Dagblaðið Vísir - DV - 02.03.1999, Blaðsíða 13

ÞRIÐJUDAGUR 2. MARS 1999
13
Eru konur annars
flokks vinnuafl?
Konur óstöðugra vinnafl?
Rannsóknir hafa leitt í ljós að
atvinnurekendur hafa að jafnaði
önnur viðhorf til kvenna en karla
sem vinnuafls. Konurnar eru tald-
ar „óstöðugra“ vinnuafl sökum
fjölskylduábyrgðarinnar sem þær
axla í mun ríkari mæli en karlarn-
ir. Þeir þykja fyrir vikið áreiðan-
legra eða stöðugra vinnuafl í þeim
skilningi að þeir eru fúsari til að
„Konurnar eru „óstöðugra" vinnuafl sökum fjölskylduábyrgðarinnar sem þær axla í mun ríkari mæli en karlarn-
ir,“ segir m.a. í greininni.
Ýmis teikn eru á
lofti um að kynbund-
inn launamunur sé
að aukast. Helstu
vísbendingu þess
getur að líta í launa-
skriðinu svokallaða
sem virðist aðallega
skila sér til karla. Sé
það rétt er launa-
skriðið að bætast við
þann 10 til 15% kyn-
bundna launamun
sem er fyrir á vinnu-
markaðnum, þ.e.
þau 10 til 15% hærri
laun sem karlar hafa
umfram konur í
sömu eða sambæri-
legum störfum. Þessi
þróun er jafnframt
vísbending um að
staða kvenna sé að veikjast enn
frekar á vinnumarkaðnum.
Harðnandi samkeppni
Að konur standi höllum fæti
gagnvart körlum á vinnumarkaðn-
um er gömul saga og ný. En að
staða þeirra fari hugsanlega
versnandi eiga menn erfltt með að
kyngja og það einmitt nú þegar
hlutur kvenna á vinnumarkaði
hefur aldrei verið jafnmikill bæði
í ^ölda eða menntagráðum talið.
Það má hins vegar færa fyrir því
gild rök að agaðra og hert sam-
keppnisumhverfi íslenskra fyrir-
tækja veiki fremur en styrki
vinnuframboð kvenna.
vinna yfirvinnu, eru
sjaldnar frá vegna
veikinda barna o.s.frv.
Þessi ólíku viðhorf eru
taliit meginástæða
þess að konur verða
frekar undir í sam-
keppninni á vinnu-
markaðnum um betri
störf og betri laun.
Ójöfn staða á
vinnumarkaði
Alþjóðavæðingin svo-
nefnda ásamt hertu
samkeppnisumhverfi
virðist hafa skerpt
enn frekar á að-
stöðumun kynjanna á
vinnumarkaðnum.
Ástæðan er hvorki
flókin né torskilin. í
harðnandi samkeppni verða fyrir-
tæki varkárari í starfsmannamál-
um sínum; taka síður þá „áhættu“
að ráða mæður eða verðandi mæð-
Kjallarinn
Helga Guðrún
Jónasdóttir
Skrifstofu jafnréttismála
ur í ábyrgðarstörf. Jafnframt
leggja þau töluvert í sölurnar til
að halda í hæfa stafsmenn af karl-
kyni.
Verður eitthvað að gert?
Eins og svo oft áður erum við i
þessum efnum um 10 til 15 árum á
eftir nágrannlöndum okkar. ESB
glímir um þessar mundir við þær
heldur óskemmtilegu langtimaaf-
leiðingar sem ójöfn staða kynj-
anna á vinnumarkaði hefur, í s.s.
minnkandi framboði vinnuafls og
lélegri nýtingu mannauðs kvenna
á vinnumarkaði, svo að ekki sé
minnst á þá neikvæðu togstreitu
sem kynbundinn launamunur hef-
ur í fór með sér á vinnumarkaðn-
um. Flest bendir til að við munum
standa í sömu eða svipuðum spor-
um og aðildarríki
ESB á fyrri hluta
næstu aldar verði
ekkert að gert.
Nema við berum
gæfu til að draga
lærdóm af
reynslu þessara
þjóða, en það er
býsna margt sem
stjómvöld geta í
samvinnu við að-
ila vinnumarkað-
arins gert til að spoma gegn þess-
ari þróun án þess að það komi nið-
ur á samkeppnishæfni íslenskra
fyrirtækja. Okkar er valið!
