Dagblaðið Vísir - DV - 03.06.1998, Blaðsíða 28

kvikmyndir
MIÐVIKUDAGUR 3. JÚNÍ 1998 DV
Tíða-hvörf
„Hvenær ætlarbu aö leika í
Tampax-auglýsingu?" spuröi einn
ósvífínn fréttamaður leikkonuna
Emmu Thompson, „þú hefur nefni-
lega leikið í svo mörgum tíða-mynd-
um (period-pieces) undanfarið.“
Spyrja mætti leikkonuna Kate Win-
slet hins sama, en hún á enn eftir að
koma fram í samtímamynd. Það er
eftirtektarverð þessi kven(líkam-
lega) tenging við umræddar tíða-
eða búningamyndir, en á einhvern
hátt virðist þetta baklit til fyrri
tíma iðulega tengjast rómantík og
öðrum „kvenlegum" gildum.
Jane Austen og
rómantíkin
Besta dæmið um þetta var sú flóð-
bylgja Jane Austen-mynda sem
fleytti tíunda áratugnum áfram, en
á fáum árum voru allar skáldsögur
hennar myndaðar í einu eða öðru
formi. Emma var kvikmynduð
þrisvar, í breskri sjónvarpsútgáfu
með Kate Beckinsale sem Emmu
árið 1996 og sem bandarísk glans-
mynd með Gwyneth Paltrow sama
ár. Árið áður hafði Emma verið
færð í nútímabúning sem Clueless,
en slíkar nútímaútfærslur af göml-
um klassíkerum eru einnig í sókn,
líkt og sést i annarri nýlegri mynd
með Gwyneth Paltrow, Great Ex-
pectations. Mansfield Park eftir
Jane Austen var líka uppfærð í nú-
tíma í myndinni Metropolitan
(1990). Emma Thompson áðumefnd
skrifaði handrit að og lék í Sense
and Sensibility (1995) með Kate
Winslet, og bæði Northanger Abbey
og Persuasion voru kvikmyndaðar
fyrir breskt sjónvarp á þessum ára-
tug. Frægasta skáldsaga Austen,
Pride and Predjudice, hefur ekki
ratað á breiðtjald (aftur), en var
Gwyneth Paltrow í Emmu, fortíðarskáldsögu sem þrjár útgáfur voru gerðar
af á stuttum tíma.
hins vegar gerð að sjónvarpsþátta-
röð sem sló rækilega i gegn, og aðal-
karlleikarinn, Colin Firth, hélt
áfram að rómantísera í myndinni
Fever Pitch.
Stórmyndin Titanic er afskaplega
gott og umfangsmikið dæmi um
þennan endurnýjaða áhuga á róm-
antík og ástum (fyrri alda), og nú
eru til sýninga tvær tíða-rómönsur,
Oscar og Lucinda og Wings of a
Dove (takið eftir hraðbátnum á
plakatinu). Af öðrum álíka dramat-
ískum tíða- myndum tíunda áratug-
arins má nefna The Age of Inn-
ocence (1993), The Piano (1993),
Belle Epoque (1993), Legends
the Fall (1994), Little Women
(1994), Immortal Beloved
(1994), Carrington (1995),
Farinelli (1995), Horsem-
an on the Roof (1995),
Mrs. Brown (1997) og
The Man in the Iron
Mask frá þessu ári, svo
fáeinar séu nefndar!
En þessi tíða-mynda-
bylgja einkennist ekki
öll af rómantík, alla-
vega myndu fáir tengja
Braveheart (1995), Un-
forgiven (1992), Rob
Roy (1995) og Queen
Margot (1994) um-
svifalaust við róm-
antík, þó nóg sé
reyndar dramað...
Fortíðin sem
kom til baka
Vinsældirnar eru óum-
deildar og nú endanlega stað-
festar með ofurást akademí-
unnar á Titanic. Hún er ekki
sú eina sem óskar hefur
hrifist af og þennan
áratug hefur gull-
kallinn lent j
hvað eftir
annað í
kjöltu fortíðarinnar. 1990 fengu
úlfadansar Kevins Costners
glás af styttum (1991 slapp með
skrekkinn, Silence of the
Lambs tóku yfir), 1992 var það
Unforgiven, 1993 Schindler’s List
(1994 sat uppi með Forrest Gump),
1995 átti Braveheart og The English
Patient 1996.
