Dagblaðið Vísir - DV - 06.03.1999, Blaðsíða 54

LAUGARDAGUR 6. MARS 1999 T>V
-m ^yndbönd
-'k 'k
MYNDBAtlDA
Les Misérables:
bókmenntaútfærsla
★★ Flestir þekkja nú orðið grunnmynstur Vesalinganna þótt skáldsagan
geti vart talist víðlesin lengur - enda ærin að lengd (íslenska kiljuútgáfan er
í fjórum þindum). Vesalingamir þirtast aftur á móti reglulega í kvikmynd-
um og söngleiksútgáfan hefur notið vinsælda hérlendis sem víða erlendis.
Það sem stingur mann fyrst við útgáfu Bille Augusts er hversu mjög hún er
i takt við fyrri útfærslur. Það vantar allt þor, alla nýbreytni, öll frumlegheit.
Hér er um litla endursköpun að ræða og skáldsagan flutt af fullkomnu mátt-
leysi yfir í kvikmyndaformið. Þótt Bille sé danskur á hann lítið skylt við
kraft og þor danskrar kvikmyndagerðar um þessar mundir.
Það eru síðan epísku „töffaramir" Geoffrey Rush og Liam Neeson sem
bjarga myndinni frá algeru hruni. Þeir era sem sniðnir í hlutverk Javerts og
Valjeans og það er einungis í áreksfrum þeirra sem myndin tekst á loft. Þess
á milli verða Vesalingamir að verstu sápuóperu sem er bæði í takmörkuðum
tengslum við frumverkið sem og kvikmyndamiðilinn. Og nú má aldeilis vera
ljóst að tími er kominn til að senda vesalings Bille heim til Danmerkur í end-
urhæfingu.
Útgefandi: Skífan. Leikstjóri Bille August. Aðalhlutverk: Liam Neeson, Geoffrey
Rush, Uma Thurman og Claire Danes. Bandarísk, 1998. Lengd 134 min. Bönnuð inn-
an 12. — -bæn
American Graffiti:
Besta parb'mynd allra tíma?
★★★ Eitthvað var ég að bölsótast síðasta laugardag
út i þann mikla fiölda draslmynda er myndbandaútgef-
endur bjóða okkur upp á þessa dagana. Ég velti upp
þeirri spumingu hvort ekki væri möguleiki að leita út
fyrir Bandaríkin í efhisvali ef gæðamyndir þaðan önn-
uðu ekki eftirspum. Það er þó annar möguleiki til
staðar sem er einfaldlega fólginn í því að endurútgefa
sígildar myndir. American Graffiti er fyrsta myndin af
þremur slíkum sem ClC-myndbönd gefa út í mars. Bergvík gaf út í síðasta
mánuði Death Race 2000 og Big Bad Mama er væntanleg frá þeim á allra
næstu dögum. Eiga báðir útgefendur hrós skilið fyrir framlagið og vonandi
verður framhald á.
American Graffiti er reyndar sjálf ansi ofmetin mynd og lítið merkileg sem
slík. Gildi hennar er aftur á móti fólgið í því að hún átti stóran þátt í að búa
til nýja kvikmyndategund sem hefur heijað á ungt fólk allar götur siðan. Þetta
em myndir um stráka á kvennafari (og ástfangnar stúlkur!), hræðslu við full-
orðinsárin, prakkarastrik, slagsmál og umffarn allt almennileg fyllirí. Þessi
þemu era svo pökkuð inn í hvem tónlistarsmellinn á fætur öðrum. Eðalmynd
í hvaða partí sem er en ódauðlegt listaverk er hún ekki.
Útgefandi ClC-myndbönd. Leikstjóri George Lucas. Aðalhiutverk: Richard Dreyfuss,
Ron Howard og Harrison Ford. Bandarísk, 1973. Lengd 108 mín. Öllum leyfð. -bæn
Small Soldiers:
LSIWAlíLr-
Solpi.ebS
Pínulítil heljatmenni
bDLPIEBÍ
%
V * .iv'W1
•k Teiknimyndir fyrir böm hafa sótt í sig veðrið á und-
anfomum misserum, enda hefur tækninni fleygt ffarn.
