Dagblaðið Vísir - DV - 15.02.1999, Blaðsíða 14

14
MÁNUDAGUR 15. FEBRÚAR 1999
Frjálst, óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdasflóri og út^áfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingan 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjðrn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerö: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverö 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og I gagnabönkum án endurgjalds.
Lengrí hengingaról
Þegar þingmönnum finnst sem þeir þurfi aö bretta upp
ermar og sýna í verki hvers þeir eru megnugir í að sporna
við hnignun landsbyggðarinnar eru þeim ýmsir vegir fær-
ir. Þeir gætu barist fýrir því að þau verðmæti sem sköpuð
eru í dreifbýli séu ekki gerð að stórum hluta upptæk og
flutt suður. Þannig yrði fólki leyft að njóta þess sem það
skapar í friði. Þingmenn gætu gengið fram fýrir skjöldu og
reynt að tryggja að samgöngur séu með þeim hætti að
byggðir eigi sér viðreisnar von. Þeir gætu reynt að koma
í veg fyrir að höfuðborgarsvæðið sogi til sín fjármagn af
landsbyggðinni til þess eins að verða skammtað aftur úr
hnefa, eftir undarlegum reglum. Með því væri ráðist að
undirrót vandans.
En fyrst og fremst verða þeir sem sitja á Alþingi að gera
sér grein fyrir að oft verður ekki komið í veg fýrir byggða-
röskun - flutninga fólks úr litlum þorpum og sveitum í
þéttbýli - skiptir engu hvaða ráðum er beitt. Með því að
reyna að koma í veg fyrir eðlilega byggðaþróun er ein-
göngu verið að veiða fjölskyldur í net sem þær geta ekki
losnað úr. Byggðagildran er helsta vandamál byggðastefn-
unnar, sem miðast fyrst og fremst við að halda fólkinu í
sínu héraði en ekki að aðstoða það við að finna sér búsetu
þar sem möguleikar þess í leit að lífshamingju og þokka-
legri afkomu eru mestir. Byggðastefna undanfarinna ára-
tuga miðast fyrst og fremst við að lengja í hengingaról-
inni.
í liðinni viku kynnti Byggðastofhun skýrslu um stöðu
landsbyggðarinnar undanfarin ár, enda eru skýrslur ágæt
leið til að sýna og réttlæta tilvist stofnunar. Forvitnileg-
asta niðurstaða skýrslunnar er að á árunum 1994 til 1997
fjölgaði opinberum störfum um 455 í Reykjavík og á
Reykjanesi en fækkaði um 31 úti á landi. Þessi þróun
gengur þvert á þingsályktunartillögu Alþingis frá í maí
1994 um að auka þjónustu og starfsemi hins opinbera á
landsbyggðinni en draga saman á suðvesturhominu. Hér
er hvorki staður né stund til að gera lítið úr þessari sam-
þykkt Alþingis eða draga fram tilgangsleysi hennar, enda
ekki ástæða til að draga í efa góðan vilja þingmanna. En
það er misskilningur að hafa miklar áhyggjur af því að op-
inberum starfsmönnum fækki eitthvað á landsbyggðinni.
Áhyggjuefnið er að ríkisstarfsmönnum skuli fjölga vem-
lega á höfúðborgarsvæðinu. Gífurlegur kostnaður verður
á hverju ári vegna fjölgunar starfsmanna ríkisins og var-
lega áætlað má reiknað með að kostnaður vegna 455 ríkis-
starfsmanna sé ekki undir 600 milljónum króna á ári. Og
hvaðan skyldu þeir peningar koma. Að stórum hluta frá
landsbyggðinni. Er ekki kominn tími til að þingmenn
reyni aðrar leiðir í byggðamálum, enda hefur byggðastefn-
an fýrir löngu beðið skipbrot?
Samtrygging í verki
Kannski er það rétt hjá Svavari Gestssyni að skipan hans
í stöðu sendiherra sé merki um að kalda stríðið sé að baki.
En ákvörðun Halldórs Ásgrímssonar um að opna sérstaka
skrifstofu í Winnipeg í Kanada, sem Svavar Gestsson mun
veita forstöðu, er einnig gott dæmi um mikla útþenslu utan-
ríkisþjónustunnar, hverju svo sem hún skilar. Og sendi-
herraembætti Svavars er enn eitt dæmi um hvemig sam-
tryggingarkerfi stjómmálamanna virkar í reynd.
