Dagblaðið Vísir - DV - 13.07.1998, Blaðsíða 14
14
MÁNUDAGUR 13. JÚLÍ 1998
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaéur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastióri og írtgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÖSSUR SKARPHÉÐINSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Augljrsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiösla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar flölmiölunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuði 1800 kr. m. vsk. Lausasöluverö 160 kr. m. vsk., Helgarblað 220 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Skrauthúfan hjá Speli
Þegar framkvæmdastjóri Spalar hf. afgreiðir slaka
niðurstöðu brunaæfingar í HvalQ arðargöngunum með
því að kalla æfinguna „skrítið upphlaup“ sem lykti af því
að slökkviliðin séu að reyna að ná sér í betri búnað
kolfellir hann sjáifan sig á fyrsta öryggisprófinu.
Er það „skrítið upphlaup“ að gera alvöruæfingu áður
en umferð um göngin er formlega opnuð? Er það „skrítið
upphlaup“ að sýna fram á með beinhörðum staðreyndum
að enn skortir talsvert á tækjabúnað og samhæfingu ef
svo illa færi að slysi bæri að höndum?
Að sjálfsögðu ekki. Það er hins vegar skrítið, svo ekki
sé fastar að orði kveðið, þegar forsvarsmaður
fyrirtækisins sem sér um rekstur ganganna kvartar yfir
að fagmenn leiði í ljós að öryggisbúnaði er áfátt og menn
séu ekki nægilega búnir til að bregðast við eldi.
Það er svo smekkleysa af hæstu gráðu þegar
viðkomandi skrauthúfa segir nánast berum orðum að
tilgangur brunaæfingarinnar hafi ekki verið að efla
öryggi umfarenda, heldur að kría út meiri peninga til að
kaupa betri búnað handa slökkviliðunum!
Það hefði hins vegar verið bæði undarlegt og
ámælisvert hefðu yfirvöld brunamála beðið með
æfinguna þangað til einhvem tíma seinna. Það hefði
sannarlega verið „skrítið“. Og hvað hefðu menn sagt ef
slys hefði hent áður en æfingin var gerð?
Þess vegna var það hárrétt að tímasetja
brunaæfinguna áður en göngin voru tekin í notkun.
Vera má að það kunni að hafa skaðað stemninguna í
veisluhöldum Spalar hf. Vera má að það hafi líka pirrað
taugakerfi framkvæmdastjórans. En hvað með það?
Þeir sem stöðu að æfingunni eiga því skilið hrós fyrir
framtakið. Þeir gerðu einfaldlega það sem skyldan bauð
þeim, - að reyna að tryggja öryggi borgaranna áður en
slys verður. Niðurstaðan sýndi svart á hvítu að þess var
sannarlega þörf.
Brunamálastjóri var ekki í neinum vafa um
niðurstöðu æfingarinnar gagnvart öryggi þeirra sem
munu nota göngin. í Morgunblaðinu sagði Bergsteinn
Gizurarson orðrétt: „Ef þetta hefði verið slys, hefði farið
illa, en þetta var æfing sem við munum læra af.“
Þökk sé honum. Þökk sé slökkviliðum Reykjavíkur og
Akraness. Niðurstaða æfingarinnar var nefhilega lexía
sem forsvarsmaður Spalar ætti að læra af í stað þess að
vera með hótfyndni og láta að því liggja að annarlegar
hvatir hafi legið að baki æfingunni.
Æfingin leiddi eftirfarandi í ljós: Fjarskiptabúnaður
slökkviliðanna dugir ekki í göngunum. Reykköfunar-
búnaður þeirra er sömuleiðis ófullnægjandi miðað við
þær aðstæður sem kæmu upp ef kviknaði í bíl í
göngunum.
í göngin vantar viðvörunartæki sem gefur upp
staðsetningu elds. Það vantar hitamyndavélar til að
slökkviliðsmenn sjái til ef eldur kemur upp. Það vantar
aukna samhæfingu slökkviðiliðanna og þjálfun liðs-
manna þeirra. Úr öllu þessu verður að bæta. Helst í gær.
Það er vert að undirstrika það rækilega að engin
bráðahætta er á ferðinni. Göngin undir Hvalfjörð eru
bylting í samgöngumálum og eiga sannarlega rétt á sér.
En orð brunamálastjóra munu klingja þangað til
úrbæturnar hafa átt sér stað.
