Dagblaðið Vísir - DV - 27.02.1999, Blaðsíða 16
i6 wnennmg
LAUGARDAGUR 27. FEBRÚAR 1999 UV
Listaháskóli íslands. Maður sér
fyrir sér glæsilega súlnabygg-
ingu með víðum grasflötum og
stökum trjám með gróskumiklu
laufskrúði. Eða áberandi nýstár-
lega byggingu í miðri iðandi borg.
Ekki hriktandi þröngan stigann
upp á efri hæð í Hlaðvarpanum í
Reykjavík og frumstæða skrifstofu
með fjalaborðum og tveimur stól-
um.
En þó að lágt sé undir loft þarna
undir þakinu er þar hlýlegt og
notalegt, og þar ríkir maður með
háleit markmið: Hjálmar H. Ragn-
arsson, nýskipaður rektor stofnun-
arinnar með hinu stóra nafni.
Við heimsóttum Hjálmar einn
kaldan febrúardag þegar hann
hafði gegnt embættinu í sex vikur
til að forvitnast um stöðu skólans.
Hann tók okkur vel en honum var
ofar í huga að tala um stöðu lista-
manna og þau samtök sem hann
veitti forstöðu til loka síðasta árs,
Bandalag íslenskra listamanna.
Við byrjum þar. „Menningin hefur
allt annað hlutverk í pólitískri
umræðu nú en fyrir bara áratug
eða svo,“ segir Hjálmar, „og ég
held að Bandalagið eigi mikils-
verðan þátt í því að koma henni í
brennidepil. Ég get til dæmis nefnt
að skömmu fyrir þingkosningar
fyrir fjórum árum boðuðum við til
fundar á Hótel Sögu með forystu-
mönnum stjórnmálaflokkanna.
Það komu á sjötta hundrað manns
á þann fund og þar voru tekin fýr-
ir nokkur þau mál sem heitast
brunnu á listafólki í landinu.
Fundurinn tókst afar vel og ég er
sannfærður um að hann hafði
mjög mikil áhrif. Stjómmálamenn-
irnir þurftu að taka afstöðu i mál-
um sem þeir koma sér oftast hjá
að tjá sig um og listamennimir
fundu til sín sem afl í pólitískri
umræðu.“
Aldamót kalla
á framsýni
Hjálmar var forseti Bandalags
íslenskra listamanna í sjö ár og
hafði áður verið varaforseti í tvö
ár. í fyrra héldu samtökin upp á
sjötugsafmæli sitt en þau voru
stofnuð 1928 að frumkvæði Jóns
Leifs tónskálds sem Hjálmar hefur
líka sinnt vel á undanförnum
árum.
„Þetta eru elstu og stærstu sam-
tök listamanna á landinu og aðal-
markmið þeirra hafa frá upphafi
verið að vinna að réttindum og
hagsmunum listamanna en jafn-
framt að efla menningarlífið og
vekja athygli á málefnum þess.
Menntunarmál voru stofnendum
samtakanna líka ofarlega í huga
og meðal annars ræddu þeir há-
skólamenntun í listum.
Þetta voru aldamótamenn og
eins og margir aðrir á þeim tima
vildu þeir bylta stöðnuðum við-
horfum og skapa nýja sýn á fram-
tíð lífs í landinu," heldur Hjálmar
áfram. „Og mér finnst ekki ólíkt
um að litast núna. Það er stórhug-
ur i fólki og menn eru aftur að átta
sig á hvers virði menntun og
menning eru, ekki bara þekking í
merkingunni að vita mikið heldur
lika hæfileikinn til að hugsa með
nýjum hætti. Ég held að aldamótin
kalli á þessa framsýnu hugsun.
Fólk gerir sér almennt grein fyrir
því núna að framtíð þessarar þjóð-
ar byggist á kunnáttu og þekkingu
og ég er sannfærður um að listir
og þjálfun sköpunargáfunnar
skipta höfuðmáli. Listmenntun
getur haft áhrif á alla þætti mann-
lífsins. Hún gerir fólk hæfara til
að lifa lífinu."