Það er nokkuð augljóst að tengja
vinsældir þessara fyrri-tíma mynda
við ríkjandi fyrirtiðaspennu vegna
yfirvofandi aldamóta. Þegar þessi
miklu tíðahvörf nálgast með til-
heyrandi dómsdagsspádómum er
ekki nema eðlilegt að fólk líti til
baka til fyrri tíma og leitist við að
hverfa þar á vit öruggari tima og
einfaldari gilda. Hinn póst-
móderníski samtími okkar ein-
kennist allur af þessari fortiðar-
hyggju - í hamingjusömu blandi
við ýkta framrás tækni og kapp-
hlaup við nýjungar. Kvikmyndin
hefur að vissu marki helgað sig því
að skapa ákveðna veruleikablekk-
ingu í tíma og rúmi, þar sem bíó-
gesturinn getur tapað sér andartak
í öðrum heimi. Fortíðin er augljóst
viðfangsefni slíkra endurskapana,
því kvikmyndin er okkar eini að-
göngumiði að liðinni tíð. Slíkar
endurgerð-
ir á
tíma hafa einkennst af æ meiri ná-
kvæmni og er spumingin um hvað
er „rétt“ og hvað „rangt“ í búning-
um, sviðsmynd og tali orðin æ mið-
lægari. Þannig fáum við fortíðina
vakúmpakkaða og dauðhreinsaða, í
ídelíseruðum kyrrmyndum. Það er
bæði einföld og augljós gagnrýni á
þennan pakka að hann er í litlum
tengslum við þann veruleika sem
sagan geymir, og að því nákvæmari
sem endurgerðin verður því skírð-
ari og sjálfhverfðari verður
hún, og fjarlægari raun-
vemleikanum. Hins
má einnig
benda á að allar
hugmyndir
mannkyns-
hafa verið
að breytast, þar
sem snúið hefur
verið upp á
þessa spurn-
ingu um hvað
er „rétt“ saga
og hvað ekki.
En hvað sem
því líður þá er
fortíðin komin
til að vera, og
vissulega er að
finna í þessum
myndum ekki
bara ánægju og
gleði, heldur
einnig áhugaverðan
spegil á samtímann.
Og samtíminn má hafa
sig allan við að fleyta
sér áfram því tíða-bylgj-
jPP an er farin að sleikja á
honum hælana þegar
varla-liðin timabil era komin í
endurgerðir, eins og sást í
Boogie Nights og nú enn
nær í The Wedding Sin-
ger. Velkomin í
„disco-wonder-
land". -úd
Emma Thompson þykir hafa leikiö í of mörgum tíöa-myndum. Hún er hér í
Sense and Sensibility.
o
Kate Winslett, sem hér er meö Emmu Thompson í Sense and Sensibility, hef-
ur eingöngu leikiö í tíða-myndum.
í Bandaríkjunum
- aösókn dagana 29. - 31. maí. Tekjur í milljónum dollara og helldartekjur -
Godzilla
magalenti
Godzilla heldur velli sem vinsælasta
kvikmyndin í Bandaríkjunum, en nú
þykir Ijóst að væntingar sem gerðar
voru til hennar munu alls ekki stand-
ast og nýjustu spár benda til þess
að aösóknin í Bandaríkjunum verði
eitthvað um 150 milljónir í dollurum
og er þaö hundrað milljónum minna en vonast hafði verið eftir. Aösóknin
þessa helgi minnkaöi um 59% frá helginni áður. Það telst til óvæntra tíðinda
aö rómantíska kvikmyndin Hope Floats skuli komast upp fyrir Deep Imopact
og The Horse Whisperer sem báðar eru að fá góða og jafna aðsókn. Hope
Floats ertiltölulega ódýr kvikmynd með Söndru Bullock og Harry Connickjr.
