Dagblaðið Vísir - DV - 08.03.1999, Blaðsíða 14

14
MÁNUDAGUR 8. MARS 1999
Frjálst, óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSÖN
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SlMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
VTsir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Rómantíkin líður undir lok
Um það verður ekki deilt að einstök byggðarlög
glíma við mikinn vanda - sum berjast fyrir lífi sínu.
Kjarkur og þor sem einkennt hafa landsbyggðina eru
á mörgum stöðum þrotin eftir langvarandi erfiðleika
og mótvind. Uppdráttarsýki og vonleysi hafa fengið yf-
irhöndina.
í stað þess að benda á leiðir út úr vandanum hafa
margir stjórnmálamenn freistast til að bjóða töfra-
lausnir en aðrir eru uppteknir við að hafa uppi á
sökudólg. Það eru kosningar í nánd og því er talið rétt
að bjóða gull og græna skóga eða spila á öfundsýki og
tortryggni. Þingmenn spila á vonleysið og líkja lands-
byggðinni við flóttamannabúðir. í stað þess að telja
kjark í umbjóðendur sína vilja þeir gera þá að
þurfalingum hins opinbera. Sjálfstraust og sjálfsvirð-
ing eru skipulega brotin niður.
Kvótakerfinu er kennt um það sem miður hefur far-
ið á landsbyggðinni þó ljóst sé að margir útgerðarbæ-
ir hafi einmitt blómstrað vegna þess að forráðamenn
útgerðarfyrirtækjanna kunnu að nýta sér kosti kerfis-
ins. Þeir höfðu vit á því að hlusta ekki á stjórnmála-
menn sem reyndu að telja umbjóðendum sínum trú
um að kvótakerfið væri tímabundið ástand. Þessir
sömu menn bera pólitíska ábyrgð á kvótakerfinu en
það hentar þeim ekki í loddaraskap stjórnmálanna að
axla þá ábyrgð.
Sömu vitringarnir sem vilja kenna kvótakerfinu
um alla erfiðleikana eru helstu talsmenn þess að sett-
ur verði sérstakur skattur - auðlindaskattur - á þá
sem gera út. Þó rök kunni að hníga til þess að setja
skuli á einhvers konar auðlindagjald er vandséð
hvernig slík gjaldtaka réttir við hag lítilla útgerðar-
staða - þvert á móti yrði slík skattheimta dauðadóm-
ur margra.
Af ótta og í vonleysi eru þingmenn famir að bjóða
hver í kapp við annan töfralausnir, líkt og skottu-
læknar sem segjast lækna allt það er hrjáir sjúklinga
sem hvergi hafa fengið meina sinna bót. Nú er lagt til
að persónuafsláttur verði hærri fyrir dreifbýlinga,
námsmönnum sem snúa aftur heim í hérað er heitið
eftirgjöf af námslánum, reisa á menningarmiðstöðvar
út um allt og síðast en ekki síst á að bora göng milli
fjarða, ekki síst ef fyrirtæki hafa sameinast. Þannig á
að lina sáraukann fyrir landsbyggðina - peningadæl-
urnar á að setja í gang. Við höfum sett dælurnar í
gang áður, með litlum árangri, en ætlum aldrei að
læra.
Ekkert af þessu mun hafa tilætluð áhrif heldur að-
eins lengja í hengingarólinni.
Staðreyndin er einfaldlega sú að við íslendingar get-
um ekki haldið öllu landinu í byggð. Rómantíkin sem
umlykur slíka hugsun er ekki annað en sjálfsblekk-
ing. Það er kominn tími til að horfast í augu við þessa
köldu staðreynd og gera viðeigandi ráðstafanir.
Hið sameiginlega verkefni okkar á komandi árum
er að koma þeim til hjálpar sem hafa verið veiddir í
opinbera byggðagildru og sitja í átthagafjötrum. ís-
lendingar gera aðrar og meiri kröfur en að hafa fúlla
atvinnu í sinni heimabyggð - hafa til hnífs og skeiðar.
Lífið á að bjóða upp á meira en tilbreytingarlausan
hversdagsleika vinnunnar.
