Dagblaðið Vísir - DV - 23.02.1999, Blaðsíða 12

Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiösla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Augiýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sfmi: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Fiimu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblaö 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Tyrkland er boðflenna
Við þekkjum tvískinnung Tyrklands af viðskiptum
Sophiu Hansen við réttarkerfi, sem er vestrænt á ytra
borði og austrænt að innihaldi. í senn sækir Tyrkland
um aðild að stofnunum vestursins á borð við Evrópu-
sambandið og færist í átt til austrænnar fortíðar.
Ofsóknir Tyrklands á hendur minnihlutaþjóð Kúrda
hafa aukizt með árunum, þótt þær brjóti ailar reglur um
aðild að vestrænu samfélagi. Svona haga til dæmis Spán-
verjar sér ekki gegn Böskum. Fara þarf til Serbíu og
íraks til að finna meiri grimmd en þá tyrknesku.
Kúrdar mega ekki tala tungu sina opinberlega. Þeir
mega ekki skrifa á henni og ekki heldur kenna hana í
skólum. Stjórnmálamenn og blaðamenn, sem segja frá at-
burðum í Kúrdistan eða lýsa samúð með málstað þeirra,
eru umsvifalaust dæmdir til fangavistar.
Sem dæmi um ástandið í Tyrklandi má nefna, að
hvergi í heiminum er eins mikið um, að blaðamenn séu
ofsóttir, drepnir og fangelsaðir fyrir að sinna störfum
sínum. Samt er þetta ríki inni á gafli í vestrænu samfé-
lagi með aðild sinni að Atlantshafsbandalaginu.
Endalausar tilraunir hafa verið gerðar til að gera
Tyrki húsum hæfa á Vesturlöndum. Reynt hefur verið að
leiða þeim fyrir sjónir, hvernig vandi minnihlutaþjóða
hefur verið minnkaður í Evrópu og hvernig Vesturlönd
leysa ágreining sín á milli án hernaðaraðgerða.
Tyrkland lét aðild að Atlantshafsbandalaginu ekki
aftra sér frá innrás í Kýpur í skjóli Bandaríkjanna, sem
löngum hafa litið á Tyrkland sem bandamann gegn Sov-
étríkjunum sálugu. Innrásin í Kýpur er eina dæmið, sem
til er um hernað Natoríkis gegn öðru Natoríki.
Að undirlagi Mústafa Kemal Ataturk gerði tyrkneski
herinn snemma á öldinni tilraun til að gera Tyrkland
evrópskt. Tekið var upp latínuletur og vestrænn klæða-
burður, stjórnkerfið lagað að evrópskum formum og lagt
bann við ýmsum myndum róttækrar íslamstrúar.
En herinn náði bara formsatriðunum, ekki innihald-
inu. Tyrkneskir herforingjar hafa aldrei skilið, að vestr-
ið er ekki bara form, heldur einnig innihald, svo sem
mannréttindi. Þeir hafa til dæmis aldrei skilið, að póli-
tísk vandamál leysast ekki með íhlutun hersins.
Hvað eftir annað hefur tyrkneski herinn steypt löglega
mynduðum ríkisstjórnum, ef þær hafa staðið sig illa eða
gælt við íslamstrú. Þar með hefur herinn komið í veg fyr-
ir, að þarlendir stjórnmálamenn taki út vestrænan
þroska með því að bera ábyrgð á gerðum sínum.
Turgut Özal var sá forsætisráðherra og forseti, sem
ákafast þóttist vera vestrænn og harðast reyndi að koma
Tyrklandi inn í Evrópusambandið. Samt gerði hann enga
tilraun til að lina þau sérkenni, sem hafa alltaf komið í
veg fyrir, að Tyrkir væru taldir í húsum hæfir.
Tyrkir kvarta sáran undan, að Evrópusambandið
ástundi misrétti í vali aðildarríkja og taki önnur ríki
fram fyrir í biðröðinni. Evrópumenn spyrja á móti,
hvernig gangi að koma vestrænu innihaldi í tyrknesk
form og fá engin nothæf svör, því að ekkert gerist.
