Dagblaðið Vísir - DV - 12.01.1999, Blaðsíða 13

ÞRIÐJUDAGUR 12. JANÚAR 1999
13
Undur og dæmi
Bjarkar
Björk Guðmundsdóttir á sviði Þjóðleikhússins. - Er í fararbroddi athygl-
isverðrar kynslóðar listafólks, frumlegra og frjálsara í tjáningu sinni en
við höfum lengi átt að venjast, segir Steinunn.
Ég hef farið á margs
konar tónleika um æv-
ina, utan húss og innan,
heima og erlendis með
börnum og fullorðnum,
áhuga- og atvinnu-
mönnum en aldrei á
tónleika heimsstjörnu
fyrr en Björk tróð upp í
Þjóðleikhúsinu á dögun-
um. Mig langaði svo til
þess að sjá og heyra
strengjasveitina sem
hún setti saman með 8
ungum íslendingum
sem starfa við hljóð-
færaleik í Evrópu og
Ameríku. Ég var svo
forvitin að sjá Möggu
Stínu hita upp með raf-
magnaða fiðluna og bog-
ann að vopni. En fyrst
og síðast langaði mig til þess að sjá
stjörnuna sjálfa. Björk er stórtíð-
indi. Hún er undur.
Heimsundur
Þegar hún birtist berfætt á svið-
inu í hvítum, vængjuðum kjól var
hún eins og lítill ljósálfur, en líka
eins og indíánastelpa með tjásu-
klippt svart hárið niður á bak og
hvítmálað enni yfir djúpskyggnum,
skásettum augum. Hún hóf söng-
inn ósköp hæversklega, en eftir því
sem leið á tónleik-
ana þandi hún
makalausa rödd
sína meir og meir
eins og henni væru
engin takmörk sett.
Hún opnaði háls-
inn fyrir ótrúleg-
ustú hljóðum,
frumópi mannsins
úr innstu fylgsnum
líkamans og lokaði
aftur fyrir svo tón-
arnir urðu að hásu
hvísli. Opnaði og
lokaði á víxl, hrein
og tær, hás og gróf.
Gyðja. Seiðkona.
Galdrakind. „Allt
sem hún sagði var
satt“, söng hún svo
sannfærandi að það
virtist alveg satt. Líka þetta: „Allt
sem hún vildi var gott.“ Það var
mjög trúverðugt. Um tíma fannst
mér sem Björk væri eitt af undr-
um veraldar. Heimsundur.
Hvernig þú tókst því
„Hvernig þú tókst því var rétt“,
var hughreystandi að heyra. Og
likamlega átti ég
fullt í fangi með
að taka þessum
tónleikum. Hljóð-
himnur mínar
eru ekki gerðar
fyrir öU þau desi-
bel sem á þeim
dundu þetta
kvöld. Eftir upp-
hitun Möggu
Stínu, sem líka
er dálítið undur,
var ég komin
með hellu fyrir
eyrun og reyndi að hrista hana
burt í hléinu.
Góðviljaður maður sá til mín og
stakk að mér eyrnatöppum, sem
ég þáði, þótt vissulega sé einkenni-
legt að fara á tónleika og reyna
síðan að koma í veg fyrir að mað-
ur heyri þá til fulls. Tapparnir
lágu þó innpakkaðir í lófa mér all-
an söngtíma Bjarkar og það var
ekki nema í einu lagi sem ég varð
að taka um höfuðið til að verja
mig fyrir skothrið hljóðbylgnanna.
En mitt undir þessum tröliaukna
tónafossi sótti mig svefn. Það var
eitthvað eintóna í gjörningnum
sem var farið að verka á mig eins
og öskrandi brim, engin undan-
komuleið nema hörfa, líða burt,
sofna við þungan niðinn. Kannski
sökkva til botns með stúlkunni við
hafið: „Hvernig þú brást við var
rétt“, sagði í seiðnum.
Með tilhiökkun
En þótt hlustirnar ættu dálítið
bágt og líkaminn sætti álagi var
sálin að sínu leyti vakandi og
þakklát fyrir þessa undursamlegu
og órögu stúlku og strengjaleikar-
ana átta í skugga hennar. Líka
hljómsveit Möggu Stínu og Mark
Bell. Björk er á vissan hátt gáta.
Samt má örugglega finna ein-
hverja skýringu á afrekum hennar
í samspili erfða og uppeldis, ís-
lands og umheimsins, eins og í
dæmum annarra snillinga.
Og í kjölfar hennar sigla fleiri
kjarkaðar ungar konur - menn.
