Dagblaðið Vísir - DV - 04.03.1997, Blaðsíða 11
ÞRIÐJUDAGUR 4. MARS 1997
ftenning „
** *
Dalmav dásamlegur
Eins og kunnugt er bar Miklós Dalmay pí-
anóleikari sigur úr býtum í tónlistarkeppni
Rlkisútvarpsins síðastliðið haust. Hann er
Ungverji sem hefur haldið tónleika viða um
Evrópu en býr nú af einhverjum ástæðum á
Fiúðum og kennir píanóleik í Keflavík, Hafn-
arfirði og Reykjavík. Dalmay hélt tónleika í
Listasafni íslands síðastliðinn laugardag og
lék með Helgu Þórarinsdóttur víóluleikara
verk eftir Bach, Schumann, Beethoven og
Brahms.
Tónlist
Jónas Sen
Fyrst á efnisskránni var Sónata nr. 3 í g-
moll eftir Bach. Nokkuð bar á taugaóstyrk hjá
Helgu Þórarinsdóttur; talsvert var um falska
tóna og má reyndar segja að hún hafi ekki náð
sér almennilega á strik fyrr en eftir hlé. Öðru
máli gegndi um píanóleikarann. Bach lék í
höndum hans; hver nóta var skýr, hrynjandin
nákvæm og allar hendingar fallega mótaðar.
Þó hefðu báðir hljóðfæraleikaramir mátt gera
meira úr styrkleikabrigðum - í hinum litla en
hljómmikla sal Listasafns íslands verða veikt
spilaðar nótur ótrúlega sterkar og hætt við að
túlkunin verði ansi flatneskjuleg fyrir vikið.
Áhrifaríkara hefði verið ef Helga og Dalmay
hefðu leikið mun veikar þegar við átti.
Miklós Dalmay og Helga Þórarinsdóttir - sýndu hvað í
þeim býr.
Næst á dagskrá voru Ævintýramyndir eftir
Schumann. Þessi tónlist var í skemmtilegri
andstæðu við formfestu Bachs; flæðandi, til-
finningarík og þrungin skáldlegri andagift.
Túlkendumir þurfa nánast að hverfa inn i
annan heim ef þeim á að takast að miðla slík-
um innblæstri - og heppnaðist það því miður
ekki alltaf. Dalmay spilaði reyndar undursam-
lega vel en Helga virtist ekki enn alveg vera
búin að ná sér á strik. í hröðum köflum verks-
ins var leikur hennar ekki sérlega nákvæmui
og hefðu hægari þættirnir mátt vera afslapp-
aðri. En greinilegt var að smá slökun í hléinu
var allt sem hún þurfti því í síðari hálfleik var
flutningur hennar mun ömggari og markviss-
ari.
Fyrra verkið eftir hlé var Rómansa í F-
dúr eftir Beethoven og var hún prýðilega
flutt. Túlkunin mikilfengleg og skapmikil
og mjög í anda Beethovens. Reyndar er
þessi rómansa ekki eitt af helstu verkum
meistarans ódauðlega en Helgu og Dal-
may tókst eiginlega að gera hana merki-
legri en hún er.
Síðasta tónsmíð efnisskrárinnar var
svo Sónata í Es-dúr ópus 120 nr. 2 eftir
Brahms. Var hún oftast glæsilega leikin
og sýndu báðir hljóðfæraleikaramir hvað
í þeim bjó. Forvitnilegt var að sjá og heyra pí-
anóleikarann sýna klærnar; áður en tónlistar-
keppni RÚV var haldin var hann óþekkt
stærð í íslensku tónlistarlifi. Á hann greini-
lega eftir að láta að sér kveða í framtíðinni.
Sneiddi hjá
sýnisbókarljóðum
„Ég las Ijóðabækur dögum
saman og við og við hugsaði ég:
Aha - þetta þarf ég að láta
lesa!“ segir Sigfús Bjartmars-
son sem velur ljóð mánaðarins
á rás 1 í mars. Hann hafði eigin
smekk að leiðarljósi - en beitti
hann þó lítils háttar þvingun.
„Ég valdi eiginlega tvisvar,“
segir hann. „Þegar ég leit yfir
ljóðin sem ég var búinn að velja
sá ég að það var ekki eins gott
jafnvægi í tilflnningunum og ég
vildi. Þau vora svolítið of einlit,
og dapurleg, svo að ég
skipti nokkrum þeirra út fyrir
gamansamari Ijóð. Ég hef gam-
an af húmorískum ljóðum, en
einhvern veginn finnst mér al-
varan meira virði.
Einkum vildi ég
hafa valið breitt,
valdi ljóð frá ýms-
um skeiðum og
bæði hefðbundin
og óhefðbundin
ljóð; svo reyndi ég
að hafa þau ekki
erflðari en svo að
það væri hægt að
nema þau í einum
upplestri. Þetta á
ekki að vera yflrlegukveðskap-
ur. Flestir höfundarnir era
þekktir - þó ekki allir, og ég
reyndi að sneiða hjá sýnisbók-
arljóðum."