Allt frá dögum Ataturk hefur Tyrkland rambað á
landamærum austurs og vesturs. Það hefur ekki getað
ákveðið, hvar það á heima. Á valdatíma Özal hófust þó
gælur við íslam, sem benda til, að smám saman muni
Tyrkland finna sér stað í samfélagi íslamskra þjóða.
Tyrkland hefur hunzað ótal tækifæri til að koma til
móts við innra eðli vestræns samfélags. Það er boð-
flenna, sem ekki á heima í Atlantshafsbandalaginu.
Jónas Kristjánsson
ÞRIÐJUDAGUR 23. FEBRÚAR 1999
„Skólarnir eiga ekki að annast uppeldi barnanna nema að hluta, heldur foreldrarnir," segir Guðrún m.a. í grein
sinni. - Frá foreldrafundi í Hagaskóla fyrir stuttu.
Ofbeldi:
Þegar vitræna
hugsun þrýtur
ekki við. Vitræn hugs-
un þeirra er eðlilega
óþroskaðri en hinna
fullorðnu skyldum við
ætla og hún getur því
aðeins þroskast að fyr-
irmyndimar séu fyrir
hendi og þar eru for-
eldrar og uppalendur
barnanna auðvitað
fyrst og fremst ábyrgir.
Skólarnir eiga ekki að
annast uppeldi barn-
anna nema að hluta,
heldur foreldramir.
Fleiri tegundir
ofbeidis
Því miður era dæmi
um að hinir fullorðnu
láti líka hendm' skipta
„Það er hætta á ferðum þegar
vitræn hugsun víkur fyrir frekju
ogyfirgangi í samfélaginu okkar
og lífsbaráttan snýst um það
helst að beita hvaða brögðum
sem er til að skara eld að sinni
köku.u
Kjallarinn
Guðrún
Helgadóttir
alþingismaður
Líklega geta flest-
ir verið sammála
um að ofbeldi sé
andhverfa vitrænn-
ar niðurstöðu, þ.e.
að þá grípi menn til
ofbeldis þegar öll
rök þrýtur.
Stutt í ofbeldið
Undanfarnar vik-
ur hefur mikið ver-
ið rætt um ofbeldi
meðal barna og
unglinga og ásökun-
um hefur rignt yfir
skólakerfið sem
sökudólgs alvar-
legra ofbeldisverka
en minna hefur ver-
ið hugað að því
hvemig hinni vit-
rænu niðurstöðu
hinna fullorðnu er
háttað eða hvernig
ofbeldið er vaxið
það. Að vísu hefur
Páll Skúlason há-
skólarektor lýst
áhyggjum sínum af
skorti á vitrænni
umræðu, m.a. í fjöl-
miðlum, en ekki
vöktu þau orð hans
umtalsverða at-
hygli. Sannleikurinn er nefnilega
sá að fæstir gera sér grein fyrir
hversu stutt er í ofbeldið þegar vit-
ræna hugsun þrýtur.
Ofbeldi birtist á marga vegu.
Böm og unglingar láta hendur
skipta til að ná sinu fram eða til
að tjá tilfinningar sem þeir ráða
og berji og misþyrmi þegar þeir
eiga engin rök. En ofbeldi er líka
fólgið í því sem algengara er, svo
sem því að eðlilegt sé talið að rífa
og hrifsa til sín það sem menn
ásælast með hvaða ráðum og
brögðum sem er. Það er auðvitað
ekkert annað en ofbeldi gagnvart
samborgurunum að koma sér hjá
því að greiða skatta.
Það er líka ofbeldi að örfáir
menn safni obbanum af þjóðar-
auðnum í eigin hendur, en láti það
viðgangast að aldraða fólkið, sem
þennan þjóðarauð, skapaði búi við
smánarkjör. Það er ofbeldi að
sækja fé i vasa þeirra sem veikir
era til að greiða læknisþjónustu
þeirra. Og þannig mætti lengi
telja.
