Dagblaðið Vísir - DV - 23.12.1996, Qupperneq 23

MÁNUDAGUR 23. DESEMBER 1996
23
Kringlóttur
skrokkur
Ómannað flug:
Gæsir til fyrirmyndar
Nýjasta dæmið um
að vísindamenn taki
sér snjallræði móður
náttúru til fyrirmynd-
ar kemur úr frekar
óvæntri átt. Þegar gæs-
ir fljúga í oddaflugi
nýta þær sér upp-
streymið
frá
næstu gæs á undan.
Vísindamenn hjá há-
tæknirisanum
Rockwell og UCLA-há-
skólanum eru að
kanna hvort ómannað-
ar flugvélar geti nýtt
sér þetta bragð
gæsanna.
Ætlunin er að þessi
ómönnuðu loft-
för verði knú-
in sólarorku
og fljúgi í um
65 þúsund feta
hæð. Til þess
að oddaflug-
ið komi að
gagni má bil-
ið miili loft-
faranna ekki
vera meira en
nokkrir sentí-
metrar. Reiknað
er með að þessar
„svifflugur" geti
borið mælitæki sem
fylgjast með umhverf-
inu eða endurvarps-
búnað fyrir fjarskipti.
Gert er ráð fyrir að
ekki þurfi nema hálft
hestafl til að knýja loft-
förin áfram í nokkra
mánuði. Á nóttinni
verða það endurhlað-
anlegar rafhlöður sem
sjá þeim fyrir orku.
Þegar kemur að því að
senda loftförin upp í
háloftin er gert ráð fyr-
ir að þau fari á loft í
hvert í sínu lagi en
safnist svo saman þeg-
ar áfangastað er náð.
Frumgerðin, sem
Geimferðastofnum
Bandaríkjanna, NASA,
hefur fjármagnað, er
75 kíló að þyngd með
eina skrúfu aftast.
Vænghaf flugvélarinn-
ar er um 12 metrar og
þykir öll smíðin minna
töluvert á það sem
Wright bræður, frum-
herjar flugsins, voru
að gera snemma á öld-
inni.
Samantekt: JHÞ
Skyldi verða hægt að stjórna dramatískum senum kvikmynda í framtíðinni
með hugsunum einum saman? Hér er sjálfur Indiana Jones í hrikalegum
raunum enn sem fyrr.
Staðreyndir
um jóla-
sveininn
1. Ekki er vitað til þess að hreindýr
geti flogið. Reyndar er taliö aö eftir sé
að flokka um 300 þúsund tegundir lífvera
sem lifa á plánetunni Jörð en flestar teljast
þær til skordýra og gerla. Þessi staðreynd
sýnir þó svo ekki verður um villst að ekki
er útilokað að einhvers staðar leynist fljúg-
andi hreindýr.
2. Tveir milljaröar manna eru yngri en 18. Af þeim teljast 378 milljónir til kristinna
manna. Ef reiknað er með því aö á hverju heimili séu að meðaltali 3,5 börn og eitt
þeirra hafi hagaö sér svo vel á árinu aö þaö eigi skilið heimsókn frá jólasveininum
þá þarf hann aö koma á 91,8 milljón heimili.
3. Jólasveinninn hefur 31 klukkustund til þess aö fara á öll þessi heimili séu mis-
munandi tímabelti og snúningur jaröarinnar tekin með í reikninginn. Það þýöir aö
jólasveinninn þarf aö heimsækja rúmlega 822 heimili á sekúndu. Þar af leiöandi
hefur jólasveinninn einn þúsundasta úr sekúndu til að leggja sleöanum, fara úr
honum, stökkva niöur strompinn (ef á viðkomandi húsi er strompur), skilja gjafirn-
ar eftir, fara upp strompinn og komast á næsta stað). Ef jafnt bil er á milli hús-
anna þýöir þaö að hann þarf að ferðast rúmlega ktlómetra á milli húsa. Þaö þýðir
aö vegalengdin sem hann þarf aö fara á 31 klukkutíma er alls 121 milljón kíló-
metrar.
Sleði jólasveinsins fer því á 1040 kílómetra hraða á sekúndu sem er þijúþúsund-
faldur hljóöhraöi. Hraöskreiðasta farartækiö sem mannkyniö hefur smíðað er
geimfariö Ódysseifur en þaö rétt sniglast áfram á tæplega 44 km hraða á sek-
úndu. Venjulegt hreindýr getur hlaupiö 24 km á klukkustund.
