Dagblaðið Vísir - DV - 23.01.1999, Blaðsíða 20

LAUGARDAGUR 23. JANUAR 1999
20 fréttír
Efasemdir um álver á Reyðarfirði, umhverfismálakreppa og kosningaskjálfti:
Grænn tónn í túrfaínunni
Virkjanir norðan Vatnajökuls
XTBrú 375 MW
_ 30 m y.s.
^tf'^K&hnúkar 470 MW
^„<£íV'FljótsdáliÍK^10 MW
Rafltna til stóriðju
f Reyðarfirði
Stffla
------Göng
Stöðvarhús
20 km
Mun minna lón ef sameinasi
aðrennsli úr Hálslóni.
Eyjabakkar ekki á kaf.
Heimild: Landsvirkjun
Landsvirkjun hefur dregið úr skúffu ófullgerðar hugmyndir um aðra leið í virkjunarmálum sem bjargi Eyjabökkum. Möguleiki sé
að virkja Jökulsá á Brú og Jökulsá á Fljótsdal saman. Með því móti sé hægt að nýta miðlunarrými fyrir Jökulsá á Fljótsdal við
Kárahnjúka. Þetta er dýrari kostur en ræddur hefur verið til þessa. Á kortinu má sjá samtengingu aðrennslisganga (rauða brota-
línan) og hvernig Eyjabakkalón minnkar til muna (skástrikað).
og því afar hæpið að
ætla að nokkuð verði
af ákvörðun um bygg-
ingu álvers á Reyðar-
firði næstu 5-10 ár.
Ráðherrar hafa
hins vegar fullyrt að
ekkert bendi til að
fyrirtækið hafi hætt
viðræðum um bygg-
ingu álvers á Reyðar-
firði. Hafa þeir ítrek-
að að niðurstaða í við-
ræðuferlinu fáist ekki
fyrr en í júni i sumar,
að loknum kosning-
um.
Hjörleifúr Gutt-
ormsson alþingismað-
ur segir að ekkert sé á
bak við „áltjöld" ráða-
manna, en þeim sé
mjög í mun að halda
þeim uppi fram yfir
kosningar.
„Það lá í loftinu
þegar í fyrravetur að
áhugi Norsk Hydro á
að fjárfesta í ál-
bræðslu á íslandi á
umræddu tímabili
væri afar takmarkað-
ur ... Þetta mátti að
vísu ekki segja upp-
hátt og voru iðnaðar-
ráðuneyti og mark-
aðsskrifstofa MIL
jafnóðum látin bera
allar slíkar fregnir til
baka,“ segir Hjörleif-
Uppistöðulón í Eyjabökkum
Allt úrtakið Tóku afstöðu
(2%)
(14%) É
Fylgjandi
Andvíg
Óákveöin
Svara ekki
Heitar umræöur hafa um nokk-
urt skeið farið fram um virkjunar-
framkvæmdir á Austurlandi og
stóriðjuáform í Reyðarfirði norðan-
verðum. Hefur þar hæst borið
mögulega byggingu álvers á vegum
Norsk-Hydro, Fljótsdalsvirkjun og
uppistöðulón í Eyjabökkum, norðan
Vatnajökuls.
Finnur Ingólfsson iðnaðarráð-
herra og Halldór Ásgrímsson, utan-
ríkisráðherra og þingmaður Aust-
frrðinga, auk sveitarstjómarmanna
eystra hafa lagt mikla áherslu á að
byggt verði álver í Reyðarfirði með
tilheyrandi framkvæmdum. Slíkar
framkvæmdir muni skapa sterkara
þéttbýli á Austurlandi, laða þangað
fleira fólk og skapa betri lífsskil-
yrði. Á hinn bóginn hafa ýmis sam-
tök og einstaklingar lagst mjög
gegn þessum áformum, að fóma
náttúruperlu í Eyjabökkum fyrir
stóriðju. Atvinnusjónarmið og nátt-
úruverndarsjónarmið hafa stangast
á og engin eftirgjöf eða málamiðlan-
ir merkjanlegar.