Margar þeirra hafa verið vel heppnaðar og svolítið full-
orðinslegur húmor á köflum auðveldar bömunum að
draga foreldrana á sýningar. Nýjasta æðið em tölvu-
teiknaðar myndir. Þær nýjustu, skordýratvennan Antz
og A Bug’s Life, em hreinræktaðar (tölvu)teiknimyndir
en Small Soldiers fer aðeins hálfa leið og blandar saman tölvuteiknuðum
persónum og leiknum. Hún gerir einnig út á aðeins eldri áhorfendahóp,
kannski 8-15 ára, og höfðar þar að auki sennilega mun meira til drengja en
stúlkna.
Myndin segir frá nýrri línu leikfanga sem geta talað og hreyft sig, þökk sé
rosalega fullkominni örtölvu í þeim sem hönnuð var til hernaðamotkunar.
Leikfóngin hefjast strax handa við að útrýma óvinum sínum úr annarri leik-
fangalínu og skapa við það alls kyns vandræði fyrir mannfólkið en þá fer fyrst
að hitna í kolunum þegar leikfóngin ákveða að mannfólkið sé i liði með and-
stæðingunum og hefja allsherjarstrið.
Ófyndið handrit, sem þar að auki er uppfullt af lúðalegum boðskap í væmn-
asta sitcom-stílnum, ásamt vonlausum leikurum, sérstaklega þeim af yngri
kynslóðinni, setja myndina í flokk með verri bama- og unglingamyndum sem
ég hef séð. Jú, tæknibrellumar era vel gerðar, en hveijum er ekki sama?
Útgefandi ClC-myndbönd. Leikstjóri Joe Dante. Aðalhlutverk: Tommy Lee Jones,
Kirsten Dunst, Gregory Smith og Ernest Borgnine. Bandarísk, 1998. Lengd 105 mín.
Öllum leyfð. -PJ
Sporlaust:
Glórulaust
★ Þrátt fyrir að Sárfesting í íslenskum kvikmyndaiðn-
aði fari vaxandi era þetta ennþá smáaurar samanborið
við önnur Evrópulönd, hvað þá draumaverksmiðjuna í
Hollywood. Mér þótti þvi afar sorglegt að sjá hversu illa
sumir fara með það litla fé sem til er.
Sporlaust er spennutryllir með mjög hefðbundinni
sögufléttu þar sem sakleysingjar flækjast í óyndislega at-
burðarás. Landsfrægur sundkappi vaknar við hliðina á líki fallegrar stúlku
eftir villta sukknótt með nokkrum vinum sínum. Þau ákveða að fara með lík-
ið út i hraun og henda því oní gjótu, en það reynist ekki vera endalok máls-
ins, og þau era brátt umsetin, annars vegar af skarpskyggnum rannsóknar-
lögreglumanni og hins vegar af einhveijum dularfuilum glæpamönnum.
Reynt er að skapa dularfullt andrúmsloft og sálræna spennu í vinahópnum
en persónusköpunin er alltof grunn og klisjukennd til að það gangi upp. Klisj-
ur, einfaldar lausnir og almennt viðvaningsleg vinnubrögð einkenna handrit-
ið og meðferð sögunnar og endirinn er með því vandræðalegra sem ég hef séð.
Það er þvi algjörlega ómögulegt að taka þessa mynd alvarlega. Leikurunum
er vorkunn að reyna að sýna einhver tilþrif með þessar litlausu persónur en
standa sig þó furðu þolanlega. Ljósi punktur myndarinnar er Kjartan Berg-
mundsson sem sýnir skemmtilega takta í nokkuð ýktu illmennishlutverki.
