Dagblaðið Vísir - DV - 04.03.1999, Blaðsíða 12
12
FIMMTUDAGUR 4. MARS 1999
Frjálst, óháð dagblað
útgáfufélag: FRJÁLS-FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aöstoöarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiösla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerö: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgialds.
Reykingabann aðalregla
Reykingamenn og vinnuveitendur þeirra hafa frest
fram til 15. júní til þess að koma reykingamálum á
vinnustöðum í horf. Heilbrigðis- og tryggingaráðu-
neytið gaf í nýliðnum mánuði út reglugerð um tóbaks-
varnir á vinnustöðum. Reglurnar öðlast gildi fyrr-
nefndan júnídag. Markmið þeirra er, eins og segir í
fyrstu grein, að tryggja að starfsmenn sem ekki reykja
verði ekki fyrir skaða og óþægindum af völdum tó-
baksreyks á vinnustað sínum og jafnframt að veita
fólki sem kemur á vinnustað vegna viðskipta eða þjón-
ustu slíka vernd.
Reykingar eru hættulegar, um það er ekki deilt. Þær
valda alvarlegum sjúkdómum enda inniheldur tóbaks-
reykurinn meira en 40 þekkt krabbameinsvaldandi
efni. Kostnaður einstaklinga, fyrirtækja og þjóðfélags-
• ins í heild er mikill af reykingum vegna veikinda, hin-
um óhjákvæmilega fylgifiski tóbaksnautnarinnar. En
reykingamennirnir eru ekki einir. Þeir skaða aðra með
reyk sínum og því nauðsynlegt að setja strangar reglur
um reykingar þar sem fólk kemur saman.
Reglurnar sem taka gildi í sumar eru mun afdráttar-
lausari en fyrri reglur um takmarkanir reykinga sem
settar voru fyrir fjórtán árum. Það er af hinu góða enda
verður þá auðveldara að framfylgja þeim en fyrri regl-
um. Sem dæmi má nefna að reykingar verða með öllu
óheimilar í skólum, grunnskólum jafnt sem framhalds-
skólum, og í hvers konar dagvistum barna. Hið sama
gildir um heilsugæslustofnanir, hjúkrunar- og dvalar-
heimili sem og sjúkrahús. Vistmönnum og sjúklingum
má heimila reykingar í vissum tilvikum í sérstöku loft-
ræstu afdrepi en starfsmönnum verður óheimilt að
reykja þar.
í þeim hluta húsnæðis stofnana og fyrirtækja þar
sem almenningur sækir afgreiðslu eða þjónustu eru
reykingar bannaðar sem og í vinnurými starfsmanna.
Vinnuveitandi getur heimilað starfsmanni reykingar sé
hann einn um vinnurými eða með samþykki allra séu
fleiri í sama rými. Frá 15. júní verða reykingar í kaffi-
og matstofum óheimilar. Heimilt verður að hafa vel loft-
ræst afrep á vinnustað enda sé fyrir því séð að tóbaks-
reykur berist ekki til annarra svæða á vinnustaðnum.
Jón Rúnar Pálsson, lögfræðingur Vinnumálasam-
bandsins, fjallar um hina nýju reglugerð í nýju frétta-
bréfi sambandsins. Hann bendir á að vinnuveitendur
hafi það í hendi sinni frá 15. júní hvort reykingar verði
stundaðar á vinnustaðnum. Hann hvetur starfsmenn
jafnt sem vinnuveitendur að nýta tímann fram í júní
og kynna sér reglurnar. Ákvæði um reykingabann
verði fortakslausara og auðveldara í framkvæmd.
Lögfræðingurinn bendir réttilega á að varnir gegn tó-
baksmengun séu eðlilegur þáttur í vinnuvernd. Með því
að framfylgja nýju reglunum af festu og banna reyking-
ar á vinnustað geti fyrirtæki bætt andrúmsloft starfs-
manna um leið og þau stuðla að betri heilsu þeirra.
Reglugerðin um tóbaksvamir á vinnustöðum er tæki
sem sjálfsagt er að nýta í baráttunni gegn reykingum.
Mikilvægt er að reglur sem þessar séu afdráttarlausar.