Verðug samkeppni
Það sagði mér grandvar maður að þegar dag-
skrá ríkissjónvarpsins væri hvað lélegust þá sæi
varla í stúlkumar við símaborð fyrirtækisins fyr-
ir blómvöndum og jafnvel léttvínsflöskum frá eig-
endum vídeóleignanna.
Ekki veit ég hvort Stöð 2 sýnir nokkum tíma
þakklætisvott þegar RÚV leggur sig fram um að
vera framúrskarandi leiðinlegt. En nú skilst
manni að Stöð 2 sé ekki í nokkurri samkeppni
við RÚV, nema að síður væri. Mikið lifandis
ósköp var Jón Ólafsson hlýlegur í garð Ríkissjón-
varpsins í útvarpsviðtali í vikunni. Nú færi að
verða gaman, sagði hann, því það stendur til að
framleiða öll ósköpin af vönduðu, íslensku efni.
En hvað á þá að gera við allt vandaða ameríska
efnið sem Stöð 2 bauð upp á, t.d. um síðustu
helgi? Dagskrá laugardagsins leit svona út: Frá
klukkan tólf fimmtíu og flmm til klukkan nítján
hundruð - níu amerísk prógrömm, thank you.
Klukkan nítján fréttir á íslensku til klukkan tutt-
Fjölmiðlar
Sigríður Halldórsdóttir
ugu. Þá hófst aftur amerísk dagskrá, sem varð að
rjúfa vegna Jafningjafræðslu framhaldsskólanna,
en það var skyldusýning á báðum stöðvum. Þeg-
ar þeim þætti lauk var klukkan orðin tuttugu og
eitt fimmtán og eins og skot amerískt efni, við-
stöðulaust til klukkan tvö fimmtíu og fimm, að-
faranótt sunnudags. Ekki breik í mínútu, t.d.
sænsk heimildarmynd í léttum dúr, nei, nei.
Á sunnudeginum, klukkan þrettán var amer-
íska dagskráin komin í fullt sving þar sem frá
var horfið um nóttina, og til klukkan nítján voru
sýndir sex amerískir þættir, hver öðrum betri.
Svo kom Gísli Rúnar og truflaði amerísku dag-
skrána í klukkutíma. Dagskránni lauk svo með
spennumyndinni „Jericho Fever“, sem er um
menn sem fá veiki og veikin breiðist til Suðvest-
urríkjanna. Það er ekkert tekið fram til hvaða
suðvesturríkja í dagskrárkynningunni, en það
býttar svo sem engu.
Á rás 2 á sunnudaginn hófu göngu sína tveir
ljómandi góðir viðtalsþættir, bæði íslenskir og
metnaðarfullir. Sá fyrri hófst klukkan eitt og
heitir „Hljóðrásin", í umsjá Páls Pálssonar. Hinn
tekur svo við klukkan tvö og heitir „Sunnudags-
kaffi“ og er í umsjá Kristjáns Þorvaldssonar. Þeir
sem hafa gaman af að hlusta á góð viðtöl ættu að
hlusta á þessa þætti næstkomandi sunnudaga.
Slökkva bara á sjónvörpunum þegar þau era að
keppast um að vera hvort öðru leiðinlegra á þess-
um síðdögum, það má nota tækin eins og litla
skápa, setja á þau löbera og raða á þau styttum.
Leyndarmál
Þrjár kynslóðir kvenna - búa þær allar yfir leyndarmáli? Sara Bjarney Jóns-
dóttir, Erna Lóa Guðmundsdóttir og Tinna Guðmundsdóttir í hlutverkum sín-
um. DV-mynd Hilmar Þór
Starfsemi Höfundarsmiðjunnar í
Borgarleikhúsinu í fyrra var merki-
legt framtak. Þar fengu þátttakendur
tækifæri til að sjá eigin ritverk verða
að leiksýningu þó að ekki væri miklu
til kostað. Jafnframt fengu þeir inn-
sýn í ferlið sem liggur að baki fullbú-
inni uppfærslu og auðvitað var
grunnhugmyndin sú að „skólunin"
yrði þeim hvatning til frekari dáða.
Jónína Leósdóttir var einn þessara
höfunda og einþáttungur hennar frá í
fyrra, Frátekið borð, hefur fengið
verðskuldað framhaldslíf í vetur.
Þetta er snoturlega samin plottstúdía
um leyndarmál sem smám saman er
flett ofan af og gaf góð fyrirheit um
framtíð höfúndar í leikhúsinu.
