Dagblaðið Vísir - DV - 11.02.1999, Blaðsíða 15

FIMMTUDAGUR 11. FEBRÚAR 1999
15
Tónlistarhúsin
og tónlistin
Það hafa verið ævin-
týralegir tímar í tónlist-
arlífi landsins frá ára-
mótum og hver stórvið-
burðurinn rekið annan.
Fyrst skcd telja tónleika
Bjarkar og strengja-
oktettsins í Þjóðleik-
húsinu i byrjun janúar,
því næst vígslu Tónlist-
arhúss í Kópavogi sem
markar tímamót og er
jafnt tónlistarmönnum
sem tónleikagestum
mikið gleðiefni. Þar er
loks komin tilhlýðileg
aðstaða fyrir kammer-
tónleika af ýmsu tagi
sem fram til þessa hafa
hvergi átt fastan sama-
stað.
Kvikmyndahús, leikhús, mynd-
listarsalir, kirkjur og íþróttasalir
Kjallarinn
Steinunn
Jóhannesdóttir
rithöfundur
„A meðan beðið er eftir tónleika-
höll heldur tónlistarfólkið áfram
að semja og æfa sig og koma
fram og vinna sigra hvar sem það
fær strengina til að óma og söng-
inn að hljóma og sum hús sem við
eigum geta verið réttu húsin og
hæft best ákveðnum tilefnum. “
„Og hvar átti orgelkonsert Jóns Leifs að hljóma
nema í Hallgrímskirkju?" - Björn Steinar Sólbergs-
son við Klais-orgelið í Hallgrímskirkju.
víða um land hafa komið í staðinn
fyrir tónlistarhús og hýst margan
listviðburðinn þrátt fyrir van-
kanta á aðstæðum og skort á
hljómgæðum. Á því verður vænt-
anlega ekki lát í bráð þrátt fyrir
Salinn í Kópavogi. En Salurinn er
frumkvöðlunum til mikils sóma
og sannaði umsvifalaust ágæti sitt
á Myrkum músíkdögum, þar sem
athyglisverðir tónleikar og ný-
smíði í músík örv-
uðu og glöddu eyru
hlustenda kvöld eft-
ir kvöld.
Hvatning til dáða
Salurinn í Kópa-
vogi mun verða
tónlistarfólki mikO
hvatning til dáða, á
því er enginn vafl,
en tilkoma hans
virðist einnig hafa
ýtt við stjómendum
ríkis og höfuðborg-
ar því í kjölfar
vígslu Tónlistar-
hússins gáfu
menntamálaráð-
herra og borgar-
stjóri út sameigin-
lega yfirlýsingu um að hafinn yrði
undirbúningur að því að reisa
tónlistar- og ráð-
stefnuhús í
Reykjavík, fram-
tíðarheimOi Sin-
fóníuhljómsveit-
ar íslands. Sú yf-
irlýsing markar
einnig tímamót,
þvi orð em tO
aOs fyrst, og að
sjálfsögðu hefur
áratuga þrýst-
ingur Samtaka
um byggingu
tónlistarhúss
undirbúið jarðveginn. Væntan-
lega verður það glæsOegt hús á
góðum stað.
Tónlist í heimsklassa
Á meðan beðið er eftir tónleika-
höO heldur tónlistarfólkið áfram að
semja og æfa sig og koma fram og
vinna sigra hvar sem það fær
strengina tO að óma og sönginn að
hljóma og sum hús sem við eigum
geta verið réttu
húsin og hæft best
ákveðnum tilefn-
um. Poulenc-hátíð-
in í Iðnó fannst
mér t.d. fara fram í
ákjósanlegri og
yndislegri umgerð.
Þessar tónsmíðar,
sem bera með sér
andrúmsloft Evr-
ópu frá fyrri hluta
aldarinnar, urðu
einkar sannfær-
andi í endurgerðu
Iðnaðarmannahús-
inu, faOegasta
samkomusal bæj-
arins, enda hús og
tónskáld nær jafn-
aldra.
Og hvar átti org-
elkonsert Jóns
Leifs að hijóma
nema í HaOgríms-
kirkju? - Þar komu
saman tvö voldug-
ustu hljóðfæri
landsins, Klais-org-
elið og Sinfóníu-
hljómsveit íslands,
og mögnuðu tóna-
seið sem risti upp
hjörtu og skók sál-
ir svo kirkjurottan
á orgeOoftinu hef-
ur aldrei orðið
vitni að öðru eins.
Það var söguleg
stund. Og sárs-
aukafúO. Stund
opinberunar þess
að við áttum tón-
skáld sem fæddist og starfaði áður
en hljóðfærin, húsin og tónlistar-
menntunin komu tO í landinu.
Tónskáld sem aldrei fékk að heyra
verkin sín maklega flutt á íslandi
sem lifir í þeim eins og eldsum-
brot, æðandi stormur, öskrandi
brim, straumþung fljót og blíðasti
blær. TröOaslagur og þjóðvísa. ís-
lenskt tónskáld í heimsklassa. Jón
Leifs.
