Dagblaðið Vísir - DV - 23.01.1999, Blaðsíða 28

LAUGARDAGUR 23. JANÚAR 1999
28 viðtal
Svik, prettir og falsanir í Kaupmannahöfn:
- Jónas Freydal húsamálari. listaverkasali
og stórgrósser í stríði við íslensku „myndlistarmafíuna"
„Þaó eru falsarar alls staðar.
Núna er Interpol til dœmis aö
leita aö rússneskri konu sem fals-
aöi alla helstu snillinga í skand-
inavískri myndlist frá fyrrri
hluta aldarinnar. Menn sem eru í
veröflokki meö íslensku meistur-
unum, 40 til 100 þúsund danskar
krónur. Spurningin er því sú
hvort hún hafi ekki einnig falsaö
Kjarval og Jón Stefánsson, “ segir
Jónas Freydal húsamálari, lista-
verkasali og feröaskrifstofueig-
andi í Kaupmannahöfn, en hann
braskar einnig meö íbúöir í
gamla höfuöstaönum og átti 20
slíkar í fyrra. Nú á hann aöeins
sex. „Þessi rússneska kona er á
flótta en skildi eftir sig þrjár
vinnustofur í fullum gangi meö
starfsmönnum sem geröu ekki
annaö en aö falsa, “ segir Jónas.
Jónas Freydal var húsamálari I
Reykjavík þegar hann fékk styrk til
að kynna sér endurbyggingu gamalla
húsa og skreytinga fyrir nokkrum
árum. Jónas sigldi utan og hóf störf
hjá fyrirtæki sem sérhæfði sig í þess-
ari vinnu. Fyrirtækið fór á hausinn
og þá tók Jónas upp þráðinn og fór að
græðast fé. Hann braskar með hús-
eignir sem hann kaupir á uppboðum
og eftir bnma, selur og kaupir og það
er einmitt það sama sem hann gerir
við íslenska myndlist.
„Ég veit ekki hver er að falsa þess-
ar myndir ef einhver er þá að falsa yf-
irleitt," segir Jónas Freydal sem hefur
ekki tölu á þeim myndum eftir gömlu
meistarana sem hann hefúr selt til ís-
lands á undanfómum árum. Hann
viðurkennir að þetta sé mikið magn
en í sjáifú sér komi það ekki neinum
við hvað myndirnar séu margar.
Einu sinni keypti
ég mynd hjá Gall-
erí Borg, íor med
■ hana út og seldi
íslenskri konu sem
fór med hana heim
og reyndi ad selja
Gallerí Borg aft-
ur. Þad græddi
enginn á þeim vid-
skiptum nema ég
„Ég hef einnig keypt myndir á
uppboði í Reykjavík, farið með þær
utan og selt aftur til íslands með dá-
góðum ágóða. Einu sinni keypti ég
mynd hjá Gallerí Borg, fór með hana
utan og seldi íslenskri konu sem fór
með hana heim og reyndi að selja
Gallerí Borg aftur. Það græddi eng-
inn á þeim viðskiptum nema ég.“
Sjáifúr heldur Jónas eftir bestu
myndunum. Að eigin sögn á hann
verðmætasta málverkasafn í ís-
lenskri myndlist á erlendri grundu.
Hann á meistarana alla: Kjarval,
Scheving, Ásgrim, Jón Stefánsson,
Jónas Freydal á Ráðhústorginu með tvær gersemar:
íslandslag Svavars Guðnasonar og ástmög þjóðarinnar,
Jónas Hallgrímsson, eftir Örlyg Sigurðsson. DV-mynd Niels
Frederiksen/Politiken
Þorlák B., Mugg, Svavar Guðnason
og svo mætti lengi telja:
„í mestu uppáhaldi hjá mér af ís-
lenskum myndum er portrettmynd af
Jóni Krabbe eftir Kjarval. Einnig
held ég mikið upp á konumynd eftir
Gunnlaug Scheving þar sem fyrir-
sætan er Gréta, kona hans. Þær
myndir mundi ég seint láta. Ég seldi
íbúð sem ég átti heima og keypti ís-
lenska myndlist fyrir allt sem ég fékk
fyrir hana. Myndlist er besta fjárfest-
ing sem um ræðir,“ segir Jónas og
hann læsir myndimar sínar ekki
niðri í kjallara. íslensku myndlistar-
perlumar hans prýða heimilið þar
sem Jónas býr ásamt norsk-íslenskri
konu sinni og ungum syni. Hús
þeirra stendur í Hellemp sem er auð-
mannahverfi Kaupmannahafnar en
að auki skreyta myndimar skrifstof-
ur ferðaskrifstofunnar Intravel
Scandinavia sem Jónas rekur á
Strikinu, rétt við Ráðhústorgið.