Tími rómantískrar byggðastefnu er liðinn en eng-
inn stjórnmálamaður hefur fram til þessa haft kjark
til þess að bera sannleikann á borð fyrir kjósendur.
Óli Björn Kárason
Reykjavíkurflugvöllur. - Ekki aðeins samgöngumannvirki, heldur legu sinnar vegna orðinn stærsta skipulags-
vandamál Reykjavíkur sem flugmála- og borgaryfirvöld hafa vikið sér undan að horfast í augu við.
Flugvöllur í
miðri byggð
Ég var búin að bíða í rúmt kort-
er eftir strætó á stoppistöðinni við
Ráðhús Reykjavíkur þegar skyndi-
lega heyrðust miklar drunur í
lofti. Glerið í skýlinu titraði og ég
bjó mig undir að fá flugvél í haus-
inn.' En fokkerinn er seigur og
flaug í nokkurra þumlunga hæð
yfir borgarstjórnarsal ráðhússins
þar sem fyrir skömmu var sam-
þykkt deiliskipulag fyrir Reykja-
víkurflugvöll vegna væntanlegra
stórframkvæmda sem þar standa
fyrir dyrum.
Flugmálastjóm hóf í haust að
kynna almenningi hvernig endur-
byggingu flugvallarins yrði hátt-
að. Og fyrir skömmu var skýrt frá
því í Morgunblaðinu hvaða áhrif
fyrirhugaðar jarðvegsframkvæmd-
ir í Vatnsmýrinni muni hafa á líf
borgarbúa næstu árin, eink-
um þeirra sem búa nálægt að-
flutningsleiðum og í nágrenni
flugvallarins. Loftmengun, há-
vaði og aukið álag á götur
borgarinnar vegna þunga-
flutninga er meðal þess sem
una veröur við. Til stendur að
umbylta milljón rúmmetrum
af mold, ásamt gamla malbik-
inu, sem á að fara í púkk und-
ir upphækkanir fyrir nýjar
flugbrautir, nýjan innanlands-
flugvöll, sem einnig á að þjóna
millilandaflugi. - Það eru því
ekki einungis löngu tímabærar
viðgerðir á slitlagi vallarins sem
taka á til við.
Aukin flugumferð gegn
vilja almennings
Það er augljóst af lýsingu á
framkvæmdunum að flugmálayfír-
völd ætla sér miklu meira. Þau
ætla að byggja flugvöllinn upp frá
grunni og festa hann endanlega í
sessi í hjarta borg-
arinnar. Meining-
in er að gera hann
þannig úr garði
að hann lokki
hingað ferjuflug í
auknum mæli,
helst sæg auðkýf-
inga á einkaþot-
um. Áætlunum
sínum virðast
flugmálayfirvöld
með fulltingi rík-
is- og borgar-
stjórnar ætla að
halda til streitu
þrátt fyrir þá
hættu, mengun og
miklu óþægindi
sem þessi linnu-
lausa loftumferö
Kjallarinn
Steinunn
Jóhannesdóttir
rithöfundur
„Aætlunum sínum vírðast flug-
málayfírvöld með fulltingi ríkis•
og borgarstjórnar ætla að halda
til streitu þrátt fyrir þá hættu,
mengun og miklu óþægindi sem
þessi linnulausa loftumferð
veldur fjölmörgum íbúum
Reykjavíkur og Kópavogs. “
veldur fjölmörgum íbúum Reykja-
víkur og Kópavogs.
Og ráðamenn yppa öxlum yfir
skoðanakönnun DV á dögunum,
þar sem kom í ljós að meirihluti
Reykvíkinga og reyndar lands-
manna allra vill að flugvöllurinn
verði fluttur úr Vatnsmýrinni og
svæðið notað sem byggingarland.
Almenningur hefur komist á þá
skoðun að í staðinn fyrir að halda
áfram að dreifa höfuð-
borginni upp um holt og
hæðir og næstu óbyggðu
útnes væri skynsamlegra
að þétta byggðina og þá er
hvergi girnilegra að
byggja og búa, starfa og
stunda viðskipti en
einmitt í hjarta Reykja-
vikur. En þar er flugvöll-
urinn þrándur í götu.