Svavar Gestsson er þriðji stjórnmálamaðurinn sem skip-
aður er sendiherra á skömmum tíma. Þorsteinn Pálsson og
Jón Baldvin Hannibalsson hafa notið samtryggingarinnar.
Skilaboðin eru skýr: við sjáum um okkar fólk.
Ef stjómmálamaður vill draga sig í hlé stendur honum til
boða að gerast sendiherra eða forstjóri góðrar ríkisstofnun-
ar. Samtryggingin er enn í fullu gildi. Óli Bjöm Kárason
Kennarar standa höllum fæti af því rétturinn er jafnan hjá nemendum, og foreldrar hafa undarlega tilheigingu til
að styðja þá gegn kennurum og skólastjórum. - Frá foreldrafundi í Hagaskóla.
Agaskóli
Kjallarinn
Sigurður A.
Magnússon
rithöfundur
í tlmans rás, en okkur
þykir enn við hæfi að
refsa fyrir morð, rán,
hermdarverk, nauðg-
anir, skjalafals, eitur-
lyfjasölu og ýmsan
annan andfélagslegan
ósóma.
Ég held ekki að ég sé
úr hófi fram refsiglað-
ur og vildi gjarna sjá
önnur úrræði en refs-
ingar fyrir afbrot,
sem einatt eiga sér fé-
lagslegar eða sálræn-
ar orsakir, en meðan
þau eru ófundin verð-
um við að una því að
refsað sé fyrir mis-
gerðir og lögbrot.
íslenskt samfélag hef-
„Það sem börn og unglingar
þurfa helst og vilja umfram allt
kynnast er ákveðinn rammi sem
veiti þeim aðhald og kenni þeim
sjálfsaga. Agi í jákvæðum skiln-
ingi orðsins er grundvöllur sið■
menntaðs samfélags
Ef dæma má af orð-
um, sem móðir nem-
anda í Hagaskóla við-
hafði í sjónvarps-
þætti nýlega í tilefni
af alræmdum hermd-
arverkum í skólan-
um, hafa ýmsir ís-
lendingar næsta
skrýtnar hugmyndir
um aga. Hún tengdi
aga helst valdboði og
refsingum, en taldi
agaleysi vera jákvætt
með því það stuðlaði
að áræði, fhimkvæði
og framtaki. Þeirri
góðu frú virtist vera
ókunnugt um að hug-
takið agi merkir í
senn tamning við
reglusemi, ófriður og
órói, þannig að breyt-
ing pörupiltanna á
nafni skólans, Haga-
skóli - Agaskóli, var
fremur til vitnis um
þeirra eigið innræti
og athæfi en lýsing á
stjóm skólans!
Frúnni sást líka yfir
að sjálfsagi hefur
löngum þótt kostur
fremuren löstur.
Vaxandi taumleysi
Síðan mannskepnan kom of-
anúr trjánum hefur hún hneigst
til að setja sér reglur sem auðveld-
uðu henni samneyti við aðra og
kæmu í veg fyrir að ribbaldar og
ofstopar gætu neytt aflsmunar eða
aðstöðu til að ganga á rétt annarra
eða umtuma samfélaginu. Lögmál
Móse er meðal fyrstu skráðra
dæma um þvílíka viðleitni. Það
mælti að sönnu fyrir um refsing-
ar, sem sumar hafa verið aflagðar
ur um langan aldur verið agalaust
og virðist á síðustu árum hafa
hneigst til æ meira taumieysis á
öllum sviðum. Fyrmefnd frú rifj-
aði upp pereatið í Menntaskólan-
um í Reykjavík 1850, athæfl 68-
kynslóðarinnar og atvik úr eigin
skólagöngu til sannindamerkis
um að uppsteytur og óknyttir
væm engin nýlunda. Hitt gleymd-
ist að birtingarform óknyttanna
hafa breyst til þeirra muna að ná-
lega er ósambærilegt.