Ferðaskrifstofan sérhæflr sig í menn-
ingarferðum um Evrópu og við-
skiptavinimir koma að stærstum
hluta frá Rússlandi.
Ólaí'ur Ingi Jóns-
son forvördur, sem
stendur í'yrir
■ þessu öllu, er
ekkert annad en
strengjabrúda ...
„Niðursveiflan í Rússlandi hefur
bitnað á okkm og það er ástæðan fyr-
ir því að ég hef þurft að selja íbúðir
upp á síðkastið og á aðeins sex núna
en ekki tuttugu. En þá er bara að
þrauka og koma sterkari inn þegar
efnahagurinn fer að skána þama aust-
ur frá. Rússland er töfrandi markaður
og ég hef oft hugleitt að flytja þang-
að,“ segir Jónas sem stöðugt er í leit
að nýjum tækifærum. Mikill tími hef-
ur hins vegar farið í rannsókn og
málarekstur vegna meintra falsana á
íslensum listaverkum upp 1 siðkastið:
„Ég er búinn að eyða 300 þúsund
krónum í að láta rannsaka listaverk
vegna þessa máls og ekkert hefur
komið út úr því. Mér er spum hversu
miklum peningum ég á að eyða til við-
bótar í þessa vitleysu. í mínum huga
er þetta mál alveg skýrt. Ólafúr Ingi
Jónsson forvörður, sem stendur fyrir
þessu öllu, er ekkert annað en
strengjabrúða fyrir Knút Braun.
Knútur sat einn að þessum íslenska
listaverkamarkaði í Kaupmannahöfn
hér áður fyrr. Hann hélt uppboðin og
situr að auki í innkaupanefnd Lista-
safns íslands. Hann var með alla
þræði í sinni hendi þar til ég og Pétur
Þór Gunnarsson i Gallerí Borg kom-
um til sögunnar. Tilkoma okkar
hækkaði verðið á uppboðum því fleiri
vora um hituna. Til marks um þetta
er að þegar Pétur í Gallerí Borg lenti
í sínu klandri og hætti að kaupa hér
ytra lækkaði verðið til mín um 20 pró-
sent. Til að hafa vaðið fyrir neðan mig
í þessu fólsunarmáli hef ég beðið Ólaf
Inga forvörð að skoða og meta Schev-
ing-myndir fyrir mig en hann neitaði.
Hann vill ekki meta myndimar mínar
fyrr en ég er búinn að selja þær. Ólaf-
ur Ingi skoðar myndir fyrir Pétur og
Pál sem frá mér era komnar fyrir
ekki neitt og segir þær falsaðar. Hins
vegar rukkar hann 80 þúsund krónur
fyrir að meta myndir af öðra tilefni,"
segir Jónas Freydal.
Sjálfúr segist Jónas geta þekkt fals-
aða mynd á löngu færi. Þegar það ger-
ist leiðir hann myndina hjá sér: „Fals-
anir eru ekki innan minnar landhelgi.
Ég er ekki að kæra og kvarta þegar ég
sé falsanir. í þessu kristallast ef til vill
deilan öll. Annars vegar era það ís-
lenskir sérfræðingar á listasviðinu,
góðir og slæmir, sem vilja vemda alla
hluti óbreytta um aldur og ævi. Hins
vegar era það gamaldags braskarar
eins og ég sem stöndum í þessu til að
græða fé. Svo er það annað mál að
mér fmnst það álitamál hvort forsvar-
anlegt sé að láta Ólaf Inga forvörð
ganga lausan. Hann er með bréf upp á
það frá Kjarvalsstöðum að hann sé
eini maðurinn sem megi ákvarða
hvort tiltekin mynd sé ekta Kjarval
eða ekki. En þetta heldur ekki fyrir
mér vöku.“
ilenn setja mynd-
irnar í nýja
ramma, pússa iœer
■ og Jjvo, kítta upp
í og reyna í sem
stystu máli ad
gera þær í’allegri
og sölulegri
Jónas Freydal segir að íslenska
myndlistarmafían, eins og hann kýs
að kalla andstæðinga sína, geri sér
ekki grein fyrir hvaða munur sé á eig-
endasögu mynda heima á íslandi eða
í Danmörku. Á íslandi er mynd seld
fá A til B. í Danmörku komi þessar ís-
lensku perlm- oft úr dánarbúi og séu
settar á uppboð. Þar kaupir einhver
myndina til endursölu og gerir sitt-
hvað til að auka verðgildi hennar:
„Menn setja myndimar í nýja
ramma, pússa þær og þvo, kítta upp í