Dagblaðið Vísir - DV - 28.03.1998, Side 22

LAUGARDAGUR 28. MARS 1998
22 4&iklist
- sagði einn stofnenda hópsins við son sinn
„Hugleikur, komdu hingað,"
sagöi Ingibjörg Hjartardóttir, bóka-
safnsfræðingur og leikritaskáld og
einn stofnenda áhugamannaleik-
hópsins Hugleiks, við son sinn, Þór-
arinn Hugleik, fyrir fjórtán árum
þegar finna átti nafn á leikhópinn.
„Við vorum í vandræðum með að
finna nafn og fannst þetta bara til-
valið. Hugleikur er sænskt kon-
ungsnafn og hæfir okkur ágætlega,"
sögðu Sigrún Óskarsdóttir félags-
ráðgjafi og Unnur Guttormsdóttir
sjúkraþjálfari þegar helgarblaðið
fékk þær i vikunni til að rifja upp
sögu leikhópsins en þær voru
einnig í hópi stofnenda ásamt Ingi-
björgu og fleira áhugafólki um leik-
list. Ingibjörg var íjarri góðu gamni
þar sem hún var að sóla sig í Grikk-
landi ásamt bónda sínum, Ragnari
Stofnað á bókasafni
Þær Sigrún og Unnur sögðu Ingi-
björgu vera hugmyndafræðing að
stofhun Hugleiks. Á æskuheimili
sínu á Tjöm í Svarfaðardal hefði
hún alist upp við áhugaleikhús og
fundist slikt vanta á höfuðborgar-
svæðinu. Svo gerðist það einn dag-
inn haustið 1984 að 20 manna hópur
kom saman á vinnustað Ingibjargar,
sem þá var bókasafnið í Bústaða-
kirkju, og stofnaði Hugleik.
„Við ákváðum strax að sýna eitt-
hvað leikrit. Fundum í bókaskáp
eitt elsta leikritið sem völ var á,
Bónorösforina eftir Magnús Gríms-
son frá 1852. Við sýndum það í Fé-
lagsstofnun stúdenta fyrir vini og
vandamenn, héldum bara okkar
kvöldvöku með kaffi, kleinum og
Eigrandi sálir f Helvíti í uppfærslunni á Sálir Jónanna ganga aftur. Frá hægri eru þaö Árni Hjartarson, Hrafnhildur
Brynjólfsdóttir, Esther Jökulsdóttir og Þórunn Guömundsdóttir.
Skugga-Björg var fyrsta „alvöru" leikritiö sem Hugleikur setti upp. Þetta var
áriö 1985. Hér eru, frá vinstri, Ingibjörg Hjartardóttir í hlutverki Kötlu skræku
og Sigrún Óskarsdóttir í titilhlutverkinu sem Skugga-Björg.
Mynd Rut Hallgrimsdóttir
gerði allt sjálfur - nema að leik-
stýra. Hópurinn hefur ýmist samið
leikritin sjálfur, búið til leikgerðir
eða sett upp það gömul leikrit að
ekki væri krafist höfundarréttar-
greiðslna. í höfundasmiðjunni hefúr
hópurinn m.a. notið leiðsagnar leik-
húsmanna á borð við Hávar Sigur-
jónsson og Áma Ibsen. Leikárið hef-
ur jafnan hafist með námskeiðum á
haustin
sýnt í Tjamarbíó en núna fær hann
í fyrsta sinn inni hjá Möguleikhús-
inu. Æðsti draumur Hugleiks er að
sjálfsögðu að fá fast húsnæði undir
starfsemina.
Hugleikur hefur m.a. tekið þátt í
norrænni leiklistarhátíð áhugaleik-
félaga. Hún var haldin í Reykjavík
árið 1986. Það var einmitt þá
___ sem
„skjálfta" Stefánssyni.