Helga Guðrún Jónasdóttir
„Ástæðan er hvorki flókin né
torskilin. í harðnandi samkeppni
verða fyrirtæki varkárari í starfs-
mannamálum sínum; taka síður
þá „áhættu“ að ráða mæður eða
verðandi mæður í ábyrgðar-
störf.u
Eiturlyfin flæða
Þrátt fyrir endalausar bollalegg-
ingar um hvernig bregðast skuli
við böli eiturlyfjanna eykst fram-
boðið stöðugt á Vesturlöndum og
ísland hefur ekki farið varhluta af
þeirri þróun. Bróðurparturinn af
ópíumrækt heimsins ásamt vax-
andi heróínframleiðslu fer fram í
Afganistan og Burma (Myanmar)
og er stjórnað af æðstu ráðamönn-
um landanna. Rússneska maflan
og Triad-mafían kínverska fram-
leiða um 70% af öllu ólöglegu am-
fetamíni heimsins og yflrvöld gera
lítið til að stöðva þennan arðvæn-
lega útflutning.
Loks herma nýjustu fréttir að
ríkisstjórn Norður-Kóreu sé byrj-
uð að framleiða eiturlyf til útflutn-
ings í miklu magni. Þessi svelt-
andi þjóð er byrjuð að rækta flkni-
jurtir á stórum landsvæðum og
hefur líka flutt inn feikilegt magn
efedríns sem er uppistaða am-
fetamins.
Það er deginum Ijósara að aldrei
verður hægt að stöðva framleiðslu
og dreiflngu fíknilyfja. Eiturlyfja-
viðskipti eru einfaldlega of arð-
vænleg og heil ríki stóla orðið á
þessa tekjulind. Þegar upp er stað-
ið geta Vesturlandabúar aðeins
gripið til tveggja úrræða í stríðinu
við eitrið. Þau verða að reyna að
koma í veg fyrir að fólk kaupi dóp-
ið og stöðva peningaþvott.
Ég ætla ekki að fjalla um það í
þessari grein hvemig heimili
landsins og stofnanir samfélagsins
gætu skilað okkur kynslóðum sem
leita ekki á náðir eiturlyfja í slík-
um mæli heldur aðeins benda á að
ekki er von á
góðu þegar skóla-
kerfið er látið
sigla sinn sjó og
launastefnan ger-
ir ekki ráð fyrir
að fagfólk í lífs-
tíðarstarfi upp-
lýsi ungviðið.
Seðlafjall
Eiturlyflasalar
heimsins eru
taldir þéna um
$500 milljarða
(brúttó) á ári og 35.000 tonn i pen-
ingaseðlum streymir til þeirra!
Flestir sem kaupa flknilyf í smá-
sölu borga með $10 eða $20 seðlum
eða samsvarandi upphæð í annarri
mynt. Eiturlyfjakóngarnir troða
þessum peningum ekki i milljón
stóra plastpoka og rogast með á
milli landa. Pening-
arnir eru að mestu
leyti látnir renna í
gegnum bankakerfi
heimsins gegn hæfi-
legri þóknun.
Þrátt fyrir ný lög
um peningaþvætti í
Evrópu þá virðast
bankarnir geta haldið
þessum viðskiptum
ótrauðir áfram því
varla er nokkur mað-
ur handtekinn. Er
tæplega von á góðu
þegar lögin, bæði hér
og víða í Evrópu,
áskilja bankamönn-
um aðeins að vera á
verði gagnvart „grun-
samlegú' fólki. Það
má hártoga endalaust
hvort einhver er grunsamlegur
eða ekki. Kurteisir og vel klæddir
dópsalar geta líka verslað við
marga banka í senn. Bandaríkja-
menn hafa farið einu skynsamlegu
leiðina og tölvufæra allar færslur í
beinhörðum peningum yfir
$10.000.
Algjör bankaleynd ríkir í mörg-
um löndum austan jámtjaldsins sál-
uga og verslun með eiturlyf
blómstrar. Á eyjunum í Karíbahafi
eru hundruð banka sem gera ekkert
annað en taka við vafasömum pen-
ingum og búa til órekjanleg hlutafé-
lög fyrir eiturlyfjasala og aðra
skuggabaldra. Sami leikurinn end-
urtekur sig síðan i Hong Kong og
víðar í Asíu. Á meðan
þessi svikamylla fær
að starfa óáreitt þá
geta eiturlyflakóng-
amir soflð í friði.
Enda feluleikinn
Það er ekkert sér-
staklega erfltt að
breyta þessu fárán-
lega fyrirkomulagi og
slá vopnin úr hönd-
um eiturlyfjakóng-
anna. Vesturlönd
þurfa ekki annað en
að banna þegnum
sínum að stofna er-
lend hlutafélög eða
banka sem ekki er
hægt að rekja til
réttra eigenda. Lönd
sem héldu þessum
feluleik áfram yrðu sett á bann-
lista og refsað á viðeigandi máta.
ísland gæti stutt slíkar tillögur á
alþjóðlegum vettvangi.