Flugvöllinn út
fyrir byggð
Flugvöllurinn er nefhi-
lega ekki aðeins mikil-
vægt samgöngumann-
virki. Legu sinnar vegna
er hann fyrir löngu orð-
inn stærsta skipulags-
vandamál Reykjavíkur
sem bæði flugmála- og
borgaryfirvöld hafa vik-
ið sér undan að horfast
í augu við.
Sama morgunn og ég
hélt að fokkerinn ætlaði
annað hvort að lenda á
mér eða Ráðhúsinu
laskaðist nefhjól vélar í
flugtaki. Vélin sneri við
til nauðlendingar með til-
heyrandi útkalli slökkvi-
liðs og lögreglu. Allt fór
vel í góða veðrinu og for-
svarsmenn flugfélagsins
notuðu atvikið til þess að benda á lé-
legt ástand brautanna og kröfðust
þess um leið að ekki yrðu taflr á
endurbyggingu vallarins.
Frá sjónarmiði gangandi vegfar-
anda og ibúa á hættusvæði vegna
flugsins voru atvikin þennan
morgun enn ein staðfesting þess
að það beri að flytja flugvöllinn út
fyrir mannabyggð.
Steinunn Jóhannesdóttir
Skoðanir annarra
Tólfmenningar tryggja fiskinn
„Tóif kunnir einstaklingar úr ýmsum stjórnmála-
flokkum hafa kynnt tillögur um hvernig eigi að
tryggja í verki sameign þjóðarinnar á fiskinum í
sjónum ...Tólfmenningamir gera ráð fyrir að stjórn-
völd ákveði áfram hversu mikið megi veiða úr hverj-
um fiskistofni fyrir sig ... En verða áhrif tillagnanna
þau sem tólfmenningamir gera ráð fyrir? Sérstök
ástæða er til dæmis að efast um þá fullyrðingu að
það eitt að allar veiðiheimUdir fari á markað muni
stórlega lækka verð á kvóta. Hvernig má það vera
þegar framboðið á þeirri „vöru“ verður áfram miklu
minna en eftirspurnin?"
Elías Snæland Jónsson í Degi 5. mars.
Fasteignakaupendur eftirsóttir
„Greinilegt er að bæði bankamir og lífeyrissjóð-
irnir keppast um að fasteignakaupendur leiti til
þeirra við fjármögnun í viðskiptum sinum, og hvað
sem öðru líður þá kemur þessi samkeppni hinum al-
menna borgara til góða. Þrátt fyrir fleiri valkosti
verða þó húsbréfin væntanlega eftir sem áður
langstærsti hlutinn í fjármögnun fasteignaviðskipta
... Það kaUar jafnframt á að fólk gæti að sér við ráð-
stöfun lánsfjárins þar sem ekkert er gefið í þessum
efnum. Þótt vextimir hafi farið lækkandi eru þeir
engu að síður þónokkrir og lánin eftir sem áður
verðtryggð."
HÞ í Viðskipti/atvinnulíf Mbl. 4. mars.
Afkvæmi flokksvéla
„Atvinnuvegimir geta margir hverjir ekki státað
sig af merkUegri starfsreynslu. Oft em þeir skUget-
in afkvæmi flokksvéla. Og flokksvaldið hefur þvert á
það sem gerst hefur erlendis heldur styrkst á ís-
landi. Kann það að einhverju leyti að koma til af
upplausninni á vinstri vængnum, sem rennt hafi
stoðum undir þá skoðun í stjómarflokkunum tveim-
ur, að heppUegast sé að „sterkir" leiðtogar móti
stefnuna og ráði mestu um frama manna. Leiðtoga-
hyggja fer sumsé aldrei saman við hugmyndir um
„lýðræðisvæðingu" innan slíkra fyrirtækja. Og rök-
rétt framhald hinnar persónubundnu upphafningar
er að prófkjör víki fyrir uppstiUingamefndum.“
Ásgeir Sverrisson í Mbl. 5. mars.