Hugarfarsbreyting hefur orðið á undanförnum árum
og meira tillit tekið til þeirra sem ekki reykja. Það er
enda með öllu ólíðandi fýrir þá að þurfa að sitja í tó-
bakssvælu á vinnustað daglangt.
Breytingar sem þessar þarf að ræða á vinnustöðum
og koma á í sameiningu enda em þær í allra þágu. Til
þess þarf að nýta tímann fram að gildistökunni í júní.
Jónas Haraldsson
Á ævi hvers einstak-
lings verða dag nokkurn
þau hvörf að hann
hlakkar ekki lengur til
afmælis síns. Afmælið
hættir að verða honum
tákn forréttinda fullorð-
insára sem séu innan
seilingar. í staðinn
minnir það á misnotað-
an tíma, fækkun stunda
sem eftir eru og hægt en
öruggt hnig eftir að há-
marki er náð.
Hin réttu og samfé-
lagsvænu viðbrögð eru
vitaskuld að auka fögn-
uð yfír afmælinu í takt
við vaxandi tilhlökkun-
arleysi, halda æ stærri
og veglegri veislur með
æ meira lofi um afmæl-
isbarnið og kalla elliár-
in aldrei annað en bestu
ár ævinnar. Afmælum
skal tekið með bros á
vor en undir niðri býr
kvíði um að senn sé
veislunni lokið.
Kvíðablandin veisla
Sams konar kvíði set-
Það er jafnljóst hverju nútímabarni að heimsendir nútímans mun hefjast á því að all-
ar tölvur heimsins hrynja, segir greinarhöfundur m.a.
Tvöþúsund-
vandinn
ur. Tölvurnar eru
gamlar og lúnar og af
einhverjum ástæðum
hvarflaði það ekki að
hönnuðum þeirra
(fremur en okkur
hinum) að árið 2000
rynni upp, þó að
stærðfræði og tölvu-
fræði séu skyldar
greinar og tölvufræð-
ingar ættu að vita að
2000 kemur á eftir
1999.
Þess vegna munu
tölvumar hrynja árið
2000 og heimsendir
verða. Allt vegna
þess að við fundum
upp tímatalið og þó
að allir sem kunna
„Það er líka tímanna tákn að í
þetta sinn ætla íslendingar ekki
að láta undan vandanum. Fyrir
þúsund árum köstuðum við heið-
inni trú í ráðleysi og fáti en núna
ætlum við að halda í okkar tölvu-
trú. Við látum ekki gabbast í
annað sinn.“
Kjallarinn
Ármann
Jakobsson
íslenskufræðingur
ur svip sinn á árþús-
undamótin sem nú
skal senn halda með
gríðarlegum veislu-
höldum og lúðraþyt.
Mannkynið mun
halda árþúsunda-
mótaveislu, íslending-
ar ætla að fagna
kristnitöku og pína
grannann í vestri til
að halda upp á það
með okkur að íslenski
Norðmaðurinn Leifur
heppni var i Ameriku
fyrir þúsund árum.
En veislan er kvíða-
blandin því að yfir
mannkyninu vofir
damóklesarsverð.
Heimsendir kann að
vera í nánd. Fyrir
þúsund árum vissi
hvert mannsbarn að
heimsendir hæfist á
hörðum og langvar-
andi fimbulvetri í
bland við vaxandi
ófrið. Það er jafnljóst
hverju nútímabarni
að heimsendir nútím-
ans mun hefjast á því
að allar tölvur heims-
ins hrynja.
Heimsendaótti
nútímans
Það er því táknrænt aö
heimsendaótti nútímans, kallaður
tvöþúsundvandinn, snýst um tölv-
stærðfræði viti að það séu ekki
einu sinni árþúsundamót fyrr en í
upphafi árs 2001 samkvæmt þessu
sama tímatali ætla tölvurnar samt
að hrynja. Þær hugsa aðeins í plús
og mínus og eru því fjandanum
þrjóskari.