Vaxandi yflrgangur, ofbeldi, lík-
amsmeiðingar og hótanir, jafnvel
morðhótanir, hafa færst i vöxt og
teljast nú til daglegs brauðs. Kenn-
umm og skólastjórum er mis-
þyrmt, þeim hótað lífláti og bílar
þeirra stórskemmdir. Um þetta
veit ég mörg dæmi, en enginn fær
stemmt stigu við öfugstreyminu,
afþví nemendur hafa rétt sem
kennarar njóta ekki.
Agi er siðmenntandi
Skólinn er afsprengi samfélags-
ins og endurspeglar það, en böm
og unglingar mótast af mörgu öðm
en skólanum, til dæmis haröri og
ágengri unglingamenningu þarsem
máttugustu áhrifavaldamir eru
tónlist, tíska, tölvuleikir, töffara-
skapur félaganna og ofbeldisfullar
kvikmyndir, sem em uppistað-
an í framboði sjónvarpsstöðva
og kvikmyndahúsa. Að halda
því fram að yfirþyrmandi of-
beldi bandarískra kvikmynda
hafi lítil sem engin áhrif á
óhörðnuð börn og unglinga
jafngildir afneitun á áhrifavaldi
kröftugasta fjölmiðils veraldar-
sögunnar!
Skálmöldin í skólum landsins
(Hagaskóli er bara eitt dæmi af
fjölmörgum) verður ekki kveðin
niður nema með samstilltu
átaki foreldra og kennara. Kennar-
ar standa höllum fæti afþví réttur-
inn er jafnan hjá nemendum, og
foreldrar hafa undarlega tilheig-
ingu til að styðja þá gegn kennur-
um og skólastjórum. Það sem börn
og unglingar þurfa helst og vilja
umfram allt kynnast er ákveðinn
rammi sem veiti þeim aðhald og
kenni þeim sjálfsaga. Agi í jákvæð-
um skilningi orðsins er grundvöll-
ur siðmenntaðs samfélags.
Sigurður A. Magnússon
Skoðanir annarra
Æ sér gjöf til gjalda
„Luxair, sem hyggst hefja flug til Keflavikurflug-
vallar í lok marsmánaðar, hefiir skrifað íslenzkum
yfirvöldum og sótt um niðurfellingu eða afslátt af
lendingargjöldum ... Nú fer Luxair fram á sams kon-
ar fyrirgreiðslu og yfirvöld í Lúxemborg veittu Flug-
leiðum á árum áður. Hins vegar er ljóst, að hún var
veitt á þeim tíma vegna þess, að Lúxemborgarar
höfðu hag af því, að Ameríkuflug Flugleiða héldi
áfram og þeir hefðu ella misst af margvíslegum tekj-
um. Varla er hægt að segja, að sömu rök eigi við um
flug Luxair til íslands nú.“
Úr forystugreinum Mbl. 12. febr.
Skeinuhætt góðæri
„Neðan úr Skuggabjörgum við Kalkofnsveg, þar
sem þjóðarhagur er metinn og fylgst með gjaldeyris-
forðanum, er farið að gefa aðvörunarmerki um að
allur vöxtur sé ekki til hagsbóta, svo sem eins og
aukning viðskiptahallans ...Til er ráð til að losna við
gjaldeyrisþurrð. Það er að leggja niður krónuna og
taka upp evruna. Þá verður aldrei gjaldeyrisskortur,
en verið gæti að evrusjóðimir tylldu illa í landinu.
En íslendingar hafa þá fyrr pissað í skóinn sinn og
slampast gegnum góðærin, sem ávallt eru efnahags-
lifinu skeinuhættari en mögru árin.“
Oddur Ólafsson í Degi 12. febr.
Virðingu skortir
„Á sama tima og myndavélum er komið upp á
gatnamótum með ærnum tilkostnaði til að hafa eft-
irlit með almenningi skortir yfirvöld dómsmála þor
til að þyngja dóma yfir raunverulegum illvirkjum og
glæpamönnum. Þessi er sú forgangsröðun í lög-
gæslu- og dómsmálum sem almenningur á íslandi
stendur frammi fyrir. Er almennt ástæða til að telja
að hún sé fallin til að auðvelda lögreglunni að sinna
þeim erfiðu störfum sem henni eru falin? Er ástæða
til að ætla að slík forgangsröðun verði til þess að
auka skilning á störfum lögreglunnar og virðingu
fyrir dómskerfinu?"
Ásgeir Sverrisson í Mbl. 12. febr.