Dagblaðið Vísir - DV - 04.03.1999, Blaðsíða 11

FIMMTUDAGUR 4. MARS 1999
' Á +
tenning
11
Ljúft að vinna með
brosandi hljómsveit
- Edda Erlendsdóttir leikur Mozart í kvöld
Edda Erlendsdóttir pí-
anóleikari er rósemdin
uppmáluð þótt hún sé í
þann mund að leika einn
erfiðasta píanókonsert Moz-
arts með Sinfóníuhljóm-
sveit íslands eftir tvo daga.
„Þótt ég æfi ekki með
hljómsveitinni fyrr en í
restina, þá er ég auðvitað
búin að vera að undirbúa
tónleikana i marga mán-
uði.“
Fyrir einu og hálfu ári,
þegar fulltrúar Sinfóníunn-
ar sömdu við hana um að
spila á tónleikum nú í
mars, fór Edda þess á leit
að fá að spila þennan
ákveðna konsert Mozarts,
númer 27. Af hverju?
„Mig hafði lengi langað
til að spila Mozart hér
heima. Ég er búinn að vera
í Vínarklassíkinni í
nokkurn tíma, í tónlist
Haydns, C.P.E. Bachs og
fleiri og þvl fannst mér
Mozart vera eðlilegt fram-
hald þeirrar spilamennsku.
Auk þess þykir mér þessi
ákveðni konsert ákaflega
hrífandi. Hann er með því
síðasta sem Mozart samdi,
uppfullur með syngjandi og
heiðríkju sem mér finnst
benda til að hann hafi mætt
örlögum sínum í fullri sátt
við Guð og menn."
Við hvað styðst píanó-
leikari í mótun sinni á tón-
verki af þessu tagi? Upptök-
ur frægra virtuósa?
„Ég veit ekki um aðra píanóleikara, en ég
hef enga þörf fyrir að hlusta á túlkun ann-
arra fyrr en ég er búin að koma mér niður
á mína „leið“. í sumum tilfellum getur það
slegið menn út af laginu, einkum ef þeir
eru óreyndir, að byrja á því að hlusta á
upptökur einhverra snillinga. Ég fór fyrst
Edda Erlendsdóttir:
um.
,Hér lyftir hver maður grettistaki á mörgum svið-
Ljósm. Hilmar Þór
að hlusta á þetta verk af geislaplötum fyrir
hálfum mánuði, var þá helst með upptökur
þeirra Barenboims og Goulda á spilaran-
um; sá síðarnefndi er mér mjög að skapi.
Svo hlustaði ég á upptöku með Perahia sem
Erlendur faðir minn á, en hann keyrir á
meiri hraða en ég er vön. Mín túlkun er
kannski eitthvað nær Goulda."
Ró og næði í
París
Eins og mörgum er
kunnugt er Edda búsett í
París, þar sem hún kenn-
ir, heldur tónleika og
spilar fyrir útvarp, bæði
ein og í samvinnu við
bandóneónmanninn Olivier
Manoury, eiginmann sinn. Það er
svo rólegt og gott að vera í París
segir hún. Þegar undirritaður,
sem oftsinnis hefur verið í lífs-
hættu i París vegna aksturslags
borgarbúa þar, hváir við þessi
orð, neyðist Edda til að skýra
hvað hún á við.
„í París er sérhæfmgin mun
meiri en hér, þannig að maður
þarf ekki að vera allt í öllu, held-
ur getur einbeitt sér að eigin
hugðarefni í ró og næði. Hér
heima er hver maður að lyfta
grettistaki á mörgum
sviðum, oftast án þess
að bera mikið úr býtum.
Þetta sést svo vel þegar
maður kemur heim til
íslands eftir langdvalir
erlendis."
Edda kemur til ís-
lands með reglulegu
millibili því á hverju
sumri skipuleggur hún
að Kirkjubæjarklaustri
rómaða tónlistarhátíð
með þátttöku íslenskra
og erlendra listamanna.
í sumar munu þær Ólöf
Kolbrún Harðardóttir
einnig gefa út geisla-
plötu með íslenskum sönglögum.
En að lokum, hvað þykir Eddu skemmtileg-
ast við að vinna með Sinfóníuhljómsveit ís-
lands?
