Dagblaðið Vísir - DV - 04.03.1997, Blaðsíða 12
12
ÞRIÐJUDAGUR 4. MARS 1997
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoöarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerö: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuöi 1700 kr. m. vsk. Lausasöiuverð 150 kr. m. vsk., Helgarblað 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Hvalveiðihetjur
Almennur stuðningur þjóðarinnar við endumýjaðar
hvalveiðar stafar fyrst og fremst af þjóðemishugsjón.
Menn vilja ekki, að útlendingar segi okkur fyrir verk-
um, allra sízt ef málstaður okkar hefur verið studdur
frambærilegum rökum, sem ekki hefur verið hlustað á.
Svo trúaðir em margir á hugsjón hvalveiða, að þeir
loka augunum fyrir tæknilegum og fjárhagslegum erfið-
leikum við framkvæmd málsins, meðal annars þeirri, að
erfitt verður að selja afurðimar. Japanir hafa hreinlega
skuldbundið sig til að kaupa ekki slíkar afurðir.
Líklega telja menn, að unnt verði að selja íslenzkar
hvalaafurðir undir borði í útlöndum, framhjá ákvörðun,
sem hugsanlegar viðskiptaþjóðir hafa tekið í Alþjóða
hvalveiðiráðinu. Raunin mun þó verða sú, að Japanir og
aðrir verða dauðhræddir við að kaupa hvalinn.
Ástæðunnar er fyrst og fremst að leita í Bandaríkjun-
um, þar sem em fjölmenn og áhrifamikil samtök af ýmsu
tagi, sem beita sér gegn hvalveiðum. Þau hafa fengið
Bandaríkjastjórn til að hóta öllu illu þeim ríkjum, sem
taki upp á því að veiða og selja ættingja Moby Dicks.
Japanir em viðkvæmir fyrir bandarískum þrýstingi,
af því að vömskiptajöfnuður landanna er óhagstæður
Bandaríkjamönnum, sem stundum hafa uppi viðskipta-
hótanir til að þvinga fram betri jöfnuð. Japanir vilja
ekki láta íslenzkt hvalkjöt trufla jafnvægið.
Ekki verður breytt viðhorfum Bandar íkj amanna og
annarra Vesturlandabúa hvalveiðum í hag. Þvert á móti
má búast við, að sjónarmiðin harðni. Þeim fjölgar stöð-
ugt, sem taka tilfinningalega afstöðu til meðferðar
mannkynsins á náttúrulegu umhverfi jarðarinnar.
Hvalveiðar em kjörinn þrýstihnappur fyrir þetta fólk,
sem hefur lesið um gegndarlausa ofveiði hvala á fyrri
áratugum. Þær em sameiningartákn andstæðinga gróð-
urhúsaáhrifa og mengaðs úrgangs, skógarhöggs í regn-
skógum og útrýmingar tígrisdýra og allra hinna.
Ekkert umhverfismál vekur eins heitar tilfinningar
umhverfissinna af ýmsu tagi og einmitt hvalveiðar. Fast-
lega má búast við, að þúsundir manna gangi berserks-
gang gegn íslenzkum hagsmunum, ef fréttist af því, að
hvalveiðar hafi verið teknar hér upp að nýju.
Frá skrifstofum Ferðamálaráðs í Frankfurt og New
York berast afdráttarlausar áhyggjur af framvindunni.
Markaðsstjóri Flugleiða segir, að fyrirtækið hafi fundið
fyrir óþægindum vegna umræðunnar um hvalveiðar.
Kaupendur íslenzkra fiskafurða skjálfa á beinunum.
Nýlega var hér varaforseti landssamtaka bandarískra
fyrirtækja í fiskiðnaði. Hann varaði okkur eindregið við
því að hefja hvalveiðar að nýju. Hann sagði ekki nokk-
um vafa á, að hvalveiðar íslendinga mundu kalla á hörð
viðbrögð og jafnvel viðskiptabann í Bandaríkjunum.
Mál þetta er ekki innan ramma rökhyggju og verður
ekki leyst með fleiri skýrslum og fleiri ráðstefnum. And-
stæðingum hvalveiða fer einfaldlega fjölgandi í umheim-
inum og áhrif þeirra fara ört vaxandi. Þeir eru í aðstöðu
til að valda íslendingum miklu fjárhagstjóni.
Samt erum við enn að heimta endurvaktar hvalveið-
ar. Við erum svo mikil hetjuþjóð, að þorri manna er
reiðubúinn að gefa dauðann og djöfulinn í þvæluna úr
útlendingum og neitar að horfast í augu við hrikalegt
efnahagshrun í landinu af völdum viðskiptaþvingana.
