Dagblaðið Vísir - DV - 05.03.1997, Side 10

Dagblaðið Vísir - DV - 05.03.1997, Side 10
ik 10 ★ ★ menning r*i ----- MIÐVKUDAGUR 5. MARS 1997 Bókmenntasagan stækkar Tvímæli eftir Ástráö Ey- steinsson er Landnámabók bókmenntanna, eitt af þessum verkum sem ryður nýja braut og veltir upp grundvallar- spurningum um hvað séu bókmenntir og hvað lögmætt viðfangsefni þeirra sem sinna rannsóknum á bókmenntum. Ástráður færir hér rök að því að þýðingar eigi þar heima og leggur þar með þann grimn sem frekari rannsóknir á þýð- ingum munu byggja á. Verkefnið er í eðli sínu heimspekilegt. Tekist er á við það hvert sé eðli þýðinga og hvemig megi túlka þær eða meta sem bókmenntir. í inn- gangi lýsir Ástráður verkefni sinu á skýran og skemmtileg- an hátt en síðan er nánari umræða um lykilþætti í mati Bókmenntir Ármann Jakobsson á þýðingum, rætt er um tengsl þýðinga og hugmynda um frumleikann, hugmynd- ina um jafngildið og hvemig þýðingar séu metnar. Ástráður leggrn- áherslu á tvíeðli þýðinga eins og fram kemur í nafni bókarinnar. Þýðing sé jafnan tveir heimar og hún orki því tvímælis. Þetta eðli þýðinga geri þær að erfiðu og mikilvægu rann- sóknarefni. Þýðing sé þannig ekki eftirlíking nema að tak- mörkuðu leyti heldur nýtt verk og staður þar sem tvö bókmenntakerfi mætast. Fjallað er um verkefnið frá ýmsum hlið- um og mörgu athyglisverðu velt upp. Eitt smáatriði þykir mér rétt að gera athugasemd Ástráður Eysteinsson prófessor: Sættir fræöilegar kröfur og skemmtilega framsetningu. við: Ástráður nefnir tvisvar tungumál blindra og heymarlausra og erfitt er að átta sig á hvers vegna hann setur jafnaðarmerki þar á milli. Þó að blindir þurfi að lesa sér- stakt letur em þeir þátttakendur í málkerfi nafnaskrá. hinna sjáandi og hæpið að líkja því við mál heyrnar- lausra. Einn kafli bókarinnar er vís- ir að íslenskri þýðingarsögu. Velta má fyrir sér hvort sú saga sé ekki of ágripskennd til að koma að verulegu gagni þó að umfjöllun um t.d. Jón Þor- láksson, Steingrím Thorsteins- son, Matthías Jochumsson og Helga Hálfdanarson sé einna ítarlegust. En í þessum hluta tengir Ástráður hina almennu fræöilegu umræðu við ís- lenska bókmenntasögu og sú tenging er mikilvæg. Með þessu ágripi að þýðingarsögu kemur fram hvemig fræðileg umræða er grunnur íslenskrar þýðingarsögu og kenning og saga era þannig ofin saman. Allt leiðir að hinu sama: Mikilvægi þýðinga fyrir bók- menntakerfi er meira en talið hefur verið, þær skipa miðlæg- ari sess en viðurkennt hefur verið. Það á einnig við um ís- lenska bókmenntasögu og sá grunnur sem hér er lagður hlýtur að verða jafnframt áskorun til þeirra sem munu fjalla um hana í framtíðinni til að rannsaka þýðingar og þau áhrif sem þær hafa haft á ís- lenskt bókmenntalíf. Umfjöllun Ástráðs er skýr án þess að einfaldað sé um of og hann nær að sætta fræðileg- ar kröfur og skemmtilega framsetningu. Á bókinni er þó sá galli að atriðisorðaskrá vantar. Það er ekki sist galli þar sem þetta er grundvallar- rit um efni sem í eðli sínu er fræðilegt og atriðisorðaskrá því jcifnvel mikilvægari en Ástráður Eysteinsson: Tvímæli. Þýðingar og bókmenntir. Bókmenntafræðistofnun og Háskólaútgáfan 1996. Um félagslega aðlögun „Og veistu hvað var rosalega skemmtilegast?" spurði sú þriggja ára. „Það var þegar músin byggjaði húsið sitt!“ Þessi yfirlýsing var gef- in eftir frumsýningu á Snillingum í Snotraskógi hjá Möguleikhúsinu á laugardaginn var og sýn- ir hvað bömum finnst gaman að láta segja sér einfaldar sögur um félags- lega aðlögun meðan við sem eldri erum heimtum átök og drama. Drama i lífi bama snertir einmitt yfirleitt félagslega aðlög- un af einhverju tagi, þró- unina frá villtu dýri yfir í húsdýr. Leikritið er byggt á samnefndri bók eftir Björgvin E. Björgvinsson sem kom út fyrir jólin og segir frá Mýslu sem er að flytja sig um set í upphafi leiks og sest að í Snotra- skógi. Þar kynnist hún Koma íkoma og þau ganga saman gegnum aðlögunartímabil, kynnast hvort öðra, læra aö taka tillit hvort til annars og sýna hvort öðra trúnað. Svolít- ið eins og ung hjón. Ekkert sögulegt gerist í sjálfu sér nema að Komi hjálpar Mýslu að byggja hús (heimilis- stofnun) og þau fara í ævintýraferð (brúð- kaupsferð) um skóginn og lenda í pínulítilli hættu eitt andartak þegar Bogga brandugla flýgur yfir. Hún sést ekki en við heyrum Korni kemur nýjum íbúa skógarins til meö kitlum. Eria Ruth Haröardóttir og Pétur