Dagblaðið Vísir - DV - 27.02.1999, Blaðsíða 22

22 frtenn/ng
LAUGARDAGUR 27. FEBRUAR 1999
Sigfús Bjartmarsson, bókmenntir:
Hefur þýðingu
fyrir sálartetrið
Sigfús Bjartmarsson. Hann hlýtur menningarverðlaunin í bókmenntum. Bók hans
Vargatal þótti besta bók síðasta árs en meðal annars segir í umsögn dómnefndar:
„Hér er í raun verið að fjalla um frumeðlið sjálft, þetta grimma, svarta, óþjála afl sem
siðmenningin hefur hamast við að útrýma alla tíð með litlum árangri."
DV-mynd ÞÖK
„Eg hafði nýlega sagt við ein-
hvern að nokkuð yrði liðið á næstu
öld áður en ég fengi svona verðlaun.
Ætli innsæið hafi ekki brugðist
mér,“ segir Sigfús Bjartmarsson rit-
höfundur en hann fékk menningar-
verðlaunin fyrir bók sína Vargatal
sem út kom hjá Bjarti fyrir jól.
- Er það ekki af því að þú
ert að reyna að vera flók-
inn höfundur og býst
ekki við að neinn skilji
þig?.
„Ég er ekkert að
reyna að vera flók-
inn,“ segir Sigfús í
allnokkurri vörn. „Ég
er orðinn leiður á
þeim merkimiða.
Mér þóttu einfald-
lega aðrir líklegri."
Sigfús segist hafa
byrjað að skrifa um
tvítugt. Áður hafi
hann stundum ort
níðvísur.
„Það er því sem
seinna kom alger-
lega óviðkomandi og
frekar algengur
kveðskapur en góður," segir Sigfús.
„Ég var utanskóla seinni hlutann af
menntaskóla en aðallega var ég að
leggja jám. Þegar ég fór síðan í há-
skólann lenti ég í hópi manna sem
hafði verið lengur að fást við skáld-
skap en ég. Það var mjög gagnlegur
sjálfsstyrkingarhópur eins og þeir
gerast hjá mönnum sem eru að
byrja.“
Jámabindingar og skriftir hefur
Sigfús svo stundað jöfnum höndum
um dagana.
- Vargatal er nokkuð frábrugðið
þinum fyrri verkum, einkum þar
sem þú hefur einbeitt þér að ljóða-
gerð hin síðari ár.
„Það er mikið til í því,“ segir Sig-
fús. „Þó eru tengsl við aðra prósa-
bók sem ég skrifaði fyrir nokkmm
árum og heitir Mýrarenglarnir
falla. Vargatalið er eins konar
blendingsbók, t.d samsett úr sögu-
legum þáttum og náttúrufræðileg-
um, en kannski mætti segja að hún
sé umfram allt af þeim mjög svo for-
smáða meiði „þjóðlegs fróðleiks" og
vonandi þá dæmi um að sú grein sé
ekki alveg jafn feyskin og margir
vilja meina. Auðvitað eru þetta bara
bókmenntir og aukaatriði hvað
menn vilja kalla það.“
- Hvaða gildi hafa verðlaun af
þessu tagi fyrir listina og þig?
„Verðlaun eru voða fín fyrir litla
krakkann sem er inni í öllum og
finnst gott að láta klappa sér á koll-
inn. Er það ekki líka í samræmi við
nýjustu stefnur í uppeldis- og
kennslufræðum að það sé um að
gera að umbuna öllum sem mest.
Nei, grínlaust held ég að menn séu
sammála um að verðlaun séu hvatn-
ing sem skiptir máli, notalegur
vindur í seglin. „
Sigfús segist ennfremur vera
ánægður að fá DV-verðlaunin vegna
þess hvemig þau hafi þróast. „Und-
anfarin ár hafa fengið þau margir
sem hafa verið svona að færa út kví-
ar bókmenntanna, ef svo mætti
segja - meðan íslensku bókmennta-
verðlaunin hafa þróast yfir í að vera
virðuleg framar öðru, verið að verð-
launa æviverkið öðrum þræði. Ég
gagnrýni það ekki, en það er þess
vegna fínt að þeir sem veita DV-
verðlaunin taki svolítið annan pól í
hæðina."
-þhs
Elva Úsk Ólafsdóttir leikkona:
Margir fletir manneskjunnar
„Listi verólaunahafa í leiklist er
oróinn langur eftir 21 ár og aö þessu
sinni bœtist viö hann nafn glœsilegr-
ar leikkonu, Elvu Óskar Ólafsdóttur,
sem hlýtur verölaunin fyrir persónu-
lega og nútímalega túlkun á einu
stórbrotnasta hlutverki leikbókmennt-
anna, Nóru í sýningu Þjóöleikhússins
á Brúöuheimili Ibsens.
