Dagblaðið Vísir - DV - 27.02.1999, Blaðsíða 12

12
LAUGARDAGUR 27. FEBRÚAR 1999
%étta!jós
Landssíminn að drukkna í klögumálum:
Á „tombóluprís" í bullandi samkeppni
Arnþór Halldórsson, einn af fram-
kvæmdstjórum Tals. „Þannig er fyr-
irtækinu hleypt á almennan mark-
að á tombóluprís og við þetta eigum
við að keppa. Af þessu ranga mati
leiðir einnig að arðgreiðslur fyrir-
tækisins til rikisins verða allt of litl-
ar og hagnaðurinn fyrir bragðið
óeðlilega mikill. Þetta veitir Lands-
símanum óheilbrigðan samkeppnis-
styrk.“
Arnþór segir að Tal hafi ekki
hugleitt það í alvöru að kaupa
Landssímann þó hann sé á tombólu-
prís vegna þess að þegar til sölu
komi verði hið rétta og raunveru-
lega verð Landssímans uppi á borð-
um. Hins vegar gæti verið áhuga-
vert að skoða kaup á hluta fyrirtæk-
isins:
„Hið rétta verð á Landssímanum
er svo hátt að ég tel að enginn inn-
lendur aðili hafi bolmagn til að
kaupa fyrirtækið. Þetta er og verður
hausverkur stjórnmálamanna þegar
kemur að sölunni. Ég sá í tímarit-
inu Economist á dögunum að Geir
Haarde fjármálaráðherra staðhæfir
að Landssíminn verði seldur eftir
næstu kosningar ef framahald verði
á núverandi stjórnarsamstarfi,"
sagði Arnþór Halldórsson hjá Tali.
„...hvergi í OECD-löndunum
er ódýrara aö hringja en
einmitt á íslandi - aö Pól-
landi frátöldu... Landssím-
inn er gott og vel rekið fyrir-
tœki og í takt viö nútim-
ann. “
Þrátt fyrir óróatíma og klögumál
alls konar sýna opinberar og viður-
kenndar tölur að hvergi í OECD-
löndunum er ódýrara að hringja en
einmitt á íslandi - að Póllandi frá-
töldu. Og aðeins Noregur og Finn-
land geta státað af lægri GSM-sím-
gjöldum en Landssíminn: „Þetta
segir allt sem segja þarf um að
Landssíminn er gott og vel rekið
fyrirtæki og í takt við nútímann,"
segir Ólafur Stephensen hjá Lands-
símanum.
Eitt af þeim verkum sem bíða
nýráðins upplýsingastjóra Lands-
símans er að hressa upp á ímynd
Breiðvarpsins sem hefur þurft að
taka hverja dýfuna á fætur annarri.
Tuttugu og sjö þúsund heimili eiga
þess nú kost að tengjast Breiðvarp-
inu en þar af er aðeins tæpur helm-
ingur tengdur. Áskrifendur Breið-
varpsins eru hins vegar ekki nema
rúmlega eitt þúsund. Landssíminn
ætlaði ná til fjöldans og skapa sér
sérstöðu með því að bjóða áskrif-
endum upp á norrænar sjónvarps-
stöðvar en þurfti að taka þær af dag-
skrá vegna samningsklúðurs. Eftir
situr Breiðvarpið og endurvarpar
erlendum sjónvarpsstöðvum sem
flestar má fá á Fjölvarpi Stöðvar 2
fyrir rúmar 600 krónur á mánuði.
Ráðning Ólafs Stephensens í
starf nýs upplýsingastjóra Lands-
símans er liður í þeirri viðleitni fyr-
irtækisins að bæta ímynd þess.
Hrefnu Ingólfsdóttur sem gegndi
þessu starfl áður, var skákað yfir i
starf sem forstöðumaður notenda-
þjónustu. Eftir að Ólafur Stephen-
sen tók við hefur Guðmundur
Björnsson, forstjóri Landssímans,
ekki sést í fjölmiðlum - hvort sem
það bætir ímynd Landssímans eða
ekki. Fyrir utan að vera fréttaefni
fjölmiðla næstum daglega eru lands-
menn að auki minntir á tilvist
Landssímans mánaðarlega þegara
símreikningarnm detta inn um
bréfalúguna. Og notendur skilja
ekki hvers vegna reikningarnir
þurfi að vera svona háir þegar
Landssíminn skilar tveimur millj-
örðum í hagnað - ár eftir ár. Það
ríður á að stjórnendur Landssímans
reyni að útskýra þessa þversögn
fyrir símnotendum áður en þeir fjöl-
menna á ný niður á Austurvöll.