Steinunn Jóhannesdóttir
Af sönnu sanngirnismáli
TO allra átta er hoOt að horfa,
þegar hugað er að lífskjörum og
lífsaðstæðum öOum hjá hiniun
ýmsu þjóðfélagshópum. Inn í þá
umræðu aOa koma óneitanlega
hin samfélagslegu viðhorf, sem
svo miklu skipta, ekki síst fyrir þá
hópa fólks sem eiga á brattann að
sækja. Þar skiptir oft sköpum
hvort velferðar- og samhjálpar-
sjónarmið eru ríkjandi eða hvort
hið viOta frumskógarlögmál mark-
aðarins ræður ríkjum.
Vanhelgun í Sjónvarpinu
Ég leyni í engu þeirri skoðun
minni að þessi köldu, hörðu og
grimmu markaðslögmál hafa aOt
um of sótt á í íslensku samfélagi.
Eitt skýrt dæmi og lýsandi um leið
er það, að okkur skuli af Ríkis-
sjónvarpinu á hverju kvöldi hinna
virku daga vera boðið upp á þulu
um úrvalsvisitölu verðbréfanna og
brasktölur víxlaranna. Slík van-
helgun segir hins vegar sitt um
áhrifih. Hvemig væri nú að við
fengjum á hverju kvöldi rauntölur
um afkomu þess fólks í landinu
sem býr við bágust kjör?
En blessunarlega er samfélag
okkar þó enn slíkt að það viður-
kennir vissar staðreyndir sem
varða afkomu fólks og möguleika í
lífinu. Eitt þessara atriða hefur
öðm fremur leitað á hugann nú af
eðlOegum orsökum. Þetta snertir
aðstoð ríkisins við hreyfihamlaða
einstaklinga sem sannanlega eiga
erfiðara um vik í svo mörgu tiOiti
en þeir sem fullhraustir teljast tO
gangs. Bifreiðakaupastyrkir er það
form sem samfélagið hefur valið og
þeim er úthlutað árlega og niður-
staða þeirrar út-
hlutunar liggur
nú fyrir og hing-
að til okkar ber-
ast nú óteljandi
kvartanir fólks
sem sannanlega
býr við umtals-
verða hreyfi-
hömlun, en hefur
fengið synjun.
Ástæðan er fyrst
og fremst sú að
svo fáum styrkj-
um er árlega út-
hlutað að ekki er unnt að verða við
svo ótalmörgum umsóknum sem
eiga fyOOega rétt á sér, þar sem
þörfin er vissulega tO staðar.
Spurt um synjanir
Fyrir fáum árum var styrkjum
fækkað um rúm 40% og afleiðing-
ar þessarar fækkunar lýsa sér æ
betur með ári hverju og auðvitað í
æ fleiri synjunum tO
þeirra sem þó eiga
rétt samkvæmt sett-
um reglum. Af mik-
Oli samviskusemi
veit ég að úthlutunar-
nefndin vinnur sín
verk og leitast við að
velja og hafna sem
réttlátast. En þegar
svo margir í þörf
sækja, svo miklu
fleiri en fjöldi styrkja
segir tO um, verður
afleiðingin sú að
synjanir verða langt
umfram úthlutanir
og það veldur því að
aOt of margir verðug-
ir fá synjun og spyrja
sig eðlOega hvað í
ósköpunum valdi.
Hingað leita þeir svo eðlOega eftir
skýringum og mögulegri leiðrétt-
ingu og ég veit að enn meiri fyrir-
spumafjöldi berst nú þessa daga
tO þeirrar stofnunar sem um af-
greiðsluna sér, þ.e. Trygginga-
stofnunar rikisins.
TO viðbótar þessu kemur svo
það að styrkupphæðir hafa engan
veginn haldist i horfi, verið
óbreyttar í a.m.k. 6 ár með þeim
afleiðingum að of margir hinna
efnalitlu, hreyfihömluðu einstak-
linga hafa neyðst tfl að skOa út-
hlutunarleyfi aftur, hafa einfald-
lega ekki efni á bifreiðakaupum
vegna ónógs stuðnings. í viðræð
um við ráðherra þessara mála hef-
ur komið fram ákveðinn vOji
hennar tO að gjöra betur og aldrei
sem nú, í synjanaflóð-
inu til þeirra sem þó
eiga rétt, knýr þetta
mál á um úrbætur og
úrlausn.
Eindregin ósk
Þar ber hæst ósk okk-
ar svo eindregna að
styrkjafjöldi verði
ámóta og hann var
allt frá 1986 þegar
þessi skipan komst á
um styrki í stað nið-
urfeOingar aðflutn-
ingsgjalda. Sömuleið-
is eðlflega hækkun
bifreiðakaupastyrkja
í takt við verð bif-
reiða, svo þeir komi
þeim sem best að not-
um sem mesta hafa
þörfina og við erfiðust kjör búa.