Það hæfir þó betur smáþjóð, sem á allt sitt undir góð-
um samskiptum við kaupendur víða um heim, að hún
sigli milli skers og báru og ýfi ekki öldur tilfinninga.
Jónas Kristjánsson
Fyrir skömmu hélt Bjöm
Bjarnason menntamálaráðherra
fréttamannafund þar sem ein-
kunnir nemenda, sem lokið hafa
samræmdu grunnskólaprófi úr 10.
bekk, voru opinberaðar. Framtak
þetta er athyglisvert og af hinu
góða ef niðurstöðumar era túlkað-
ar á réttan hátt, af skilningi og for-
dómalaust.
Vissulega eykur samanburður-
inn metnað milli skólastofnana og
hann er af því góða. Sveitarstjóm-
armenn velta eðlilega fyrir sér
hvemig þeir peningar nýtast sem
veittir eru til grunnskólans. Dæmi
eru um það að allt að 35% af skatt-
tekjum sveitarfélags fari í rekstur
gmnnskólans. Góður, metnaðcU'-
fullur grannskóli er ein af undir-
stöðum þess að fólk sætti sig við
búsetu á ákveðnum stöðum eða í
ákveðnum hverfum í borg eða
bæjarfélagi. Þess vegna er nauð-
synlegt að velta fyrir sér nokkrum
atriðum sem verulega geta skekkt
þá meðaltalsmynd sem fram kem-
ur ef við einblínum einungis á töl-
umar.
„Ég sé fyrir mér enn meiri samvinnu og samþættingu í starfsemi leik-
skóla, grunnskóla og tónlistarskóla í landinu", segir m.a. í greininni.
Samræmd próf - op-
inberar upplýsingar
Einkunnir segja ekkert
Félagsmálastofnanir í þéttbýl-
inu koma oft bömum fyrir á góð-
um heimilum úti á landsbyggð-
inni. Oft eiga þessi böm við hegð-
unarvandamál að stríða og í erfið-
leikum með að fóta sig í námi.
Þegar til grunnskólaprófs kemur
geta t.d. þessi böm haft veruleg
áhrif á niðurstöður í meðaltali
þess skóla þar sem grannskóla-
prófið er þreytt, sérstaklega ef um
famenna skóla er að ræða.
Þá eru víðs vegar um land svo-
kallaðir safhskólar. í þeim tilfell-
um stunda bömin nám í litlum
sveitaskólum í dreifbýlinu t.d. frá
l.tíl 7. bekk, eða í 1. til 9. bekk og
eru þvi frá einu til þremur áram í
safnskólanum þar sem þau síðan
ljúka grunnskólaprófinu.
Þannig er viðkomandi grunn-
skóli, þar sem grunnskóla-
prófið er þreytt, ekki einn
ábyrgur fyrir grunnskóla-
náminu hvort heldur um er
að ræða góða eða laka nem-
endur.
Þess era einnig dæmi að
stjómendur grunnskóla í
landinu leggi sérstakan metn-
að og ofurkapp í að ná árangi
í þeim fjórum greinum þar sem
samræmdu prófin era þreytt og
dragi á móti úr kennslu í verk- og
listgreinum. Einnig eru þess víst
dæmi að jafiivel sé alslökustu
nemendum hlíft við að þreyta
grunnskólapróf til þess að lélegur
árangur þeirra mælist ekki í með-
altalinu. Sjálfsagt má nefna fjöl-
mörg önnur dæmi sem áhrif hafa
á niðurstööur þessara meðaltala,
skekkja myndina og hafa áhrif á
heildardæmið. Einkunnir í sam-
ræmdum prófum segja ekkert um
aðbúnað og kennslu í list- og verk-
gremum sem
ekki síður eru
mikilvægir
þættir í
menntun,
enda hefur því
verið haldið
fram að hæfi-
leikum til
verk- og bók-
náms sé þann-
ig háttað að
u.þ.b. helm-
ingur nem-
enda hafi
meiri hæfi-
leika til verk-
legs náms. Því
miður er það
svo að verkn-
ám er alltof lít-
Kjallarinn
ísólfur Gylfi
Pálmason
alþingismaður
„Því miður er það svo að verknám
er alltof lítið metið hér á landi og
má ætla að birting einkunna úr
samræmdum prófum geti enn
frekar ýtt undir aukna áherslu á
bóknám.“
ið metið hér á landi og má ætla að
birting einkunna úr samræmdum
prófum geti enn frekar ýtt undir
aukna áherslu á bóknám. Vist er
að ef við gætum, sem okkur ber,
stuðlað að því að fleiri nemendur
geti notið hæfhi sinnar í námi í
grannskóla, mimdi það draga úr
fjölda afvegaleiddra unglinga í
okkar landi.