Bandalag íslenskra listamanna
óx fljótt að afli og undan vængjum
þess spruttu smátt og smátt sjálf-
stæð félög listamanna í hverri
grein, rithöfundafélög, tónlistarfé-
lög og svo framvegis. Bandalagið,
sem hafði verið samtök einstak-
linga, breyttist þá í regnhlífarsam-
tök með aðild einstakra listgreina-
félaga. En um leið og aðildarfélög-
A iþfÓÐtsa
kATTASÝNÍNG
2 7 OG 28 fEBRÚAR
í REÍÐhÖLL Qusrs I
KÓPAVOGI
Dómarar fra
fekklandi,
Englandi og
Hollandi
A&gangseyrir:
Fullorinir
400 kr.
Börn 400 kr.
Opib kl.
10-18
iúJ ■
wr
m ■
Purina
PROFIAN
imm
-i. ' ö i '
Hjálmar H. Ragnarsson: „Ef okkur tekst að byggja upp raunverulega listaakademíu þá yrðl það ekki aðeins gjörbylt-
ing í listalífinu heldur í þjóðlífinu almennt." DV-mynd E.Ót
Fyrrskýt ég
rektorinn en
tónskáldið
in urðu sterkari veiktist Bandalag-
ið og svo var komið í lok 9. áratug-
arins að ja&vel var talað um að
leggja það niður. Sem betur fer var
það í staðinn stokkað upp.
„Mikilvægasta breytingin varð-
aði sjálfa stjórn samtakanna," seg-
ir Hjálmar, „formenn aðildarfélag-
anna fengu þar sæti og beinum
samkiptum var komið á milli
þeirra sem standa í baráttunni.
Forsetinn var áfram kosinn á aðal-
fundi og óbundið úr hvaða list-
grein hann kom. Sá fyrsti eftir
þessa breytingu var Brynja Bene-
diktsdóttir leikstjóri og ég varð
varaforseti í hennar tíð. Tveimur
árum síðar tók ég við af henni."
Hjálmar er hugsi um stund og
segir svo: „Það merkilega við þessi
samtök er að þau bæði vinna með
stjórnvöldum og gagnrýna þau.
Við erum beðin álits á ýmsu, laga-
ffumvörpum og fyrirætlunum af
ólíku tagi, en við erum líka and-
ófsafl í samfélaginu gagnvart vald-
höfum og ríkjandi viðhorfúm."
Starf forseta BÍL er í rauninni
fúll vinna og ég spyr hvort ekki sé
rétt að ráða mann í það starf af
öðru sviði. En Hjálmar telur mik-
ilvægt að forseti Bandalagsins sé
listamaður sem hefur vigt gagn-
vart almenningi og stjórnvöldum.
„Undanfarið hefur borið á til-
hneigingu til að ráða lögfræði- eða
viðskiptamenntað fólk til að stýra
málum fyrir okkur,“ segir hann.
„Þetta fólk hefur vissulega hæfi-
leika á sínu sviði en þeir duga
ekki til að taka hlutverk í forystu
listalífsins. Málin verða að brenna
á þeim sem eru í forsvari, annars
er hætta á að hugsjónirnar hverfi
og þægindalífið taki völdin."
Rektor án skóla
Hjálmar er viss um að Bandalag-
iö eigi sinn þátt í þvi að hugmyndin
um Listaháskóla hefur fengið hljóm-
grunn. Mótun skólans er þó ennþá á
byrjunarreit.
„Ég er rektor án skóla,“ segir
Hjálmar. „I raun og veru er ég frek-
ar í hlutverki arkitekts en rektors.
Ekki þannig að ég sé að teikna
skólabygginguna heidur er það skól-
inn sjálfur, starfsemin og inntak
hennar sem er á teikniborðinu
mínu. Mikilvægast er núna að móta
stefnuna og skilgreina þarfimar.
Stjóm skólans starfar eftir sérstakri