Það er líka ofbeldi í þjóðfélagi
sem kennir sig við lýðræði að taka
rétt af fólki til að ráða því sjálft
hverjir taka sæti á Alþingi í því
skyni einu að tryggja sjálfum sér
öruggt sæti. Og algjört verður sið-
leysið þegar frambjóðendur stæra
sig af að hafa sigrað með stuðningi
heilla íþróttafélaga! Það er hæpið i
meira lagi að þau ágætu íþróttafé-
lög hafi komist að sameiginlegri
niðurstöðu um stefnumál þeirra
hreyfinga, sem frambjóðendurnir
era fulltrúar fyrir.
Hætta á ferðum
Áhyggjur háskólarektors eru
sannarlega ekki ástæðulausar.
Það er hætta á ferðum þegar vit-
ræn hugsun víkur fyrir frekju og
yfirgangi í samfélaginu okkar og
lífsbaráttan snýst um það helst
að beita hvaða brögðum sem er
til að skara eld að sinni köku. Það
er ofbeldið sem börnin okkar al-
ast upp við og telja vitanlega jafn-
eðlilegan lífsmáta og hinir full-
orðnu gera. Það ofbeldi læra
börnin ekki i skólunum heldur
heima hjá sér.
Guðrún Helgadóttir
Skoðanir armarra
Þenslumerki í góðærinu
„Seðlabankinn hefur séð ástæðu til að koma al-
mennum viðvörunum á framfæri við bankakerfið
vegna mikillar þenslu í útlánum á ári...Full ástæða
er til að taka viðvara-iir Seölabankans alvarlega.
Hér hafa verið ýmis þenslumerki í góðærinu, þótt
verðbólgan hafi ekki farið á skrið á nýjan leik. Mik-
ill viðskiptahalli er skuggi á efnahagsþróun-
inni...Þensla er augljóslega í útgjöldum heimOa, fyr-
irtækja, ríkis og sveitarfélaga eins og talnagögn
Seðlabankans sýna. íslendingar lifa nú eitthvert
mesta velmegunarskeið í sögu sinni...Efnahagsum-
gerðin er hins vegar brothætt, m.a. vegna einhæfni
atvinnulifsins."
Úr forystugrein Mbl. 20. febr.
Gengisfelling þingskjals
„Nýlega er búið að birta skýrslu um þróun í
byggðamálum frá 1994-1997 og bera hana saman við
stefnumótun Alþingis. í stuttu máli hefur stefnu-
mótun þingsins verið gjörsamlega hunsuð. Gengis-
felling þessa þingskjals er því alger og gengisfelling
Alþingis veraleg. Byggðaþróun er einfaldlega það
mikilvæSt mál að menn geta ekki leyft sér að sam-
þykkja eitthvað út í loftið, sem ekkert er siðan að
marka. Þegar svo við bætist að önnur dæmi era um
miklar ákvarðanir, sem ekkert er gert með - nú síð-
ast varðandi atvinnuuppbyggingu við Mývatn eftir
Kísiliðju og í hvalamálinu - þá er heilbrigðri skyn-
semi nóg boðið.“
Birgir Guðmundsson í Degi 20. febr.
Upptaka auðlindaarðs
„Sjávarútvegurinn býr við miklar sveiflur í ár-
ferði og á því rétt á því, að útjöfnun þeirra hafi viss-
an forgang fyrir upptöku auðlindaarðs. Öryggiskerfi
í líkingu við verðjöfnunarsjóð má endurreisa i krafti
auðlindaforræðis samfélagsins með álagningu
sveigjanlegs veiðigjalds, er þjóni þannig fleirþættum
tilgangi. Hugsanlega mætti gjaldið sveiflast yfir í
beinar verðbætur, þegar verst áraði...Gjaldheimta til
hins opinbera tæki samkvæmt þessu þá fyrst við, er
sveiflujöfnun hefði verið sinnt. Skýr markmið þarf
þó að setja um, hvernig markmið þessi vegist á og
náist til langs tíma litið.“
Bjarni Bragi Jónsson i Mbl. 21. febr.