Blómlegra mannlíf
Ljóst er, rúmum þremur mánuð-
um fyrir kosningar, að hér eru
brennandi kosningamál á ferð, há-
lendi Islands og stóriðjuáform.
Iðnaðarráðherra hefur barist hart
fyrir málinu og einnig utanríkis-
ráðherra, sem sækir kjörfylgi sitt
til Austfjarða.
Utanríkisráðherra reit grein í
Dag í vikunni þar sem hann fór
fram á meiri sáttahug í umræð-
unni og sanngirni, þar sem tekin
yrðu inn sjónarmið eins og byggða-
og efnahagsmál. Leggur hann ríka
áherslu á að hér sé um heildar-
hagsmuni þjóðarinnar að tefla og
að Fljótsdalsvirkjun sé ekki hægt
aö reisa án miðlunar við Eyja-
bakka. Þar fari land undir vatn til
að skapa betri afkomu og blóm-
legra mannlif.
Umhverfisímynd
En framsóknarráðherrar eru í
vanda. Þrátt fyrir fylgi margra
Austfirðinga við stóriðjuáform og
virkjanir hefur ímynd flokksins í
umhverflsmálum beðið hnekki í
þessu máli.
Það hefur verið krafa náttúru-
verndarsinna að fram fari um-
hverfismat á Fljótsdalsvirkjun
samkvæmt umhverfislögunum frá
1994. í lögunum eru hins vegar
ákvæði þess efnis að framkvæmdir
sem fengið höfðu leyfi fyrir gildis-
töku þeirra séu undanþegnar um-
hverfismati þessu. Ákvörðun um
byggingu Fljótsdalsvirkjunar var
tekin á Alþingi 1981.
Á flokksþingi Framsóknar-
flokksins í nóvember lagði Ólafur
Örn Haraldsson, þingmaður Fram-
sóknar í Reykjavík, ofuráherslu á
að í umhverfisályktun þingsins
yrði tillaga um að umhverfismat
yrði gert á áhrifum Fljótsdalsvirkj-
unar. Hann vildi ekki að undirbún-
ingsvinna Landsvirkjunar, sem
kostað hefur 3 milljarða króna,
Innlent
fréttaljós
—
Haukur Lárus Hauksson
yrði látin nægja. Tillaga Ólafs var
ekki samþykkt. Kallaði það á hörð
viðbrögð frá Steingrími Hermanns-
syni, nýkjörnum formanni Um-
hverfissamtaka íslands.
„Ég harma það að ekki náðist að
samþykkja að lög um umhverfis-
mat næðu til Fljótsdalsvirkjunar.
Eitt af því mikilvægasta sem fram
undan er er að ná sátt við um-
hverfissamtökin. Sú sátt mun
aldrei nást ef ekki fer fram lögboð-
ið umhverfismat," sagði Steingrím-
ur á flokksþinginu og bætti við að
of lítill skilningur ríkti á mikil-
vægi umhverfismála í flokknum.
Könnun DV
DV birti á mánudag niðurstöður
skoðanakönnunar þar sem fram
kom að meirihluti þjóðarinnar,
66% eða 2 af hverjum 3, væri and-
vígur því að Eyjabakkar færu und-
ir miðlunarlón vegna virkjunar-
framkvæmda. í hópi fylgjenda
uppistöðulóns voru 58,1% á lands-
byggðinni en 41,9% á höfuðborgar-
svæðinu. Rúm 84% tóku afstöðu í
könnuninni og afstaðan því afger-
andi.
Nýtt frumvarp
I kjölfarið kynnti Guðmundur
Bjarnason umhverfisráðherra í
ríkisstjórn drög að frumvarpi til
laga um mat á umhverfisáhrifum.