Á síðasta leikári lék hún tvœr geró-
líkar manneskjur, Bryndísi í Óska-
stjörnunni, sem brosandi stígur yflr
lík annarra í firrtri sjálfselsku sinni,
og Nóru, sem skilur ekki hvers vegna
lög eiga aö vera ástinni sterkari.
Tvœr óskyldar manneskjur, túlkaöar
af djúpu innsœi af sömu leikkon-
unni. “
„Ég neita því ekki að ég er afskap-
lega stolt yfir að fá þessi verðlaun,"
segir Elva Ósk Ólafsdóttir leikkona,
aðspurð hvaða þýðingu þessi verð-
laun hafi fyrir hana. „Það er alveg
nauðsynlegt að fá umbun fyrir störf
sín og Menningarverðlaun DV eru
mjög virt. Ég veit ekki hversu mikið
þau gera fyrir mig en vissulega eru
þau ákveðinn gæðastimpill. Það er
líka ánægjulegt að ungar leikkonur
skuli fá athygli. Það er lítið um stór
hlutverk fyrir okkur.
Ef ég fengi svona verðlaun í útlönd-
um veit ég að ég yrði bókuð næstu
árin. En því miður búum við í svo
litlu landi.“
Elva Ósk Ólafsdóttir hefur lengi
vakið mikla athygli fyrir leik sinn og
var tilnefnd til Menningarverðlauna
DV árið 1992 fyrir leik sinn i hlut-
verki Bellu í verkinu Heima hjá
ömmu eftir Neil Simon sem sýnt var í
Borgarleikhúsinu auk þess sem hún
lék i verkinu Ég er meistarinn eftir
Hrafnhildi Hagalín sem hlaut Menn-
ingarverðlaun DV árið 1991.
Ólíkar manngerðir
Elva Ósk útskrifaðist sem leikari
fyrir réttum tíu árum. Hlutverkin
sem hún hefur leikið hafa verið fjöl-
breytt.
„Það er draumur leikarans að fá að
prófa sem flest og jafnframt að vinna
með leikstjórum sem treysta leikur-
unum fyrir því að skapa ólíkar mann-
gerðir. Ég hef sem betur fer verið svo
heppin að fá mjög fjölbreytt hlutverk.
Ég hef leikið eiturlyfjaneytanda, píu,
íþróttafrík, pillusjúkling, karlmenn,
þroskaða konu, misþroska manneskju
og svo framvegis. Ég hef fengið aö
snerta á mörgum flötum manneskj-
unnar.
Ég er meðvituð um að hver leikari
er takmarkaður í sínu starfi. Það er
nauðsynlegt að vera meðvitaður um
það til að ná að brjótast út úr ákveðnu
fari.“
Gæti ekki hætt að leika
Leikarar þurfa umfram allt að stóla
á sjálfan sig og mætti ætla að það
reyndi mjög á. Skyldi einhvem tíma
hafa hvarflað að Elvu Ósk að hætta að
leika?
„Ég hef hugsað það en ég gæti ekki
hætt. Ég tók mér eins árs leyfi frá
leiklistinni fyrir skömmu og undir lok
þess tímabils var ég gjörsamlega að
fara yflr um af leikþörf. Ég saknaði
vinnunnar óskaplega. En það á víst
aldrei að segja aldrei.
Það kemur fyrir alla að hugsa að
kannski hefði leiðin átt að liggja í
annað nám, annað starf, en ég veit al-
veg að ég er góð leikkona og á heima
i leikhúsinu. En það er aldrei að vita,
kannski á ég eftir að vinna við eitt-
hvað annað.“
Einlægni er styrkur
Hver heldurðu að sé helsti styrkur
þinn sem leikkona?
„Það veit ég ekki,“ segir Elva Ósk
en eftir umhugsun segir hún: „Ég held
ég eigi auðvelt með að setja mig í spor
annarra, Ég er einlæg í því sem ég
geri og ætli það hjálpi mér ekki. Ann-
ars er ekki mitt að dæma um það.“
Hvað er næst á dagskrá hjá þér?
„Það eru fjórar sýningar á Brúðu-
heimilinu í mars en svo veit ég ekki
meir. Það er því miður þannig í ís-
lensku leikhúsi að leikarar vita lítið
hvað framtíðin ber í skauti sér.“ -sm
;
„Ég tók mér eins árs leyfi frá leiklistinni fyrir skömmu og undir lok þess
tímabils var ég gjörsamlega að fara yfir um af leikþörf. Ég saknaði vinnunn-
ar óskaplega." DV-mynd Hilmar Þór