„Það er að koma á fyrstu æfmgamar og
hitta fyrir heila hljómsveit af gömlum vinum
og kunningjum sem allir brosa við manni.“
-AI
Englar upp á ítölsku
Skáldsaga Einars Más Guömundssonar,
Englar alheimsins, heldur áfram sigurfor
sinni um Evrópu. Nú hefur hún veriö gefin
út á ítölsku undir nafninu Angeli dell’uni-
verso og hefur hlotið einróma lof italski-a
blaða og bókmenntatímarita. Helsta frétta-
tímarit ítala, L’Espresso, líkir henni við sum
lög Bjarkar „í senn þunglyndisleg og svíf-
andi“, en stærsta dagblað á Ítalíu, Corriere
della Sera í Mílanó ber frásagnarmáta Ein-
ars saman við Strindberg og
Munch. í bókakálíi L’Unitá, mál-
gangs gömlu vinstrihreyfingar-
innar, er einnig fjallað ítarlega
og á jákvæðum nótum um bók-
ina. Hið virðulega bókmennta-
tímarit Letture klykkir svo út
með því að fullyrða að „þessi
höfundur (hafi) allt sem þarf til
að bera til að veröa einn af þeim
stóru“. Englar alheimisins hefur
einnig komið út hjá ítölskum
bókaklúbbi og var enn á sölulist-
um á Ítalíu seint á síðasta ári.
Til hamingju með það, Einar Már, eða eins
og þeir segja þar syðra: Auguri!
Norðurlöndin tilnefna lista-
menn til Feneyjaferðar
Nú líður senn að tilnefningu íslensks
myndlistarmanns til að halda uppi heiðri
landsins á Bíennalinum svonefnda - tvíær-
ingnum - í Feneyjum sem er af mörgum tal-
in helsti mótsstaður myndlistarinnar í hin-
um vestræna heimi, ekki síst vegna ein-
stakrar staðsetningar hans í útjaðri borgar-
innar fljótandi. Sem kunnugt er eiga íslend-
Öryggi og fítonskraftur
Það verður að segjast eins og er að það er
allt of sjaldan sem hér eru haldnir einleiks-
píanótónleikar. Hvers vegna veit ég ekki,
vera má að ein ástæðan sé sá óratími sem fer
í að æfa upp prógramm á frekar lélegu tíma-
kaupi. Enda er örugglega einhver æðri köll-
un en peningar sem fær fólk til þess að leggja
sig í þann lifsháska sem einleikstónleikar
eru. En víst er að áheyrendur skortir ekki
áhugann þvi troðfullt var á tónleikum Þor-
steins Gauta Sigurðssonar í Salnum á þriðju-
dagskvöldið og komust færri að en vildu.
Efnisskráin var einkar lokkandi, samansett
m.a. af þekktum stykkjum sem þó heyrast
sjaldan á tónleikum. Hún hófst á þremur
prelúdíum Georges Gershwins sem bera höf-
undareinkennum hans gott vitni með sam-
blandi af djass- og blúsáhrifum. Þetta eru af-
skaplega vel heppnuð verk og voru öll þrjú
virkilega smekklega útfærð af Þorsteini
Gauta. Sérvitringurinn Erik Satie, sem áleit
að tónlist ætti að þjóna þeim tilgangi að
veita fólki hugarró í stað hugaræsings, átti
næsta verk á efnisskrá. Gnossia nr. 1 heitir
það og er gott dæmi um þetta lífsviðhorf
hans, enda með eindæmum seiðandi í ein-
faldleika sínum og er eins og samið fyrir
sunnudagseftirmiðdag í rigningu. En þótt
það sé einfalt getur verið snúið að koma
þessari stemningu til skila en yfir leik Þor-
steins Gauta hvíldi alger ró og friður og náði
hann fallega fram fíngerðustu litbrigðum
verksins.