í aöalhlutverkum. Fékk hún misgóða dóma hjá gagnrýendum sem virðist eng-
in áhrif hafa haft á aösóknina, má geta þess að hún var sýnd í eitt þúsund
færri sýningarsölum heldur en Godzilla svo meöalaðsóknin var mun betri á
þeim bæ. Heimildamyndin Everest er smám saman að vinna sig upp listann,
er komin í tólfta sæti og er alls staöar fullt hús þar sem hún er sýnd en til-
tölulega fá kvikmyndhús sýna hana sem stafar af þeirri tækni sem nótuö var
viö gerö hennar. -HK
Tekjur Heildartekjur
1. (1) Godzllla 18.00 99.326
2. (-) Hope Floats 14.210 14.210
3. (2) Deep Impact 10.078 112.003
4. (3) The Horse Whlsperer 7.338 43.414
5. (4) Buiworth 4.827 17.478
6. (-) 1 Got the Hook-Up 3.310 4.449
7. (-) Almost Heroes 2.837 2.837
8. (5) Quest for Camelot 2.356 17.023
9. (7) Tltanlc 1.783 579.419
10. (6) Fear and Loathlng In Las Vegas 1.762 7.263
11. (8) City of Angels 1.616 72.810
12. (13) Everest 0.863 15.948
13. (10) Slidlng Doors 0.802 9.143
14. (9) He Got the Game 0.588 20.048
15. (14) The Spanlsh Prisoner 0.519 7.147
16. (12) Paulle 0.515 22.931
17. (15) The Weddlng Slnger 0.436 77.515
18. (11) Woo 0.416 7.035
19. (16) Black Dog 0.395 11.740
20. (20) As Good as It Gets 0.302

Bíóborgin - Brjáluð borg ■ ★★★
Fjölmiðlafár
Orðatiltækið Oft veltir lítil þúfa þungu hlassi gæti
vel átt við i Brjáluð borg (Mad City), nýjustu kvik-
mynd Costa-Gavras. Þúfan í þessu tilviki er ósköp
venjulegur og einfaldur maður, öryggisvörður á litlu
safhi í smábæ í Kalifomíu. Honum er einum sagt upp
starfi þegar þarf að spara og fær hann ekki þær skýr-
ingar á brottrekstrinum sem hann er sáttur við. Mað-
urinn sem um ræðir, Sam Baily (John Travolta), er
heimilisfaðir og þarf að sjá fyrir konu og tveimur
bömum. Hann grípur til þess örþrifaráðs að koma
vopnaður byssu á safnið og ógnar safnstjóranum,
sem er að sýna hóp bama safnið. Það vill svo til að á
safninu er líka fréttahaukurinn Max Brackett
(Dustin Hoffman), sem hefur verið í kuldanum hjá
sjónvarpsstöðinni sem hann vinnur hjá í tvö ár.
Brackett, sem þekkir alla klæki sem þarf til að gera
stórfrétt úr smáfrétt, sér þarna tækifæri til að kom-
ast aftur í sviðsljósið, sem honum tekst með eftir-
minnilegum hætti og að sjálfsögðu á kostnað Bailys,
sem lætur hinn klóka Brackett leiða sig áfram í því
íjölmiölafári sem nú upphefst.
Þegar Costa-Gavras tekst best upp er hann gagn-
rýninn á mannréttindabrot og pólitíska spillingu,
samanber Z og Missing, hans bestu kvikmyndir. í
Mad City era það fjölmiðlamir og æsifréttamennsk-
an sem verða fyrir beittum örvum Costa- Gavras og
handritshöfundar hans, Toms Matthews, sem er
reyndur blaðamaður. Þótt deila megi um að þessi
óvænta gíslataka geti staðið yfir í þrjá sólarhringa í
raunveruleikanum, þá kemst boðskapurinn til skila á
áhrifamikinn hátt og Costa- Gavras hefur styrka
stjóm á því sem hann er fjalla um og hefur ekki gert
betri kvikmynd i mörg ár.
Dustin Hoffman og John Travolta eru öryggið upp-
málað, sérstaklega er athyglisvert að fylgjast með
John Travolta, hann gerir Baily að einfaldri persónu,
jafnvel eitthvað þroskaheftri og því verða allar hans
athafnir trúverðugar, meðal annars það að hann ger-
ir sér ekki grein fýrir því að málið snýst alls ekki um
það hvort hann fái stöðu sína aftur. Samleikur þeirra
HofEmans og Travolta er virkilega góður og hjálpar
til að gera Mad City að eftirminnlegri kvikmynd.
Leikstjóri: Costa-Gavras. Handrit: Tom Matthews.
Kvikmyndataka: Patrick Blossier. Tónlist: Thomas
Newman. Aðalhlutverk: Dustin Hoffman, John Tra-
volta, Alan Alda, Mia Kershner, Blythe Danner og Ro-
bert Prosky. Hilmar Karlsson