Enginn veit með vissu hvernig
íslenskir dópsalar þvo peninga en
þó hefur spurst að spilakassarnir
hafi verið notaðir. Þrátt fyrir mik-
il afföll er hermt að einn „heildsal-
inn“ hafi t.d. keypt stærri vinn-
inga af mönnum og líka gert fólk
út á kassana. En á meðan ekkert
tölvuyflrlit er til um færslur á
stórum seðlafúlgum þá ætti hver
sem er að geta þvegið illa fengið fé
í íslenska bankakerfmu án telj-
andi áhættu.
Jóhannes Björn Lúðvíksson
„Enginn veit með vissu hvernig ís-
lenskir dópsalar þvo peninga en
þó hefur spurst að spilakassarnir
hafi verið notaðir. Þrátt fyrir mikil
afföll er hermt að einn „heildsal-
innu hafí t.d. keypt stærri vinn-
inga af mönnum og líka gert fólk
út á kassana. “
Kjallarinn
Jóhannes Björn
Lúðvíksson
rithöfundur
Með og
á móti
Hertar refsingar við
fíkniefnabrotum
Gísli S. Einarsson
alþingismaöur.
Ráðist að upp-
tökum vandans
Eiturlyfin eru að mínu mati
mesti þjóðfélagsskaðvaldur frá
upphafi íslandssögunnar og því
þarf að herða verulega refsingar
gagnvart þeim sem ábyrgir eru
fyrir eiturlyfja-
vandanum;
sölumönnunum
og innflytjend-
unum. Besta
leiðin til að
koma í veg fyrir
starfsemi slíkra
manna er hrein-
lega að taka þá
úr umferð
hvernig og
hvenær sem til þeirra næst. Hér á
ég ekki við svonefnd burðardýr,
sem oft eru þvinguð til aðgerða,
né neytendur því þeim þarf að
hjálpa. Hert löggæsla og hert eft-
irlit með þessum málum, ásamt
harðari refsingum gagnvart fíkni-
efnasölunum sjálfúm, skipta
mestu máli í baráttunni við eitur-
lyfin. Ef menn ætla að uppræta
flkniefhaneyslu þá er nauðsynlegt
að ráðast að upptökutn vandans.
Upptökin eru að mínu mati inn-
flytjendumir, þeir sem hafa
ágóða af fíkniefnasölu, en ekki
ógæfufólkið sem hefur ánetjast
efnunum. Því þarf að rýmka veru-
lega heimildir lögreglunnar til að
fara í aðgerðir gegn þessum lýð
sem eiturlyfjasöluna stundar,
öðruvísi munum við ekki ná að
minnka þann gríðarlega vanda
sem af eiturlyfjunum stafar í
þjóðfélaginu í dag.
Gerir illt verra
Reynslan erlendis sýnir að
hörð refsipólitík gegn fíkniefna-
vandanum hefur ekki skilað til-
ætluðum árangri. Óvíða á Vestur-
löndum er meiri útbreiðsla ólög-
legra fíkniefna
en í Bandaríkj-
unum og
hvergi er beitt
eins hörðum
viðurlögum og
þar. Upp úr
miðjum níunda
áratugnum var ________
stærsta skrefið Helgl Gunnlaugs-
í þyngingu son, dósent í fó-
dóma tekið þar lagsfræöi víö Hi-
með tilkomu
hárra lágmarksrefsinga og lífstíð-
ardóma fyrir alvarleg flkniefna-
brot. Síðan hefur fangafjöldi
meira en tvöfaldast og er hlutfall
fíknifanga nú komið yfir 60 pró-
sent allra fanga. Á sama tíma hef-
ur vandi vegna fíkniefna ekki
minnkað heldur þvert á móti vax-
ið, ekki síst meðal minnihluta-
hópa sem í ofanálag sjá á eftir æ
fleiri 1 fangelsi meðan svokallaðir
fíkniefnabarónar hafa að mestu
sloppið. Norðmenn hafa sömu-
leiðis fýlgt harðri refsistefnu og
uppskeran birtist í einna hæstri
tíðni dauðsfalla vegna heróíns í
Evrópu. Hollendingar hafa fylgt
annarri stefnu og skv. nýjustu
mælingum er útbreiðsla kanna-
bisefna, sem margir telja vísustu
leiðina í þyngri efnin, þó umtals-
vert minni en í Bandaríkjunum.
Vandinn vegna fíkniefna, sem er
fyrst og fremst félags- og heil-
brigðisvandi, verður því ekki
leystur með þyngri dómum held-
ur væri skynsamlegra að verja
fjármunum skattborgaranna með
öðrum hætti. -KJA
Kjallarahöfundar
Athygli kjallarahöfunda er
vakin á því að ekki er tekið við
greinum í blaðið nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eða á Netinu.
Netfang ritstjórnar er:
dvritst@ff.is