Útgefandi Háskólabíó. Leikstjóri Hilmar Oddsson. Aðalhlutverk: Guðmundur Ingi
Þorvaldsson, Nanna Kristín Magnúsdóttir, Ingvar E. Sigurðsson, Þrúður Vilhjálms-
dóttir og Dofri Hermannsson. íslensk, 1998. Lengd: 99 mín. Bönnuð innan 12 ára.
-PJ
Francis Ford Coppola:
Leggur allt undir
Francis Ford Coppola er leikstjóri
sem lætur yfirleitt ekki lítið fyrir sér
fara. Hann gefur sig allan í verkefni
sín, fer með þau út á ystu nöf og tek-
ur stundum mikla áhættu. Stundum
hefur það borgað sig og stundum
ekki. Fyrstu tvær Guðfóðurmyndirn-
ar hlutu mikla hylli, bæði áhorfenda
og gagnrýnenda. Apocalypse Now
fékk misjafna dóma þegar hún kom
fyrst út en vann þó til óskarsverð-
launa og er í dag talin til klassískra
verka. One from the Heart og The
Cotton Club em hins vegar dæmi
um myndir sem kolféllu og urðu
fjárhagslegt áfall fyrir aðstandendur
þeirra. Þrátt fyrir að gera stundum
mistök var hann óumdeilanlega í
fararbroddi bandarískra leikstjóra á
áttunda áratugnum.
Snemma beygist krókurinn
Coppola var byrjaður að fikta við
kvikmyndagerð sem krakki og fékk
inngöngu i UCLA kvikmyndaskól-
ann á tvítugsaldri. Strax á fyrstu ár-
unum I skólanum öðlaðist hann leik-
stjórnarreynslu við gerð ljósblárra
mynda og komst síðan í læri hjá
Roger Corman. Hjá honum vann
hann ýmiss konar störf þangað til
hann fékk að leikstýra sinni fyrstu
alvörukvikmynd, Dementia 13
(1963). Hann fékk síðan dreifingu á
You’re a Big Boy Now (1966), loka-
verkefni sínu í skólanum. Hann
gerði tvær myndir fyrir Warner
Bros á síðari hluta sjöunda áratugar-
ins en var einnig að framleiða og
skrifa handrit. Hann stofnaði sjálf-
stætt kvikmyndaframleiðslufyrir-
tæki, American Zoetrope, með Geor-
ge Lucas, og framleiddi tvær mynda
hans, THX1138 og American Graffiti.
31 árs gamall vann Coppola sín
fyrstu óskarsverðlaun en það var
fyrir handritið að Patton árið 1970.
Þrátt fyrir þessa velgengni var hann
í miklum fjárhagsvandræðum eftir
að hafa fiárfest í uppfLnningu sem
aldrei varð neitt úr. Hún kallaðist
Scopitone og var tæki sem gerði
mönnum kleift að horfa á stuttmynd-
ir í glymskröttum. Honum varð þá
til happs að Paramount-kvikmynda-
verið bauð honum að gera mynd eft-
ir mafiusögu Mario Puzo, The God-
father. Myndin sló eftirminnilega í
gegn, vann til fernra óskarsverð-
launa og varð ein af tekjuhæstu
myndum kvikmyndasögunnar.
Árið 1974 jók hann enn hróður
sinn með þremur verkefnum. Fyrst
skrifaði hann handritið að The
Great Gatsby. Síðan leikstýrði hann
The Conversation sem hlaut
gullpálmann á kvikmyndahátíðinni
í Cannes og var tilnefnd til þrennra
óskarsverðlauna. Hann lauk síðan
árinu með því að senda frá sér The
Godfather II sem náði þeim einstæða
árangri að slá út fyrri myndina. Hún
vann til sex óskarsverðlauna og er
eina framhaldsmyndin sem hlotið
hefur óskarsverðlaun sem besta
myndin.
Éftir þetta glæsilega ár hans kom
ekkert frá honum í fimrn ár. Hann
skrifaði handrit eftir skáldsögu Jos-
eph Conrad, Heart of Darkness, og
flutti sögusviðið til Vietnam. Tökur
hófust árið 1976 en hann lenti í mikl-
Francis Ford Coppola ásamt Al Pacino við tökur á þriðju Guðföðurmyndinni.