Björk er í fararbroddi athyglis-
verðrar kynslóðar listafólks, sem
er frumlegra og frjálsara í tján-
ingu sinni en við höfum lengi átt
að venjast. Það er tilhlökkunarefni
að sjá það taka við leik- og tónlist-
arhúsum komandi aldar.
Steinunn Jóhannesdóttir
Kjallarinn
Steinunn
Jóhannesdóttir
rithöfundur
„Björk er á vissan hátt gáta.
Samt má örugglega finna ein•
hverja skýringu á afrekum henn-
ar í samspili erfða og uppeldis,
íslands og umheimsins, eins og í
dæmum annarra snillinga. Og í
kjölfar hennar sigla fleiri kjarkaö-
ar ungar konur - menn.u
Gufunesradíó undir
íþróttasvæði
í Grafarvogi, milli Víkurvegar
og Úlfarsár, norðan við verslun
Húsasmiðjunnar, á skv. skipulagi
að vera svæði undir íþróttamið-
stöð. Þetta íþróttasvæði á að þjóna
Rimahverfl, Borgarhverfi, Engja-
hverfi, Víkurhverfi og Staðar-
hverfi. Þetta svæði niður með Úlf-
arsánni er því miður ekki nógu
vel staðsett. Svæðið er í takmörk-
uðum tengslum við skóla hverfis-
ins. Það er í útjaðri og er skorið
frá byggðinni með mikilli umferð-
argötu, Víkurvegi. Rekstrargrund-
völlur á þessum stað fyrir íþrótta-
hús er hæpinn. Slík hús verða að
vera i nánum tengslum við ein-
hvern af skólum hverfisins.
Sú hugmynd að byggja upp góða
íþróttamiðstöð fyrir nýjustu
hverfi -borgarinnar með stóru
íþróttahúsi, fótboltavöllum, og
frjálsíþróttaaðstöðu ásamt sund-
laug getur ekki oröið að veruleika.
Þær hugmyndir sem uppi eru í
dag til að „bjarga" þessu er að í
stað þess að byggja leikfimisal við
Borgarholtsskóla, sem er fjöl-
brautaskóli og því mál ríkisins, þá
sameinist ríki og borg um að
byggja þar veglegt íþróttahús. Fót-
boltavöllunum,
frjálsíþrótta-
svæðinu og
sundlauginni
verður væntan-
lega komið fyrir
á víð og dreif um
hverfin. Þetta
mun kalla á auk-
inn kostnað og
óhagræði í
rekstri íþróttafé-
lagsins. í þessum
hverfum verður
þar með rekstur viða og mun því í
raun hvergi eiga sér samastað og
vígi.
Gufunesradíó í hjarta
Grafarvogs
Ríkið er eigandi Landsímans hf.
sem á fallegasta svæðið í öllum
Grafarvogi sem er lóðin og gömlu
túnin í kringum Gufunesradíó.
Þetta svæði er í dag inni í miðju
Grafarvogshverfi. Svæðið liggur
að skólalóðinni við Rimaskóla og
að nýja miðbæjar-
kjarnanum, Spöng-
inni. Fjölbrautaskól-
inn og grunnskólarn-
ir þrír, Borgarskóli,
Víkurskóli og Engja-
skóli, liggja í 5 til 10
mín. göngufæri frá
svæðinu. Gufunesrad-
íó stendur hreinlega í
hjarta Grafarvogs-
hverfis.
Fengist lóðin sem
Gufunesradíó stendur
á undir útivist og
íþróttasvæði og þar
yrði byggð upp
íþróttamiðstöð væri
hægt að skapa þeim
6.000 bömum og ung-
lingum, sem búa í dag
í Grafarvogi, íþrótta-
aðstöðu eins og best
gerist. Þar yrði hægt að byggja
upp íþróttasvæði með völlum,
sundlaug og íþróttahúsi. Rekstrar-
grundvöllur og nýting þessara
mannvirkja væri tryggður og
íþróttamiðstöðin ásamt miðbæjar-
kjamanum, Spönginni, yrðu mið-
punktur og möndull Grafarvogs.
Möstrin víki fyrir börnunum
Stjórn Ibúasamtaka Grafarvogs
hefur farið þess á leit við Land-
símann hf. og eigendur hans, þing-
menn og Borgar-
stjórn Reykjavíkur
að leitað verið samn-
inga milli ríkis og
borgar um að þetta
svæði verði tekið í
áföngum undir úti-
vist og íþróttir og þar
verði byggð upp
framtíðaríþróttamið-
stöð hverfanna í
norðurhluta Grafar-
vogs. Reykjavíkur-
borg þarf að koma
myndarlega til móts
við Landsímann hf.
ef gefa á eftir jafn vel
staðsetta lóð og hér
um ræðir.