Þáttur foreldra
Ég varð þeirrar gæfu aðnjótandi
að vera á árshátíð grannskóla á
Suðurlandi á dögunum. Árshátíð-
in endurspeglaði sköpunar-
gáfu og sköpunarþörf nem-
enda á ótal mörgum sviðum,
svo sem myndmenntar, tón-
listar, tjáningar og skipu-
lagningar svo eitthvað sé
nefnt. Mér varð ósjálfrátt
hugsað til grannskólaprófs-
ins góða. Enginn þessara
þátta era mældir í meðaltal-
inu en líklegt er að þessi
reynsla nemenda komi þeim
ekki síður að gagni en ein-
kunnirnar fjórar sem mest
er lagt upp úr á grunnskóla-
prófinu.
Grunnskólinn er og verður
einn af mikilvægu mennta-
stofmmum þjóðarinnar, því
þar er grannurinn að fram-
haldinu lagður. Þáttur for-
eldra í að styrkja skólann
er mikilvægur og hafa fé-
lagasamtökin Heimili og
skóli aðstoðað og opnað
augu margra foreldra fyr-
ir mikilvægi þessa. Ég sé
fyrir mér enn meiri sam-
vinnu og samþættingu í
starfsemi leikskóla,
grannskóla og tónlistar-
skóla í landinu. Athyglis-
verðar tilraunir hafa ver-
ið gerðar hvað þetta varöar í
nokkrum skólum, t.d. á Suðurl-
andi. Tilfærsla grunnskólans til
sveitarfélaganna á að geta ýtt
verulega undir samvinnu þessara
stofhana.
Vonandi leiðir opinberan ein-
kunna á grunnskólaprófi til já-
kvæðrar skapandi hugsunar um
grannskólann í landinu, eðli og til-
gang samræmdra prófa og e.t.v.
gaumgæfilegrar endurskoðunar,
þannig að skólinn skili því hlut-
verki sem honum er ætlað.
ísólfur Gylfi Pálmason
Skoðanir annarra
Misbeiting valds
„Mesta vandamál líðandi stundar er þó uppsöfnun
þorskkvóta á fáar hendur, sem skipulögð er af fiski-
ráðuneytinu. Hjá öðram þjóðum gengur einkavæðing-
in út á að auka frelsi hinna litlu til að hasla sér völl
á sem flestum sviðum atvinnulífsins. Hér er mark-
visst unnið að útilokun smárra eininga í fiskveiðun-
um og þorskkvótamir lagðir undir togveiðar, þótt vit-
að sé að þetta sé sjöfalt dýrari kostur við þorskveið-
ar. Þetta er ekki hagræðing, heldur misbeiting valds.
Það er áríðandi að þetta verði stöðvað."
Önundur Ásgeirsson í Mbl. 1. mars.
Sjónskekkja
„Sú kynslóð, sem nú er að vaxa úr grasi, hlýtur
siðar meir að geta haldið þvi fram að fjárhættuspil
hafi verið mikils metið í uppeldi hennar. Bömin era
vitni að því þegar foreldramir eyða reglulega háum
fjárhæðum þegar þeir freista gæfunnar, peningum
sem gætu bætt hag fjölskyldunnar en hverfa þess i
stað út í óvissuna. Heilu skemmtiþættimr sem fjöl-
skyldur fylgjast með saman era helgaðir duttlungum
heilladísanna og fjölmiðlar hampa þeim sem detta í
lukkupottinn.... Og sumir lenda óneitanlega í lukku-
pottinum. Málið er hins vegar orðið alvarlegt þegar
þrá eftir skjótfengnum gróða leiðir fólk á glapstigu
svo það missir sjónar á raunveruleikanum."
Hanna Katrín Friðriksen í Lesbók Mbl. 1. mars.
Herra jarðarinnar
„Ég held að Dollý sé álíka mikilvæg uppgötvun og
muni hafa jafn mikilvægar afleiðingar - og kjam-
orkusprengjan. Með sprengjunni gjörbreyttist allt.
Maðurinn varð með sanni herra jarðarinnar, því
hann gat gjöreytt henni. Nú verður hann með sanni
guð sköpunarverksins, þvi hann getin' loks marg-
faldast án íhlutunar guðs, þess eina sem öllu kom af
stað. Handhafi þessa valds verður ofaná.... í annála
verður skrifað: Það voraði snemma 1997, tíð var góð
og sauðburður lengi í minnum hafður.“
Stefán Jón Hafstein í Degi-Tímanum 1. mars.