Klassísk myndbönd Rumble Fish 0 ★★★
Unglingur í tilvistarkreppu
Eftir skellinn sem Francis Ford
Coppola tók með hinni rándýra One
from the Heart tók hann að sér að
gera tvær ódýrar myndir eftir sög-
um S.E. Hintons, The Outsiders og
Rumble Fish en sú síðarnefnda er
hér til umfiöllunar. Báðar fiölluðu
um samfélag hvítra lágstéttarang-
linga á sjötta áratugnuin og kynntu
Qölda upprennandi stjarna til sög-
unnar.
Rumble Fish segir frá Rusty
James, svölum töffaraunglingi með
þó nokkra persónutöfra þrátt fyrir
að vera svolítið treggáfaður. Hann
dýrkar eldri bróður sinn, sem ber
viðurnefnið The Motorcycle Boy, en
hann var foringi gengisins sem nú
hefur flosnað upp. Rusty James
saknar gömlu góðu daganna þegar
gengið var í fullu fiöri og vill verða
alveg eins og bróðir hans var þá.
The Motorcycle Boy hefur hins veg-
ar vaxið upp úr þessu liferni og er
orðinn hugsjónamaður af allt
annarri sort en hetjudýrkun Rusty
James ásamt drykkju og slagsmál-
um koma í veg fyrir að hann geti
lært af bróður sínum. The
Motorcycle Boy er goðsögn meðal
unglinganna en hataður af lögreglu-
manninum Patterson og viðskipti
þeirra enda með harmleik sem verð-
ur til þess að opna augu Rustys
James.
Coppola nostrar við kvikmynda-
vélina og notar ljós og skugga í
svarthvítri kvikmyndatökunni (að-
eins fiskarnir sem titillinn vísar í
eru í lit) ásamt tilfæringum í hljóð-
vinnslu til að ná fram draum-
kenndu andrúmslofti sem undir-
strikar þá biðstöðu eða það stefnu-
leysi sem einkenni lif aðalpersón-
anna, sérstaklega Rustys James,
hvers eina markmið í lífinu virðist
vera hið ómögulega; að feta í fótspor
bróður sins. Myndin hefur af sum-
um verið kölluð Apocalypse Now
fyrir unglinga sökum djúphugsaðra
heimspekilegra pælinga, fatalísks
andrúmslofts og listrænna, jafnvel
ljóðrænna stílbragða. Hún er þó á
köflum heldur sjálfhverf, gleymir
áhorfandanum og tapar sér í ómark-
vissum pælingum og stílbrögðum.
Hún var á sínum tíma uppnefnd
Mumble Fish og víst er að stundum
er erfitt að fylgjast með samtölun-
um vegna tilhneigingar leikaranna
til að muldra og leikstjórans til að
stilla talið fremur lágt.
Einn af sterkustu þáttum mynd-
arinnar er leikhópurinn. Matt
Dillon og Mickey Rourke fiá, hann
gat einu sinni leikið) era mjög góð-
ir í aðalhlutverkunum en Dennis
Hopper stelur senunni í hlutverki
drykkjurútsins föður þeirra.
Vincent Spano og Diane Lane eru
líka góð í veigamiklum aukahlut-
verkum og gaman er að fylgjast með
upprennandi stjörnum eins og
Nicholas Cage, Chris Penn og
Lawrence Fishburne í litlum hlut-
verkum. Þá er Tom Waits lítill gull-
moli í hlutverki eiganda biHjard-
stofunnar þar sem klíkufélagamir
hittast gjarnan.
Fæst í Aðalvídeóleigunni. Leik-
stjóri Francis Ford Coppola. Aðal-
hlutverk: Matt Dillon og Mickey
Rourke. Bandarísk, 1983. Lengd 94
tnín. Pétur Jónasson