Hugleikur er einmitt í dag, á sínu
15. leikári, aö frumsýna i Möguleik-
húsinu við Hlemm nýtt og endur-
bætt leikrit eftir þær stöllur um Sál-
ir Jónanna í leikstjórn Viðars Egg-
ertssonar. Um 50 manns standa að
uppfærslunni, þar af 25 leikendur
og 6 manna hljómsveit.
Leikritið var á sínum tíma það
fyrsta sem var sérstaklega samið
fyrir Hugleik og vakti nokkra
lukku. Nú hafa þær semsagt endur-
bætt verkið og nýji titillinn er Sálir
Jónanna ganga aftur. Meðal breyt-
inga er að bætt hefur verið við tón-
list og textum eftir þá Þorgeir
Tryggvason, Sævar Sigurgeirsson
og Ármann Guðmundsson, unga
Þingeyinga sem gengu til liðs við
Hugleik fyrir nokkram árum. Að
sögn Sigrúnar og Unnar hafa þeir
reynst leikhópnum mikill happa-
fengur.
flatkökum. Vorum einnig með upp-
lestur og ýmislegt fleira en þetta
leikrit. Þetta vakti lukku sökum
þess hve þetta var klaufalegt,
enginn kunni neitt. Við vorum
ekki meö neina lýsingu, hár-
kolla fór af hausnum á
einum leikaranum og
út á gólf og fólk grét úr
hlátri. Því fannst þetta ^
vera hálfgert „anti-leik-
hús“. Hélt að við værum að
gera grín að leikhúsi en það
var sko ekki ætlunin," sagði
Sigrún og þær Unnur hlógu
þegar þær rifjuðu upp þetta
fyrsta verkefni Hugleiks.
\
DV-mynd Þjetur
„Okkar fólk" í atvinnu-
leikhúsunum
Talandi um hæfileikafólk þá hef-
ur Hugleikur gefið af sér efni í at-
vinnuleikara. Bjöm Ingi Hilmars-
son, sem nú leikur í Borgarleikhús-
inu, byrjaði að leika með Hugleik
þegar hann Qutti til Reykjavík-
ur á sínum tíma, ungur pilt-
urinn frá Dalvík. Sömu
skref steig Hildigunnur
Þráinsdóttir, sem nú er
að slá í gegn með Hafhar-
fjarðarleikhúsinu, þegar
hún kom til borgarinn-
ar frá Akureyri. „Við
eram auðvitað afskap-
lega stolt af okkar
fólki. Teljum okkur
eiga pinulítið í því,“
sagði Unnur en einn
fyrrum Hugleikari í við-
bót, María Hreinsdóttir,
er að læra í Leiklistarskól-
anum.
Gera allt sjálf
Eftir Bónorðsfórina var ákveð-
ið að halda áfram. Þær sögðu að þá
hefði kviknað sú hugmynd sem aíla
tíð hefur verið gmnnhugmynda-
fræði Hugleiks, þ.e. að hópurinn
Þær voru á meöal stofnenda Hugleiks og sömdu einnig leikritiö Sálir Jonanna ganga aftur
sem frumsýnt veröur í Möguleikhúsinu í dag. Frá vinstri, í hlutverki englanna, eru þetta Unn-
ur Guttormsdóttir, Sigrún Óskarsdóttir og Ingibjörg Hjartardóttir. Mynd Jón Örn
Með skrattann á
hælunum
Frá uppfærslu Hugleiks á Sálum Jónanna áriö 1986. Unnur Guttormsdóttir í
hlutverki Móra og Björn Ingi Hilmarsson sem Skrattinn sjálfur. Eigi löngu
siöar fór Björn í Leiklistarskólann og er nú í hópi bestu atvinnuleikara lands-
ins. Mynd Rut Hallgrfmsdóttir
og í framhaldinu sett upp leikrit.
Oftast hefur leiðbeinandi nám-
skeiðsins haldið áfram með hópinn
og leikstýrt honum, samanber Viðar
Eggertsson nú.