Líka fyrir þúsund árum
Það merkilega er að árþúsunda-
mótavandinn steðjaði líka að fyrir
þúsund árum, þó að þá snerist
hann eðli málsins samkvæmt ekki
um tölvur. Seinustu ár 10. aldar
einkenndust af feikilegum árþús-
undamótaótta. Sumir telja að sú
hræðsla hafi náð til íslands, fengið
íslendinga til að taka kristni í
hvelli og ef til vill oUi hún því líka
að Leifur heppni fann Ameríku.
Var hann kannski að flýja árþús-
undavandann?
Hins vegar er tímanna tákn að
nú er tekið á vandanum á nýjan
hátt. Fyrir þúsund árum þótti
nægja að einn maður legðist
undir feld í þrjá daga og leysti
málið enda ríktu hér þá fáræði
og elítismi. Nú eru hins vegar
skipaðar nefndir og aðgerðahóp-
ar, lýðræðisleg umræða fer fram
í fjölmiðlum um málið og grá-
sprengdir menn með- gleraugu
segja okkur öUum frá því í aug-
lýsingum um hvað málið snýst.
Það er líka tímanna tákn að í
þetta sinn ætla íslendingar ekki
að láta undan vandanum. Fyrir
þúsund árum köstuðum við
heiðinni trú í ráðleysi og fáti en
núna ætlum við að halda í okkar
tölvutrú. Við látum ekki gabbast í
annað sinn.
Ármann Jakobsson
Skoðanir annarra
Hlutabréfamarkaöurinn
„f fljótu bragði tel ég að fyrst og fremst séu þrjár
ástæður fyrir því að að velta hlutabréfa hefur verið
svo mikil sem raun ber vitni það sem af er árinu. í
fyrsta lagi má nefna að erlendir markaðir hafa ver-
ið viðsjárverðari en menn hugðu ... í öðru lagi má
telja til að viðskiptavaktir banka og verðbréfafyrir-
tækja hafl aukist ... í þriðja lagi má nefna að vöru-
úrvalið á markaðnum hefur aukist til muna með til-
komu banka og tryggingafélaga. Ég tel að hlutabréfa-
markaðurinn muni halda áfaram að dýpka og
stækka. Ég er hins vegar ekki mjög bjartsýnn á frek-
ari hækkanir á gengi hlutabréfa. Til að mynda er
rekstrarumhverfi sjávarútvegsfyrirtækja, sem eru
stærst á markaðnum, nokkuð verra en verið hefur
undanfarin ár.“
Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson i Viðskiptablaðinu
3. mars.
Yfirboð samgöngumála
„Yfirboð samgöngumálanna fyrir kosningar í vor
eru rétt að byrja. Þegar kjörfundur hefst verða fram-
bjóðendur búnir að ráðstafa tekjum ríkissjóðs næstu
hálfa öldina til að auðvelda samgöngur til að fólk
geti búið dreift en samt verið í nálægð hvert við ann-
að. Um hagkvæmnina þarf ekki að spyrja. Hún er
mest fyrir þá sem reikna hana út og verktakana,
sem hún er gerð fyrir. Svo halda stjómmálamenn að
þeir græði eitthvað á hringavitleysunni. Því miður
virðast þeir hafa rétt fyrir sér.“
Oddur Ólafsson í Degi 3. mars.
Landið á verðbréfaþing
„Við höfum fengið skýrari myndir af eignum líf-
eyrissjóða og baráttunni fyrir þeim síðustu 420 mán-
uðina. Það er samt ekki traustvekjandi að sömu
ráðamenn gáfu út fyrir um 12 mánuðum að laun
verkamanna hefðu ekki hækkað nema um 800 kr. á
mánuði að verðgildi á þessu 420 mánaða tímabili og
ekki afnuminn tekjuskattur af lífeyrissjóðsgreiðsl-
um ... Algengasta viðhorf þeirra sem mest er notað,
er að gera hlutafélag úr þeim völdum sem þeir ráða
yflr. Fari fram sem horfir er ekki langt að bíða þess
að íslenska þjóðin þurfi að byrja aftur að berjast fyr-
ir sjálfstæði sínu, því það virðist ekki langt i að
landið verði skráð á Verðbréfaþingi íslands."
Hörður Sigurðsson í Mbl. 3. mars.