vefsíðum
nema að hefta ritfrelsi að ein-
hverju leyti.“ -JHÞ
Guömundur Kr.
Unnstoinsson,
markaösstjóri
Hringiöunnar.