Alræmdur fingurbrjótur
Tunglskinssónata Beethovens er of fræg
til þess að vera fastagestur á efhisskrám í
dag enda fáir sem ekki þekkja í það minnsta
fyrsta þáttinn og hafa ákveðnar skoðanir á
Þorsteinn Gauti - „lokkandi samsett efnis-
skrá“
Tónlist
Arndís Björk Ásgeirsdóttir
því hvernig hann eigi að vera. Beethoven er
líka erfiður, hann má ekki verða of bólginn
samt kraftmikill og ekki verða of blátt
áfram, einhvem veginn verður flytjandinn
að finna þennan vandrataða milliveg. Það
tókst Þorsteini Gauta í heild afar vel án þess
að falla í þá gryfju að fara að rembast við að
finna eitthvað enn ófundið í þessu þekkta
verki þó að túlkun hans væri mjög persónu-
leg og vel ígmnduð. Fyrsti þátturinn var fal-
lega leikinn af algerri yfirvegun og mikilli
dýpt, annar þátturinn hefði kannski mátt
vera ögn léttari en hann var svolítið var-
færnislega leikinn og í síðasta þættin-
um hafði ég á tilfinningunni að Þor-
steinn héldi einum of mikið aftur af
sér hvað varðar dýnamik og kraft.
Chopin samdi tvö sett af etýðum óp.
10 og óp. 25, samanlagt 24 etýður þar
sem er að finna svo að segja allar
tækniþrautir sem hægt er að hugsa
sér í píanóleik. Einn virtur píanisti sló
þvi fram að það tæki 25 ár að ná öllum
þeim nr. 10, og 15 ár til viðbótar til að ná
óp. 25. Þegar hinn frægi krítiker Rellstab leit
á þær í fyrsta sinn er sagt að hann hafi ráð-
lagt píanistum að hafa lækni viðstaddan æf-
ingar á þeim. Þorsteinn Gauti flutti þrjár af
þeim ópus 10, nr. 4, 6 og 8 og gerði það glimr-
andi vel og án mikillar fyrirhafnar. Loka-
verkið á efnisskránni var svo sónata ópus 26
eftir Samuel Barber sem er eitt merkasta pí-
anóverk þessarar aldar. Sónatan er í fjórum
köflum, sá fyrsti dökkur og dramatískur,
annar létt gletta með glitrandi áferð, í þeim
þriðja er líkt og allar heimsins áhyggjur séu
saman komnar og sá fjórði fúga sem er al-
ræmdur fingurbrjótur en Þorsteinn Gauti
hefur nú hingað til ekki látið svoleiðis hluti
aftra sér. En kaflarnir voru hver öðrum
glæsilegri í flutningi hans og náði hápunkti
í síðasta kaflanum sem var dúndurvel spilað-
ur af algjöru öryggi og miklum fitonskrafti.
Flutningur sónötunnar í heild verður að telj-
ast listviðburður í hæsta gæðaflokki.
ingar fastan samastað á sýningunni í litlum
skála sem hannaður var af Alvar Aalto. Sér-
stök nefnd á vegum menntamálaráðuneytis-
ins tilnefnir myndlistarmenn til sýningar-
innar og kostar þátttöku þeirra að öllu leyti.
Nú hafa hinar Norðurlandaþjóðirnar, að
minnsta kosti Finnar, Svíar og Norðmenn,
tilnefnt listamenn til þessarar sýningar en
þeir eru Eija-Liisa Ahtila, Annika von
Hauswolff og Knut Ásdam sem nota ýmist
ljósmyndir eöa vídeótækni. Sýningarstjór-
inn er Svíinn John Petter Nilsson sem segir
valið á listamönnunum eiga að endurspegla
ýmsar ígrundanir manna í aldarlok, þá eink-
um spuminguna um það hver verði örlög
einstaklingsins í hringiðu tækninnar.
Bíennalinn verður opnaður 13. júní nk. og
stendur til 7. nóvember.
Kristín var Mjallhvít
Umsjónarmanni varð á í mess-
unni um daginn þegar hann skýrði
frá bókinni um myndasögu Kalla
hinn íslensk-kanadíska. Þar hélt
hann því fram að stúlkan sem
teiknarinn Charlie Thorson lagði
hug á og lagði síðan til grundvall-
ar sköpun sinni á Mjallhvíti í
myndasögunni frægu, hefði
heitið Margrét Sölva-
dóttir. Hún hét
reyndar Kristín
Sölvadóttir, og er
þessi leiðrétting
kjörið tilefhi til
að birta ljós-
mynd annars
vegar af henni,
og síðan af frum-
teikningu Thor-
sons af Mjallhvíti.
Geta menn nú dæmt
um það hvort ekki sé
svipur með þessum tveimur.
Umsjón:
Aðalsteinn Ingólfsson