-EIR
„Hingað og ekki lengra!“ sagði
þjóðin þegar stjórn Pósts og síma
kynnti gjaldskrárbreytingar í nóv-
ember 1997. Ráðgerð hækkun gjald-
skrár var hluti af því að breyta sím-
kerfinu í landinu í eitt notenda-
svæði og afleggja svæðisnúmer.
Fólk fjölmennti á Austurvöll og
mótmælti af þvílíkum krafti að það
hrikti í ríkisstjórninni. Forsætis-
ráðherra greip þá í taumana, kall-
aði samgönguráðherra á sinn fund
og lét hann draga hækkunina til
baka að hluta. Niðurstaðan var sú
að mínútusamtal hækkaði úr 1,11
kr. í 1,56 kr. í stað 1,99 kr. eins og
upphaflega hafði verið ákveðið af
stjórn stofnunarinnar. Á Alþingi
hélt Halldór Blöndal því fram að
starfsfólk stofnunarinnar bæri
ábyrgð á upphlaupinu með því að
standa illa að kynningu á gjald-
skrárhækkuninni og Pétur Reim-
arsson, þáverandi stjórnarformað-
ur, tók undir það. Þingmenn kröfð-
ust afsagnar ráðherrans en hann lét
þær raddir sem vind um eyru þjóta.
Um afskipti forsætisráðherra af
málinu sagði Halldór Blöndal í DV:
„Ég tel afskipti hans hafa verið
nauðsynleg og það hafi verið rétt
ákvörðun að ganga til móts við þær
kröfur sem settar voru fram með
því að láta stofnunina sjálfa standa
undir þeim tekjumissi sem var af
lækkun erlendu símtalanna. Við
vorum sammála um það.“
Þá var ráðherrann spurður í DV
hvort hann hefði aldrei íhugað að
segja af sér eftir að Davíð Oddsson
sló á puttana á honum:
„Nei, enda tel ég að dómgreind
mín hafi ekki brugðist í þessu
máli,“ sagði ráðherrann.
Og um framtíðaráform sín í póli-
tík eftir þessi ósköp sagði Halldór
Blöndal í DV 6. nóvember 1997:
„Ég hef ekkert hugleitt að hætta
í pólitík á næstunni. Stjórnmála-
maður, ekki síst ráðherra, verður
að vera maður til að endurskoða
eigin ákvarðanir og breyta þeim ef
þær reynast ekki réttar. í því felst
styrkur stjórnmálamanns,“ sagði
Halldór Blöndal.
„Matsnefndin mat fyrirtœkiö
á um 14 milljarða króna en
þaö vita allir sem vilja vita
aö Landssíminn meö öllu er
um 40 milljaröa viröi... Af
þessu ranga mati leiöir
einnig aö arögreiöslur fyrir-
tœkisins til ríkisins veröa
allt of litlar og hagnaöurinn
fyrir bragöiö óeölilega mik-
ill.“
Eftir þetta hefur vart sá dagur
liðið að málefni Landssímans hafi
ekki á einn eða annan hátt verið í
fréttum - og þá oftast vegna ein-
hverra vandræða. í kjölfar fjölda-
mótmæla á Austurvelli sagði Pétur
Reimarsson af sér sem stjórnarfor-
maður, Pósti og síma var skipt upp
og Landssíminn varð til sem hluta-
félag - reyndar í eigu ríkisins. Hall-
dór Blöndal samgönguráðherra sat
sem fastast með öll hlutbréfin ofan í
skúffu hjá sér á ráðherraskrifstof-
unni. Þetta gerðist 1. janúar 1998 og
nýr stjórnarformaður var sóttur i
Vinnuveitendasambandið; Þórarinn
V. Þórarinsson. Um brotthvarf sitt
úr stóli stjórnarformanns Lands-
símans segir Pétur Reimarsson:
„Þetta var persónuleg ákvörðun að
hætta og ég sé ekki eftir henni.“
Á grýttri göngu sinni úr einok-
unarástandi í átt til frelsis hefur
Landssíminn orðið „fastagestur"
hjá Samkeppnisráði sem hefur vart
haft undan að fella úrskurði vegna
kvörtunarmála á hendur Landssím-
anum. Á síðustu fimm árum hefur
Landssíminn verið á borðum Sam-
keppnisráðs í tuttugu skipti af ýmsu