Verði það samþykkt óbreytt lítur
út fyrir að framkvæmdir við
Fljótsdalsvirkjun verði að fara í
umhverfismat samkvæmt um-
hverfislögrmum frá 1994. Nánari
útfærsla er, samkvæmt frumvarps-
drögunum, að hafi virkjunarfram-
kvæmdir ekki hafist innan árs
verði framkvæmdin að fara í um-
hverfísmat. Þetta hafa menn kallað
sólarlagsákvæði.
Haft var eftir Guðmundi að það
væri óásættanlegt að draga mætti
framkvæmdir eins lengi og mönn-
um sýndist. Guðmundur sagði
reyndar óljóst hve langur umþótt-
unartíminn yrði, eitt ár eða jafnvel
fimm. Á þessari endurskoðun lag-
anna að verða lokið fyrir miðjan
mars þegar tilskipun Evrópusam-
bandsins um umhverfismat tekur
gildi.
Ekki óbreytt
Þama virtust framsóknarmenn
vera að ná sér í prik meðal nátt-
úruverndarsinna. En Davíö Odds-
son forsætisráðherra gerði þær
vonir að engu þegar hann sagði
útilokað að samþykkja framvarpið
óbreytt. Útilokað væri að fallast á
svo skamman frest enda gengi það
þvert á yfirstandandi viðræður um
nýja stóriðju.
Davíð sagði í Degi: „Mín afstaða
er sú að ef það skýrist með Fljóts-
dalsvirkjun á næstu 1-2 árum sé
ekki efni til þess að fara í umhverf-
ismat samkvæmt lögunum. Ef við
færum hina leiðina værum við að
setja það mál allt í uppnám gagn-
vart þeim aðilum sem menn hafa
átt í formlegum og óformlegum
viðræðum við. En ef þær umræður
sem nú eiga sér stað leiða ekki til
neins fer málið að horfa öðravísi
við.“
Ekkert álver?
Og þar kom Davíð að mikilvægu
atriði. Haft var eftir talsmanni
Norsk Hydro að fyrirtækið hefði
ekki í hyggju að reisa álver á ís-
landi í nánustu framtíð.Við bætist
að tilkynna á um spamaðarráð-
stafanir á stjómarfundi fyrirtækis-
ins 15. febrúar.
Hjá Náttúruverndarsamtökum
íslands er fullyrt að Norsk Hydro
ætli sér að byggja álver á Trinidad
ur í grein. Hann bætir við að þeir
beri mikla ábyrgð sem enn reyna
að telja Austfirðingum trú um að
fram undan séu gífurleg umsvif
við virkjunarframkvæmdir og
byggingu álverksmiðju. „Með því
er verið að viðhalda væntingum
sem ekki er innstæða fyrir.“
Sá til lands
Staðan nú minnir óneitanlega á
þá tíð þegar beðið var ákvörðunar
um byggingu álvers á Keilisnesi.
Jón Sigurðsson, þáverandi iðnað-
arráðherra, sagði alla tíð að menn
færu að sjá til lands í málinu eða
sæju til lands. En í land náði hann
ekki, þó skrifað hefði verið undir
samninga við Atlantsál fyrirtækja-
hópinn fyrir kosningamar 1991.
Finnur hefur ekki brugðið fyrir sig
sömu myndlíkingum og Jón forð-
um enda getur bragðið til beggja
vona - að hann komist heldur ekki
í land.
Fari svo verður ekkert úr Fljóts-
dalsvirkjun í bili að minnsta kosti
og Eyjabakkar verða ósnortnir.
Kynningarfundur
''//V/ÆT
Vegagerðin og Borgarverkfræðingurinn í
Reykjavík boða til kynningarfundar vegna mats á
umhverfisáhrifum breikkunar Vesturlandsvegar frá
Suðurlandsvegi að Víkurvegi og byggingar
mislægra gatnamóta Vesturlandsvegar og
Suðurlandsvegar.
Fundurinn verður haldinn að Skúlatúni 2 5. hæð,
mánudaginn 25. janúar kl. 17.00.
Á fundinum verða viðstaddir fulltúar Skipulags-
stofnunar og Borgarskipulags Reykjavíkur.