Brunaæfingin í aðdraganda veisluhaldanna hjá Speli
hf. leiddi í ljós galla. Hún kom á hárréttum tíma. Þess
vegna á að fagna henni í stað þess að hreyta hótfyndni í
þá sem að henni stóðu.
Össur Skarphéðinsson
Frá hvalskurði f Hvalstööinni. - Púsundir og aftur þúsundir ferðamanna komu á hverju sumri í stööina tii að sjá
þessar risaskepnur dregnar á land og fylgjast með hvalskuröinum.
Keikó og
hvalveiðarnar
rúmlega 20 þúsund
manns hefðu farið í
hvalaskoðunarferðir á
síðasta ári og að tekjur
af þeim hefðu munið
allt að 860 millj.kr. eða
um 42 þús. kr. á hvem
farþega að meðaltali.
Nú mun algengt verð á
þessum ferðum hafa
verið 3 þús.kr. Þannig
að aðrar tekjur af
hverjum hvalaskoðara
hafa þá verið 39 þús.kr.
Þetta eru náttúrlega yf-
irgengilegar ýkjur sem
allir hljóta að sjá í
gegnum.
Reynsla
Norömanna
Andstæðingar hval-
„Að halda því fram að ekki verði
veiddur hvalur við ísland þó
Keikó komi til Eyja er út í hött.
Reyndar er þetta Keikó-mál ein-
hver mesta della sem rekið hef-
ur á fjörur okkar íslendinga í háa
herrans tíð.u
Kjallarinn
Guðjón
Guðmundsson
þingmaður
Sjálfstæðisflokksins
Það hringdi i mig
þaulreyndur togara-
skipstjóri af Snæ-
fellsnesi fyrir
nokkrum vikum.
Hann sagði að þegar
hann hefði lagt af
stað heim af miðun-
um kvöldið áður
hefði hann talið 24
stróka frá stór-
hvelum út um brúar-
gluggann og skip-
stjóri á öðrum tog-
ara, sem var
nokkrum sjómílum
grynnra á slóðinni,
hefði haft sömu sögu
að segja. Þaö verður
að leyfa hvalveiðar
og það strax. Það er
ekki hægt að láta
hvalinn fjölga sér
takmarkalaust, hann
er í beinni sam-
keppni við okkur
fiskimennina," sagði
hann og var mikið
niðri fyrir.
Mér komu orð
þessa reynda afla-
manns í huga þegar
ég las forystugrein
DV 20. júní sl. Þar
hlakkaði Jónas rit-
stjóri yfir þvi að
flutningur Keikós til íslands tákn-
aði endanlegan sigur hvalavina yf-
ir hvalveiðisinnum á íslandi.
Þessu er ég algjörlega ósammála.
Auðvitað eigum við að hefja hval-
veiðar og það strax. Dellan í kring-
um Keikó breytir þar engu um.
Ýktar hvalaskoöunartekjur
f grein sinni segir ritstjórinn að
hvalaskoðunarferðir leggi meira til
þjóðarbúsins en hvalveiðar myndu
gera. Ekki færir hann nein rök fyr-
ir þessari fullyrðingu en trúlega
hefúr hann lesið þingskjal sem eig-
inkona hans, Kristín Halldórsdótt-
ir, lagði fram á Alþingi nýlega þar
sem hún lagði til að settar yrðu
reglur um hvalaskoðun. í greinar-
gerð með tUlögimni var fullyrt að
veiða tala gjaman þannig að hval-
veiðar og hvalaskoðun fari ekki
saman. Reynsla Norðmanna er allt
önnur. Síðan þeir hófú hvalveiðar
að nýju hefur aðsókn í hvalaskoð-
unarferðir stóraukist. Þá var Norð-
mönnum hótað þvi þegar þeir hófu
veiðamar að það myndi bitna á út-
flutningi þeirra og feröamanna-
straumi til Noregs. Reynslan hefúr
sýnt að þessar hótanir voru
marklausar og þessar greinar hafa
blómstrað myndarlega þau 5 ár
sem liðin em síðan hvalveiðamar
hófust aftur.