Nú hefur Fjölbrautaskólinn i
Breiðholti, eða öllu heldur leiklistar-
félag skólans, Aristófanes, ráðist af
stórhug í að fá Jónínu til að semja
fyrir sig og útkoman er leikritið
Leyndarmál sem frumsýnt var i
Höfðaborginni á laugardaginn.
Það er vandasamt að setja sig í
spor ungs fólk á nýjum tímum og
skrifa um það og fyrir það þannig að sannfærandi
sé en Jónína leysir þetta prýðilega. Hún skrifar
tilgerðarlausan texta og innsýn hennar í sálarlíf
persónanna er sannfærandi. Fyrst og fremst ræð-
ur þó léttleikinn. Leikritið er skemmtilegt og til-
svörin iðulega bráðfyndin þó að verið sé að fjalla
um grafalvarleg málefni sem oft reynast ungum
hjörtum ofviða.
Þetta er meiri kúnst en það sýnist og ekki síð-
Leiklist
Auður Eydal
ur hitt að hafa þegar upp er staðið laumað inn í
bráðskemmtilegt verk ákveðinni innrætingu um
umburðarlyndi og skilning á því að ekki eru all-
ir eins. Þá er ekki síður mikilvægt
það vægi vináttunnar sem lesa má út
úr verkinu og skilaboðin um að
byrgja ekki innra með sér það sem
iþyngir hverju sinni.
Verkið fjallar um ungu stúlkuna
Sólveigu sem á í sálarstríði. En hún
er heppnari en margir aðrir því að
hún á góða vini og þó að henni finn-
ist fjölskyldan smáskrýtin svona
hversdagslega bregst hún ekki þegar
á reynir.
Ásdís Skúladóttir leikstjóri heldur
mildilega en um leið ákveðið utan
um hópinn og framvindan er sam-
felld. Leikendumir standa sig ágæt-
lega í að koma til skila ólíkum kar-
akterum verksins og heildaráhrifin
eru notaleg. Einkum stendur Tinna
Guðmundsdóttir sig með mikilli
prýði í hlutverki Sólveigar og nær
óvenjusterkt til áhorfenda.
Húsnæði Höfðaborgarinnar er
frekar erfitt, með gildum súlum sem
vilja skyggja á hluta leikrýmisins. En
með góðri úrvinnslu leikstjórans og
Hlínar Gunnarsdóttur leikmynda-
hönnuðar tekst að gera merkilega gott sjónarspil
úr þessu og sýningin er nemendum F.B. og öllum
aðstandendum til sóma.
Aristófanes, leikfélag FB, sýnir í Höfðaborginni:
Leyndarmál.
Höfundur: Jónína Leósdóttir.
Leikstjóri: Ásdís Skúladóttir.
Leikmynd og búningar: Hlín Gunnarsdóttir.
Gerir ekki mikið úr sínum
„Það var gaman að lesa
svona mörg skáld á stuttum
tíma,“ heldur Sigfús áfram.
„Þau fóru að varpa ljósi hvert á
annað og sum komu mér á
óvart, reyndust verri eða betri
en ég átti von á. Til dæmis
reyndist Stephan G. Stephans-
son hafa fleiri fleti en mig
minnti.“
Sigfús sagðist aðspuröur ekki
hafa valið ljóð eftir afa sinn,
Guðmund Friðjónsson á Sandi,
né önnur skáld í þessari miklu
skáldaætt. „Ætli það liggi ekki
bara í sumum ættum að vilja
lítið halda fram sínum,“ sagði
Sigfús að lokum með djúpri
bassaröddu.
28.-31. MAÍ 1997
íslenska söguþingið
g íslenskir sagnfræðingar
halda söguþing í lok maí sem
| öllum er opið. Fyrir þátttöku-
gjaldið, sem aöeins er kr. 5000
fram að 15. mars en 6.500 eftir
það, fá menn auk setu á þing-
í inu útdrætti úr fyrirlestrum
fyrirfram og í heild á prenti eft-
ir á og móttökur ýmiss konar.
Þetta er fyrsta söguþingið
sem fjallar eingöngu um ís-
lenska sögu og meðal fyrirles-
ara eru flestir virkir sagnfræð-
| ingar landsins. Alls verða
haldnir um 70 fyrirlestrar og
| verða ævinlega þrir viðburðir í
j gangi samtímis, aðalefni, hlið-
j; arefni og stakir fyrirlestrar. Að-
alefnin era tvö, Saga heimilis á
miðöldum og ísland og um-
heimurinn. Hliðarefnin eru
I sex.
Þingið hefst kl. 15 miðviku-
daginn 28. maí og lýkur með
þingveislu laugardagskvöldiö
j 31. maí. Skráning fer fram hjá
? Sagnfræðistofnun HÍ og Sagn-
| fræðingafelagi íslands, sími 525
4422, fax 525 4410.
Umsjón
Silja Aðalsteinsdóttir