Hugsanlega koma
makaskipti til álita,
fyrirhugað íþrótta-
svæði við hliðina á
iðnaðar- og athafnasvæðinu við
Víkurveg yrði Landsímanum hf. ef
til vUl notadrýgra til framtiðar en
lóð Gufunesradíós við Rimaskóla
og inni í ibúðahverfi. Varla er það
ætlunin að láta þessi möstur
standa þarna um ókomin ár. Þær
byggingar sem fyrir eru geta auð-
vitað verið áfram en eigum við
ekki að sameinast um það að láta
möstrin við Gufunesradíó víkja
fyrir börnunum.
Friðrik Hansen Guðmundsson
„Fengist lóðin sem Gufunesradíó
stendur á undir útivist og íþrótta-
svæði og þar yrði byggð upp
íþróttamiðstöð væri hægt að
skapa þeim 6.000 börnum og ung-
lingum sem búa í dag í Grafarvogi
íþróttaaðstöðu eins og best ger-
ist.u
Kjallarinn
Friðrik Hansen
Guðmundsson
formaður íbúasamtaka
Grafarvogs
Með og
á móti
Eru dómaramálin í íslensk-
um handknattleik komin í
hreint óefni?
Vantar alveg
samræmiö
„Það sem er verst í sambandi
við þessi dómaramál öll er skort-
ur á samræmi
á milli dóm-
arapara. Mað-
ur veit í raun
og veru aldrei
fyrir leik
hvernig dóm-
gæslan verður.
Sum dóm-
arapörin
sökkva sér í *>rbe,áur
, steinsson, þjalfari
soknarbrot, ÍBV í Nissandeild-
önnur pör í inni.
tittlingaskít eins og peysutog og
það að stíga inn fyrir línu. Svo
eru til dómarapör sem leyfa mjög
mikið. Skorturinn á samræmi í
dómgæslunni er algjör og til
mikilla vandræða. Þetta er í
raun alveg óþolandí staða. Stóra
vandamálið hvað dómarainálin
varðar í dag er þessi skortur á
samræmi.
I raun og veru er það hluti af
undirbúningi þjálfara fyrir leiki
að reyna að átta sig á því hvern-
ig dómararnir muni koma til
með að dæma. Auðvitað ætti
maður að geta gengið að vissri
línu i dómgæslunni vísri en
þannig er það því miður ekki.
Dómarapör eru oft búin að
ákveða það fyrir fram að dæma
svona á einhvern ákveðinn leik-
mann. Pörin ákveða líka að
dæma á móti viðkomandi liði. Ég
er ekki bara að tala um ÍBV held-
ur liðin í heild.
Það má hins vegar ekki
gleyma því að margt gott hefur
verið gert í dómgæslunni og
margir leikir verið afbragðsvel
dæmdir. Það er fyrst og fremst
samræmið sem vantar."
Gera sitt besta
„Menn mega
ekki gleyma
því að dómar-
ar gera alltaf
sitt besta.
Stundum dug-
ar það og
stundum ekki.
Kröfurnar
og frekjan frá
félögunum eru
slíkar að dóm-
ararnir ráða verr við þetta en
áður var, Dómararnir fylgja ekki
öllu þessu peningastússi. íslensk-
ir dómarar hafa oft dæmt erlend-
is og nær undantekningarlaust
staöið sig með miklum sóma.
Lætin og djÖMgangurinn hér
heima vegna peningamálanna
eru slík að dómarar hafa varla
starfsfrið. Yflrgangur forystunn-
ar, klúbbanna og vitlus meðferð
dómaramála hjá HSÍ er aðal-
punkturinn í þessu máli.
Dómararnir eru partur af
leiknum og það er ekki mín upp-
finning. Þetta verða menn að
fara að skilja og haga sér skikk-
anlega á leikjum.
Ég var milliríkjadómari í 13 ár
og dæmdi alls í 29 ár í handbolt-
anum. Við vorum að vísu mun
betri en dómararnir í dag. Það
ætti þó ekki að koma í veg fyrir
að menn hagi sér sómasamlega á
leikjum. Menn verða að skilja að
dómarinn er hluti af leiknum."
Magnús V. Póturs-
son, fyrrverandi
milliríkjadómari í
handknattlelk.
Kjallarahöfundar
Athygli kjallarahöfunda er
vakin á því að ekki er tekið við
greinum í blaðið nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eða á Netinu.
Netfang ritstjórnar er:
dvritst@centrum.is