Dagblaðið Vísir - DV - 27.02.1999, Blaðsíða 20

20
ennmg
LAUGARDAGUR 27. FEBRÚAR 1999 JD"V
Sinfóníuhljómsveit íslands:
Menningarleyndarmál norðursins
„Ég byrjaói aö fara á sinfóníu-
tónleika fyrir rúmum tuttugu
árum, “ sagói Jónas Sen, gagnrýn-
andi DV og formaður tónlistar-
nefndar, „og man vel eftir því
hvernig hljómsveitin var þá. Sjálf-
sagt hefur sumum ekki fundist hún
merkilegri en hvert annaö bílskúrs-
band. Munurinn á hljómsveitinni í
dag og fyrir tuttugu árum er því
kraftaverki líkastur.
Kannski er þaó mikió framboó af
ungu og hœfu tónlistarfólki sem hef-
ur gengiö til liös viö hljómsveitina
og Ijáö henni krafta sín sem fyrst og
fremst gerir hljómsveitina aö því
sem hún er í dag því þaó er sama
hversu hljómsveitarstjórinn er góö-
ur hann getur aldrei búiö til silki-
poka úr svínseyra. Þess vegna er
þaö hljómsveitin sjálf en ekki hljóm-
sveitarstjórinn sem hlýtur verölaun-
in aö þessu sinni. “
„Þaö er mjög ánægjulegt að menn
skuli með þessum hætti virða starf
Sinfóníuhljómsveitar íslands og
þann gífurlega árangur sem hún
hefur náð hér heima og erlendis,“
segir Þröstur Ólafsson, fram-
kvæmdastjóri Sinfóníuhljómsveitar
íslands, aðspurður um gildi Menn-
ingarverðlauna DV fyrir hljómsveit-
ina. „Einleikari sem kom hingað
sagði að hljómsveitin væri best
varðveitta menningarleyndarmál
Norður-Evrópu. Það vissi enginn að
hér væri svo góð hljómsveit. Það er
mjög ánægjulegt að nú hafa íslend-
ingar tekið eftir þvi líka.“
Af hverju búast útlendingar ekki
við því að íslendingar eigi jafngóða
Sinfóníuhljómsveit og raun ber
vitni?
„Ég held að það sé ekki síst vegna
einangrunar okkar. Við erum held-
ur ekki nema 270 þúsund. Það eru
ekki margir með slíkt ímyndunarafl
að svo lítil þjóð geti búið til hljóm-
sveit sem nýtur alþjóðlegrar viður-
kenningar og búið þannig að henni
að hún dafni á sama tíma og það
reynist 5-6 milljóna þjóðum erfitt að
gera slíkt hið sama.“
Góðir dómar
Hvað finnst þér að hafi staðið upp
úr á síðasta ári?
„Ég held að áskriftartónleikar
sveitarinnar hafi staðið upp úr og
einnig þeir hljómdiskar sem við höf-
um gert. Þeir hafa almennt fengið
mjög góða dóma. Við erum í miklu
verkefni við að gera hljóðupptökur
af öllum hljómsveitarverkum Jóns
Leifs. Því verður fram haldið á
næstu árum.
Það er mjög erfitt að tína til ein-
staka tónleika og þá væri verið að
mismuna að ósekju ef einhverjir
sérstakir yrðu nefndir."
Viðhorfsbreyting
Hljómsveitin verður hálfrar aldar
gömul á næsta ári og þá hefur
margt breyst frá stofnun hennar.
„Tilverugrundvöllur hljómsveit-
arinnar var mjög óljós framan
af en fyrst var hún sem deild
innan Ríkisútvarpsins. Hún
fékk ekki lagagrundvöll fyrr
en árið 1982 sem sjálfstæður
aðili og eftir það hefur hún
styrkt sig í sessi og sannað
sig. Núna held ég að enginn
geti ímyndað sér íslenskt
tónlistarlíf án Sinfóníu-
hlj ómsveitar innar.