Eggerz í hlutverkum sínum. Leiklist Silja Aðalsteinsdóttir rödd hennar. Það fannst þeirri þriggja ára líka rosalegt atriði, og ég sem hélt að hún hefði varla tekið eftir því! Skemmtilegast í úr- vinnslu efnisins eru kynhlutverkin. Mýsla (stelpan) er skynsöm og sjálfsörugg og eindreg- inn fylgismaður menn- ingar en Komi (strákur- inn) er hið villta fram- efni. Til dæmis þarf Mýsla að vinna í því að sætta Korna við að fara í skóla í lokin. Komi er sterkur og hugkvæmur og húsið reisir hann með eigin höndum - eða loppum - en hann óttast kennarann. Erla Ruth Harðardótt- ir og Pétur Eggerz fara vel með aðalhlutverkin en á ósköp hefðbundinn og fyrirsjáanlegan hátt. Bjarni Ingvarsson leikur öll aukahlutverkin en sést ekki sjálfur nema sem Fróði kennari. Bún- ingar og leikmynd vora litrík og gullfalleg, eink- um var húsið góða vel heppnað. Söngvar eiga að skipa talsvert rúm í sýningunni en þvi miður heyrðust orðaskil illa. Möguleikhúsið við Hlemm sýnir: Snillingar í Snotraskógi eftir Björgvin E. Björgvinsson Leikstjórn og leikmynd: Bjarni Ingvarsson Tónlist: Helga Sighvatsdóttir Útsetningar og undirleikur: Guðni Franzson Lýsing: Alfreð Sturla Böðvarsson Friðrik Páll og Jesús Vert er að minna á þætti Friðriks Páls Jónssonar fréttamanns sem eru frumfluttir á sunnudagsmorgnum en endur- teknir á miðvikudögum kl. 15.03. Friðrik er ekki beinlínis í nýj- ustu fréttum i þessari syrpu heldur tekur hann frétta- & KSÍlBRl mannsleBa á örlagaríkum at- * burðum sem gerðust fyrir nærri tvö þúsund árum austur í Palestínu þegar saklaus maður var kross- festur. Friðrik ber saman Tieimildir og vinnur úr þessu efni "einstaklega áheyrilega og upplýsandi þætti. Þeir heita „Aldrei hefur nokkur maður talað þannig". Viðskipta- og hagfræðingatal Bókaútgáfan Þjóðsaga hefur gefið út nýtt Viðskipta- og hagfræðingatal 1877-1996 í þrem bindum í samvinnu við félagasamtök þessara stétta. Ritstjóri er Gunnlaugur Haraldsson þjóðháttafræðingur en í rit- nefnd vora Gylfi Þ. Gíslason, Jóhannes Nordal og Sigurjón Pétursson. Nýja ritið leysir af hólmi útgáfu frá 1986 og geymir æviágrip 2.612 viðskipta- fræðinga og hagfræðinga með ljósmyndum af næiri öllum. Auk þess era þar fjórar ritgerðir. Þorvald- ur Gylfason fjallar um hag-' fræðistörf Jóns Sigurðssonar forseta, Gylfi Þ. Gíslason rekur sögu háskólamennt- unar í viðskiptafræðum frá 1938 til 1984. Ingj- aldur Hannibalsson tekur þá við og gerir grein fyrir námi í viðskipta- og hagfræði til þessa dags. Loks ritar Elín G. Óskarsdóttir um fé- lagasamtök þessara starfsstétta. Oddi annaðist prentun og allan frágang ritsins. Ein til Helsinki íslenska dansflokknum hefur boðist að taka þátt í norrænni danshátiö í Helsinki í Finn- landi 1.-6. apríl. Þar sýnir flokkurinn verkið Ein eftir Jochen Ulrich sem nú er verið að sýna í Borgarleikhúsinu og einnig nýtt verk eftir Láru Stefánsdóttur, Hræringar sem áhorf- endur hér heima fá að sjá í vor. Verk Láru verður einnig sýnt á danshátíðum í Eystrasaltsríkjun- um í maí. Helsinki- hátíðin er haldin með styrk frá nor- rænu ráðherra- nefndinni og verður í Alex- 'anderleikhúsinu. Hljómsveitin Skárr- en ekkert fer með flokknum, en eins og kunn- ugt er sömdu meðlimir hennar tónlistina við ballettinn Ein og flytja hana á sýningum. Allra síðasta sýning á ballettunum Ein og La Cabina í Borgarleikhúsinu er á föstudags- kvöldið kl. 20. Viðar leikstýrir í Færeyjum Atvinnuleikhúsið í Færeyjum heitir Gríma og verður tvítugt á þessu ári. Þar er nú verið að æfa leikritið Krabbasvalimar eftir Mar- ianne Goldman sem Svíar tilnefndu til leik- skáldaverðlauna Norðurlandaráðs í fyrra. Leikstjóri er Viöar Eggertsson og er þetta í annað sinn sem hann stýrir Færeyingum á leiksviði í vetur. Það er líka íslendingur sem gerir leik- mynd og búninga, Snorri Freyr Hilmarsson, og tvær leikkvennanna í sýning- unni útskrifuðust úr Leiklistarskóla íslands. Frumsýning verður sjónleikarahúsinu Þórshöfn 5. apríl. Ki-abbasvalirnar þykja magnaö verk og áttu raunar að vera komnar upp Þjóðleikhúsinu. Frumsýning' var áætluð á Smíðaverkstæði upp úr ára- mótum samkvæmt vetrardagskrá, en engar líkur eru á að verkið komist að þar fyrr en í haust vegna þess roknagangs sem er á Skækj- unni. Ekki er það heldur i fyrsta skipti sem röskun verður á dagskrá vegna vinsælla verka á Smíðaverkstæði. Umsjón Silja Aðalsteinsdóttir

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.