Fyrir svo ótalmarga skiptir bif-
reiðareign sköpum m.a. í tengsl-
um við vinnu sem samfélagið aOt
hagnast einnig á. Sannleikurinn
enda sá að svo mikið tekur ríkið
tO sín af bifreiðaverði að sú spum-
ing vaknar hvort fjölgun bifreiða-
kaupastyrkja sé ekki beinlínis
hagstæð fyrir ríkiö þegar aOt kem-
ur tO alls. Ég hygg einfaldlega að
sú sé raunin. Ráðherra hefur gefið
viss fyrirheit um leiðréttingu
þessa máls og ég veit að hennar
vOji stendur tO þess. Ekki síst með
tiOiti tO niðurstöðu nú er ráð-
herra treyst tO að taka nú mynd-
arlega á málum sem allra fyrst.
Með því mælir öO sanngirni.
Helgi Seljan
„Til viðbótar þessu kemur svo það
að styrkupphæðir hafa engan veg-
inn haldist í horfí, verið óbreyttar
í a.m.k. 6 ár með þeim afíeiðing-
um að of margir hinna efnalitlu,
hreyfíhömluðu einstaklinga hafa
neyðst til að skila úthlutunarleyfí
aftur.u
Kjallarínn
Helgi Seljan
fyrrverandi
alþingismaöur
\
Með og
á móti
Fer bikarinn í fyrsta skipti
í sögunni í Mosfellsbæinn?
Þorbjörn Jensson,
landsliösþjálfarí
karlaí
handknattlcik.
Meiri trú á
Aftureldingu
„Miðað við stöðu Afturelding-
ar í deOdinni og hafa aldrei unn-
ið bikarinn áður hlýtur hungrið
að vera það mikið að öOu verður
fómað sem tO
er. Ég held að
þetta dugi tO
að bikarinn
fari upp í Mos-
fellsbæ. Aftur-
elding hefur
verið að spOa
mjög öflugan
vamarleik og
það hefur hara
sýnt sig að þeg-
ar sá þáttur er
í lagi fara liðin
ansi langt. Styrkur liðsins i sókn-
arleiknum liggur í þeim Bjarka
og Gintaras sem hafa verið að
leika mjög vel að undanförnu.
Hvað FH-liðið áhrærir hefur lið-
ið ekki verið að leika sannfær-
andi varnarleik en þaö hugsan-
lega lagast ef Kristján Arason
tekur sér stööu í vörninni. Aftur-
eldingu veröur vandi á höndum
ef Kristján nær aö binda vörn
síns liðs saman. Að mínu mati
samt eru líkumar meiri á því að
Afturclding vinni leikinn sem
hefur verið að lcika betri vöm og
sókn en FH-ingar í vetur. Þetta
verður ábyggOega mjög spenn-
andi leikur en Afturelding verð-
ur samt að vara sig á einu að FH-
liðið hefur oft leikið til úrslita og
það er þvi ákveðið forskot sem
Hafnfirðingar hafa fram yfir
MosfeOinga."
Stappar stálinu
í FH-ingana
„Sálarlega séð leggst þessi leik-
ur mjög vel í mig. Það tala aOir
afiit Afturelding-
Geir Ha llsteinsson,
fyrrum handknatt-
leiksmaöur.
um það úti í bæ,.
armenn sem
aðrir, að það sé
formsatriði fyr-
ir MosfeOinga
að klára þenn-
an leik. Sagan í
gegnum tíðina
segir mér hins
vegar að þetta
hjálpi ekki Aft-
ureldingu
þegar út í
slaginn er
komið. Á hinn
bóginn stappar þetta stálinu í
FH ingaog ég er klár á þvi að það
verða önnur úrslit sem líta dags-
ins ljós í leiknum á laugardaginn
kemur en menn halda. Það verður
erfitt fyrir Aftureldingu að mæta í
sinn fyrsta bikarúrslitaleik. Að
vísu em þar menn innan um sem
vita hvað er að sfanda í toppbar-
áttu. Þessi umgjörð sem er í
kringum leikinn á eftir að taka á
taugarriár fyrir leikmenn og áhan-
gendur Aftureldingar. Við
FH-ingar mætum saOaróglegir
inn í Höllina tO að vinna bikar-
inn. Ég veit alveg hvað klukkan
slær hvað mitt Oð áhærir enda
segir staðan á Oðinu í deOdinni
sína sögu. Afturelding hefur
Bjarka Sigurðsson innanborð sem
er að mínu mati einn besti hand-
boltamaðurinn í dag. Ef við náum
að stöðva hann kemur óöryggi í
leik þefira sem við munum nýta
okkur. Ég er aOtaf bjartsýnn og er
þannig einnig fyrir þennan leik.“
-JKS
Kjallarahöfundar
Athygli kjaOarahöfunda er
vakin á því að ekki er tekið við
greinum í blaöið nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eða á Netinu.
Netfang ritstjórnar er:
dvritst@ff.is