Fyrir nokkrum árum
voru raddir á lofti um að
hætta þessu „bölvaða sin-
fóníugauli" í útvarpinu.
Þá þótti mörgum kvöl að
þurfa að hlusta á slíka
tónlist. Þær raddir heyr-
ast ekki lengur og er
það gott dæmi um þá
viðhorfsbreyt-
ingu sem
hefur orðið
hér heima
gagnvart
sinfónískri
músík og
einnig gagn-
vart hljóm-
sveitinni."
Þröstur Ólafsson, framkvæmdastjóri Sinfóníuhljómsveitar ís-
lands, segir að staða Sinfóníuhljómsveitar íslands í íslensku
tónlistarlífi verði ekki ofmetin. DV-mynd ÞÖK
Sinfóníuhljómsveitin á tónleikum.
Kiarni
íslensks tónlistarlífs
Hvernig myndirðu lýsa stöðu
hljómsveitarinnar í islensku tónlist-
arlífi?
„Ég myndi segja að hljómsveitin
væri kjarninn í íslensku tónlistar-
lífi. Ef hljómsveitarinnar nyti ekki
við þá væru ekki jafnmargir frábær-
ir tónlistarmenn hér á landi eins og
raunin er og í öðru lagi væru hér
ekki jafngóðir tónlistarskólar því að
stór hluti tónlistarkennara hér á
suðvesturhominu eru í hljómsveit-
inni. Ef þeirra hefði ekki notið við í
gegnum árin væra tónlistarskólam-
ir miklu minni og fátækari af lista-
mönnum en þeir eru í dag. í þriðja
lagi era tónlistarmenn úr hljóm-
sveitinni uppistaðan í mörgum
hljómsveitum sem leika um allt
land. Staða Sinfóníuhljómsveitar-
innar í íslensku tónlistarlífi verður
ekki ofmetin."
-sm
Ágúst Guðmundsson kvikmyndaleikstjóri:
Oskaplega glaður
Þaö er ekki nema fyrir höröustu
menn aö standa í kvikmyndageró á
íslandi og einn þeirra sem hefur
haft seiglu og dug til að standa í
þessu allan þennan tíma er Ágúst
Guömundsson, sem fœr Menningar-
verólaun fyrir árið 1998.
Ágúst er einn af frumherjunum
sem blés lífi í íslenska kvikmynda-
gerö á vordögunum um og kringum
1980 og fyrsta mynd hans í fullri
lengd, Land og synir, var frumsýnd
1980. Ágúst fylgdi henni eftir meó
Útlaganum áriö eftir, svo kom Meö
allt á hreinu, áriö 1982, sem enn
þann dag í dag er vinsœlasta ís-
lenska kvikmyndin sem gerö hefur
verió, og loks kom Gullsandur árið
1984.
Síöan höfum vió þurft aó bíöa í
fjórtán ár og þótt ekki passi í þessu
tilfelli aö segja aö biöin hafi veriö
þess virói, því ég veit aó heföu aó-
stœöur og tœkifœri skapast, þá heföi
Ágúst fyrir löngu verió búinn aö
senda frá sér kvikmynd, þá er Dans-
inn sterk og ánœgjuleg innkoma
Ágústar á ný inn í islenska kvik-
myndagerö og er myndin lýsandi
dœmi um styrk Ágústar sem kvik-
myndageröarmanns, kröftug í
myndmáli og allri umgjörö og nœm
á mannlegar tilfinningar.
„Óskaplega glaður, er lýsingin á
því hvemig mér líður við að fá þessi
verölaun," segir Ágúst Guðmunds-
son kvikmyndaleikstjóri þegar
hann er inntur eftir því hvernig
honum líði að taka á móti Menning-
arverðlaunum DV.