Þrenns konar nýting
Við íslendingar eigum að nýta
hvalinn á þrennan hátt. Fyrst og
ffernst náttúrlega með þvi að veiða
hann og vinna afurðimar. í öðru
lagi með öflugri hvalaskoðun og
síðast en ekki sist með því að sýna
ferðamönnum hvalvinnslu. Á með-
an hvalstöðin í Hvalflrði var starf-
rækt vom ferðir þangað einhverjar
vinsælustu ferðir sem hótel og
ferðaskrifstofur í Reykjavík buðu
upp á. Þúsundir og aftur þúsundir
ferðamanna komu á hverju sumri í
hvalstöðina til að sjá þessar risa-
skepnur dregnar á land og fylgjast
með hvalskurðinum.
Keikó
Að halda því fram að ekki verði
veiddur hvalur við ísland þótt
Keikó komi til Eyja er út í hött.
Reyndar er þetta Keikó-mál ein-
hver mesta della sem rekið hefur á
ijörur okkar íslendinga í háa herr-
ans tíð. Eigendur háhymingsins
hafa grætt í honrnn morð fjár en
nú er hann hættur að trekkja og
þá finna þeir upp á þessu snjall-
ræði - að flytja hann heim i átt-
hagana og safna til þess fé. Auð-
vitað er þetta allt bullandi bis-
ness en klætt í þann búning að
þetta sé gert af umhyggju fyrir
dýrinu. Hvilík hræsni.
Ég skii hins vegar vel áhuga
Eyjamanna á þessu máli. Þeir sjá
þama möguleika á auknrnn
ferðamannastraumi og miklum
tekjum. Vonandi tekst þeim að
hafa sem mest út úr Kananum en
trúlega verður það að gerast fljótt
því ekki er talið líklegt aö Keikó
gamli tóri lengi við breyttar að-
stæður.
Fiskveiðar í hættu
Nú hafa sum þeirra svokölluðu
innhverfisvemdarsamtaka sem
mest hafa hamast gegn hvalveiðum
á undanfómum árum hafið mikla
áróðursherferð gegn fiskveiðum.
Haldi sjávarútvegsþjóðir áffarn
undanlátssemi sinni gagnvart
þessu liði gæti farið eins fyrir fisk-
veiðum okkar og fór fyrir hvalveið-
unum og það fyrr en margan grun-
ar. Á því þurfa undanlátsmenn að
átta sig.
Guðjón Guðmundsson
Skoðanir armarra
Laun háskólaprófessora
„Seint verður lögð nægilega mikil áhersla á mik-
ilvægi þess að íslendingar eigi sterkan háskóla. Há-
skóli íslands gegnir gmndvallarhlutverki við mennt-
un þjóöarinnar og hefur unnð þar geysilega gott
starf...Vonandi er þessi leiðrétting á launum prófess-
ora til merkis um að hugarfarsbreyting sé að verða
hér á landi til háskólans og hlutverks hans...Og í
hugarfarsbreytingunni felst m.a. að ekki komi ffarn
kröfur um að aðrar stéttir fylgi í kjölfarið og fái
sömu launahækkanir, enda er hér um kjaraleiðrétt-
ingu að ræða.“
Úr forystugreinum Mbl. 10. júlí.
Málsvarar almennings
„Það er enginn skipulagður áróður í gangi gegn
Kára Stefánssyni persónulega eða íslenskri erfða-
greiningu af hálfú læknasamtakanna. Málið snýst
ekki um þetta, heldur um gagnagrunnsfrumvarpið
sem lagt var fram í vor og er nú verið að endur-
skrifa. Þar eru grundvallaratriði sem óásættanleg
eru fyrir flesta lækna og vísindamenn. Við höfum
viijað vera málsvari almennings í landinu og gæta
hagsmuna hans til að tryggja að upplýsingar um
heilsufar einstaklinga verði ekki misnotaðar."
Guðmundur Björnsson í Degi 9. júlí.
Nauðsynlegt lýðræðinu
„Nú þegar umtalsveröur hluti íslenskra vinstri-
manna hefúr afráöið að leita að nýjum sameiginleg-
um tilverugrundvelli nærri miðju stjómmálanna er
lýðræðinu nauðsynlegt að flokkamir í landinu skýri
og skerpi helstu baráttumál sín. Ekki er unnt að líta
á fyrirsjáanleg endalok Alþýðuflokks, Alþýðubanda-
lags og Kvennalista sem afinarkaðan pólitískan við-
burð heldur mun áhrifa hans gæta í öllu stjómmála-
lífi íslendinga."
Ásgeir Sverrisson í Mbl. 10. júlí.