tilefni. Rauði þráðurinn í umkvört-
unum samkeppnisaðila er sá að
Landssíminn misnoti aðstöðu sína
og láti sem samkeppnislög séu ekki
til. Lúðvík Bergvinsson alþingis-
maður ræddi málefni Landssímans
á Alþingi á haustdögum 1997:
„Samkeppnisstofnun hefur nán-
ast verið með Póst og síma í fóstri
frá því hún tók til starfa, svo oft hef-
ur verið fjallað um brot fyrirtækis-
ins á samkeppnilögum ... Þetta hefði
verið orðað í refsirétti þannig að
þar væri einbeittur og harður brota-
vilji,“ sagði þingmaðurinn. Á svip-
uðum tíma staðfesti Guðmundur
Sigurðsson hjá Samkeppnisstofnun
að Póstur og sími væri það fyrir-
tæki sem hvað oftast væri kvartað
yfir eða kært til samkeppnisyfir-
valda. Þar kennir ýmissa grasa:
Radíómiðun kvartar yfir misnotkun
á einkaleyfisstöðu, Póstdreifing
kvartar yfir svipaðri misnotkun,
Nýherji og Öryggisþjónustan kvarta
yfir þvi að Póstur og sími þjónusti
aðeins eitt öryggisfyrirtæki, Félag
Netverja kvartar yfir gjaldtöku
vegna Internetsins, Alnet kvartar
yfir því að hafa verið synjað um að-
gang að gagnagrunni símaskrárinn-
Innlent
fréttaljós
Eiríkur Jónsson
ar, Fjölmiðlun hf. kvartar yfir
Breiðbandinu, Islandia kvartar yfir
enddurgjaldslausri internetþjón-
ustu Landssímans, Tal hf. kvartar
yfir lækkun á
GSM-þjónustu
Landssímans og
svo mætti lengi
telja. Sjálfur hef-
ur Landssíminn
hyrjað að kvarta
til Samkeppnis-
stofnunar og
krafist fjárhags-
legs aðskilnaðar
hjá INTÍS sem
hefur einksirétt á
úthlutun netléna
og Landssíminn
hefur einnig
kvartað yfir
Fjölvarpi Stöðv-
ar 2 og telur að
sjónvarpsstöðin
niðurgreiði
kostnað vegna
Fjölvarpsins sem
sé í samkeppni
við Breiðband
Landssímans.
„Það er að
mörgu að hyggja
þegar tæknifyr-
irtæki eins og
Póstur og sími
breytist í þjón-
ustufyrirtæki
eins og Lands-
siminn er. Varð-
andi öll klögu-
málin hjá Sam-
keppnisstofnun
er ekki nema
eðlilegt að látið
sé reyna á ýmis
álitamál þegar
breytingar sem
þessar verða,“
segir Ólafur
Stephensen,
nýráðinn upplýs-
ingastjóri Lands-
símans. „Breyt-
ingarnar hjá fyr-
irtækinu á síð-
ustu tveimur
árum hafa verið
gríðarlegar.
Hingað hafa
komið til starfa
fjölmargir ungir
og vel menntaðir
menn úr einka-
geiranum og
þeir blandast vel
við þá gömlu og
reyndu sem hér
voru fyrir.
ímynd Lands-
símans hefur
verið að breytast
til batnaðar á
síðustu misser-
um.“
Ólafur Steph-
ensen segir að
þær hremming-
ar sem Lands-
síminn hafi
gengið í gegnum
á síðustu árum
séu alls ekki
óeðlilegar: „Öll
fjarskiptafyrir-
tæki í nágranna-
löndum okkar
hafa gengið í gegnum það sama þeg-
ar þeim hefur verið hreytt úr einok-
unarfyrirtækjum í einkarekin þjón-
ustufyrirtæki. Klögumálin þar eru
yfirleitt margfalt fleiri en hér á
landi.“
Það vill svo til að einn helsti við-
skiptavinur Landssímans er einnig
einn helsti samkeppnisaðilinn; Tal
hf. Þar á bæ hafa menn ýmislegt við
þróun þessa gamla einokunarfyrir-
tækis að athuga:
„Stóra málið í þessu sambandi er
að Landsíminn var allt of lágt met-
inn af matsnefnd sem komið var á
laggimar þegar ákveðið var að
breyta Pósti og síma í hlutafélag.
Matsnefndin mat fyrirtækið á um 14
milljarða króna en það vita allir
sem vilja vita að Landssíminn með
öllu er um 40 milljarða virði,“ segir