„Ég er líka mjög ánægður með
val þeirra sem tilnefndir vora. Ég
hef mikið álit á þeim sem kepptu
við mig um þessa útnefningu. Ég
hafði mjög gaman af Slurpinum &
Co og Valdís Óskarsdóttir er komin
með stórmerkan feril við kvik-
myndagerð."
Ágúst hóf feril sinn sem kvik-
myndaleikstjóri með myndinni
Land og synir sem hann gerði árið
1980 eftir sögu Indriða G. Þorsteins-
sonar. Útlaginn sem gerð var eftir
Gísla sögu Súrssonar kom strax
árið eftir, síðan Stuðmannamyndin
sívinsæla, Með allt á hreinu árið,
1982 og Gullsandur árið 1984.
Eftir það tók við skeið þar sem
Ágúst kom ekki að gerð kvikmynda
heldur einbeitti sér að sjónvarpinu.
Þar liggja meðal annars eftir hann
þættina um Nonna og Manna og
víkingamyndina Sædrekann.
Hylling til Heinesens
A síðasta ári lauk 14 ára bið kvik-
myndaáhugafólks eftir mynd frá
Ágústi. Hann boðaði endurkomu
sína á glæsilegan hátt með kvik-
myndinni Dansinn. Líkt og Land og
synir og Útlaginn er Dansinn gerð
er eftir sögu. í þetta sinn var það
smásaga eftir hinn færeyska Willi-
am Heinesen. Sagan gerist á af-
skekktri eyju á Norður-Atlantshafi
árið 1913. En hvað kom til að Ágúst
valdi þessa sögu?
„Sagan hentaði mjög vel til kvik-
myndunar," segir Ágúst. „Ég
hefi lengi haft mikið dálæti á
William Heinesen og þessi
kvikmynd er þannig eins
konar hylling til Heines-
ens.“
Listrænar sálir
ímynd kvikmynda-
gerðarmanna hefur oft á
tíðum verið frábrugðin
ímynd annarra listamanna.
Rithöfundar, skáld og leikritahöf-
undar era oftast álitin bóhem en
kvikmyndagerðarmaðurinn er
„bissnessmaður" öðra fremur.
Skyldi það vera raunin eða eru
kvikmyndagerðarmenn „brothætt-
ar“ listrænai' sálir eins og hinir?
„Já, við erum -
listrænar sálir.
Munurinn er
bara sá að
það er
töluvert
dýrara
að
gera
kvikmynd en að gefa út ljóðabók.
Umræðan um það fjármagn sem
þarf til kvikmyndagerðar hefur ver-
ið til staðar frá fyrstu tíð og skapað
þessa ímynd kvikmyndagerðar-
manna. En við erum listamenn.“
Hundadagakonungurinn
Ágúst er kominn aftur og það
þarf ekki að bíða í 14 ár eftir
næstu mynd hans. Næsta verk-
efni er kvikmynd um Jörand
hundadagakonung og verður
hún unnin í samvinnu við ensk-
an meðframleiðanda Dansins og
er Ágúst um þessar mundir að
undirbúa gerð hennar. Undir-
búningurinn er ekki enn kominn
á það stig að hann geti sagt
hverjir leiki aðalhlut-
verkin. Það verða
væntanlega ein-
hverjar alþjóð-
legar stjömur
og má í því
sambandi
benda á að
framleiðand-
inn hefur
fengið
tvenn Ósk-
arsverð-
laun fyrir
myndir
sínar auk
þess sem
leikkon-
umar Em-
ily Watson
og Rachel
GrifFiths eru
báðar tilnefndar
til óskarsverðlauna
fyrir leik I nýjustu
mynd hans. Næstu skref
á ferli Ágústs verða
því forvitnileg.
-sm
„Er myndin lýsandi dæmi um styrk Ágústar sem kvikmyndagerö-
armanns, kröftug í myndmáli og allri umgjörð og næm á mannleg-
ar tiifinningar,“ segir meðal annars í niðurstöðu dómnefndar um
Dansinn. DV-mynd ÞÖK