4. Sé gert ráð fyrir því að hvert barn fái gjöf sem er ekki nema eitt kíló á þyngd
þá þýðir þaö aö sleöi jólasveinsins þarf að geta boriö 321 þúsund tonn og þá er
ekki taliö með hvaö jólasveinninn sjálfur er þungur en hann er talinn frekar þybb-
inn. Þar sem líklegt veröur aö teljast aö fljúgandi hreindýr séu nokkru sterkari en
venjuleg hreindýr skal gert ráö fyrir því að eitt slíkt geti dregið tíu sinnum meiri
þunga en þessi venjulegu sem geta dregið um 150 kíló. Aö þessu gefnu þarf 214
þúsund fljúgandi hreindýr til þess aö fljúga sleöa jólasveinsins sem vegur ekki
nema rúmlega 353 þúsund tonn meö hreindýrum og gjöfum. Farþegaskipiö fræga,
Queen Elizabeth, er fjórum sinnum léttara.
5. Þessi 353 þúsund tonn, sem fara á þrjúþúsundföldum hljóöhraöa, verða fyrir
gífurlegri loftmótstöðu og eins og þegar geimför og loftsteinar koma inn lofthjúp
jaröar myndast gífurlegur hiti. Ekki er vitaö hvernig jólasveinninn fer aö því aö
bregöast viö þessu vandamáli eöa öörum sem standa í vegi fýrir honum á jólanótt-
ina en rétt er aö geta þess aö á þessum hraöa togar miöflóttaafliö illilega í jóla-
sveininn, eöa sem nemur rúmlega tveggja milljón tonna átaki.
Ahorfandinn
stjórnar myndum
Hver hefur ekki verið að horfa á
kvikmynd og langað til að breyta at-
höfnum og orðum söguhetjanna? Nú
hillir undir að þetta verði möguleiki
og er það Disneyfyrirtækið
Miramax sem ríður á vaðið. Verald-
arvefurinn er notaður til þess að að-
stoða fólk við að stjóma því sem
gerist á skjánum. Það er þó ónauð-
synlegt að nota mús eða stýripinna
því að öflugasta líffæri líkamans,
sjálfur heilinn, er notaður við að
stýra því sem er að gerast. Heila-
bylgjur áhorfandans em numdar
með tæki sem kallast MindDrive.
Það er tengt við litlafingur notand-
ans og einnig venjulega einkatölvu.
Til að byrja með verða myndirnar,
sem hægt er að stjórna á þennan
hátt, einungis sjö mínútur á lengd
en eftir því sem tæknin þróast er
búist við að titlunum fjölgi og mynd-
imar verði lengri. Reyndar eru tíu
tölvuforrit sem nýta sér þessa tækni
á markaðinum, ýmist fyrir íþrótta-
leiki eða einhvers konar heilaleik-
fimi.
Samantekt: JHÞ
Agnarsmár
Marsjeppi
Á dögunum skaut bandaríska geimferðastofnunin, NASA, geimfarinu Pat-
hfínder út í geiminn og er því ætlað að lenda á rauðu plánetunni Mars. Far-
angur geimfarsins er örsmár jeppi sem ætlað er að flakka um yflrborð Mars
og taka sýni úr yfirborðinu. í raun er um að ræða tilraunafarartæki en lít-
ið er vitað um hvemig farartækjum af þessu tagi muni farnast á hinu
ókunnuga landslagi plánetunnar. Jeppinn er heldur ekki stór. Hann er ein-
ungis 11,5 kíló á þyngd, 28 sentímetra hár, 63 sentímetra langur og 48 sentí-
metra breiður. Pathfmder lendir þann 4. júlí 1997 á grýttri sléttu sem köll-
uð er Areas Vallis. Tryggja á örugga aðkomu að plánetunni með hitaskildi.
Þróun hans er byggð á reynslu sem fékkst þegar Viking-könnunargeimför-
in lentu á Mars á áttunda áratugnum. Þegar geimfarið lendir svo á Areas
Vallis eiga fallhlífar, eldflaugar og „loftpúði", sem umlykur geimfariö, að
tryggja að Pathfinder og Marsjeppinn skaðist ekki.
Ferðin til Mars er hugsuð sem prófraun fyrir búnað af þessu tagi en
einnig er ætlunin að kanna yfirborð plánetunnar og skoða hvort möguleiki
sé á að líf þrífist þar. Á myndinni eru þeir Don Ketterer, sem er yflrstjóm-
andi leiðangursins til Mars, og Tony Spear, sem stjómar geimskotinu sjálfu,
með líkan af jeppanum umtalaða.
Samantekt: JHÞ
«--«’-Vi.
í*KENWOOD» *
já. * Ávaxta- oq
grænmetispressa jjr*
^KENWOOD**
♦ jfc Kaffikanna 10 bolla%*
2$
t Jlfr ^

*
**KENWOOD**
^ W ninnctail/irmar- \ w