Hlegið viðstöðulaust
„Þú getur rétt ímyndað þér. Ég
held að ég hafi hlegið viðstöðulaust
fyrstu þrjú árin, mér fannst þetta
svo fyndið," sagði Unnur þegar þær
vom spurðar hvort þetta hafi ekki
veriö skemmtilegur tími. „Við höf-
um fyrst og fremst verið að
skemmta okkur og emm þakklát
fyrir hvert, jákvætt orð sem fallið
hefur í okkar garð,“ sagði Sigrún.
Þær sögðu Hugleik hafa á upp-
hafsárunum fengið mikla hvatningu
frá Sambandi íslenskra leikfélaga,
einkum Sigrúnu Valbergsdóttur
sem þá var framkvæmdastjóri sam-
bandsins. Hópurinn hefði aldrei ætl-
að sér að starfa í langan tíma en Sig-
rún hefði hvatt þau til að halda
áfram.
Á þessum fjórtán ámm em upp-
færslur Hugleiks orðnar fjölmargar;
leikrit, einþáttungar og upplestrar.
Allar byggðar á íslenskum verkum
og veruleika. Oftast hefur hópurinn
þær stöllur sömdu Sálir Jónanna,
leikrit byggt á sömu þjóðsögu og
Gullna hlið Davíðs Stefánssonar.
í dag eru ríflega 100 félagar í Hug-
leik en að jafnaði hafa um 50 manns
tekið þátt í uppfærslum leikhópsins.
í upphafi vom konur fjölmennari
en „núna vöðum við í karlmönn-
um,“ sögðu þær Sigrún og Unnur,
síkátar.
Allar státtír
Hugleikarar em af öllum þjóðfé-
lagsstigum; félagsráðgjafar, sjúkra-
þjálfarar, háskólastúdentar, búðar-
konur, bændasynir, tannlæknar,
verkamenn, húsmæður, blikksmið-
ir, hjúkrunarfræðingar og verk-
fræðingar og þannig mætti lengi
telja.
Algengt er að fólk utan af landi
sem flust hefur til höfuðborgcirinn-
ar, og starfað kannski með leikfélög-
um í sinni heimabyggð, hefur geng-
ið til liðs við Hugleik. Þannig var
með áðurnefnda þremenningana
sem sömdu tónlistina í Sálir Jón-
anna ganga aftur. „Þetta em miklir
hæfileikamenn. Við höfum talað um
þingeysku innrásina í Hugleik,“
sagöi Sigrún.
Þegar ákveða átti verkefni vetrar-
ins sögðu þær stjómendur Hugleiks
hafa spurt sig um framtíö Hugleiks.
Ætti að búa til nýtt leikrit eða leita
í smiðju upphafsáranna?
„Þá datt einhverjum í hug að það
væri sennilega ekki svo galið að
taka upp Sálir Jónanna, fyrsta verk-
ið sem skrifað var sérstaklega fyrir
Hugleik. Um leið og við fórum að
lesa handritið sáum við að breyt-
inga væri þörf. Færa þyrfti suma
hluti til nútímans og annað slíkt. í
raun höfum við breytt svo miklu,
skipt um persónur og þess háttar að
hér er um nýtt leikrit að ræða. Tón-
listin skiptir auðvitað miklu í þvi
sambandi."
Líkt og í Gullna hliðinu gengur
leikritið út á ferð til himnafóðursins
með týnda sál í skjóðu, nema hvað
sálirnar eru orönar fjórar; þrjár
konur með sína menn og einn karl
með sinn karl. Allt era þetta ólíkar
persónur en þær verða samferða á
leiðinni til Lykla-Péturs og eru með
skrattann á hælunum allan tímann.
Að sögn Sigrúnar og Unnar skipar
skrattinn stærri sess í endurgerð-
inni en frumútgáfunni. „Við sýnum
meira inn í Helvíti en við gerðum,"
sagði Sigrún og glotti. -bjb