Dagblaðið Vísir - DV - 09.03.1999, Blaðsíða 13

ÞRIÐJUDAGUR 9. MARS 1999
13
Þyrmum Eyjabökkum
Þegar Friðrik Soph-
usson tók við embætti
forstjóra Landsvirkj-
unar nú um áramótin
sagðist hann vilja
taka aukið tillit til
umhverfisverndar-
sjónarmiða við virkj-
anaframkvæmdir á
komandi árum. í kjöl-
far þessara ummæla
hefur verið vakin at-
hygli á uppgræðslu-
starfi og vegalagningu
Landsvirkjunar,
tengdum virkjana-
framkvæmdum lið-
inna ára. Þetta hefur
stuðlað að minni upp-
blæstri og bættu að-
gengi almennings að
hálendinu.
Áhrif virkjanafram-
kvæmda á hagvöxt síðustu ára eru
talin ótvíræð og þáttur þeirra í
tækniframfórum er mikill, ekki
Kjallarinn
Olafur F.
Magnússon
læknir og borgarfulltrúi
í Reykjavík
síst við gerð jarð-
ganga. Þessar stað-
reyndir réttlæta þó
engan veginn að ráð-
ist verði í tilteknar
virkjanaframkvæmd-
ir á næstu árum, sem
meirihluti þjóðarinn-
ar er á móti.
Aðrir virkjunar-
kostir heppilegri
Að undanfömu hafa
fræðimenn og nátt-
úruunnendur tíund-
að rækilega þau nátt-
úrugæði og fegurð
sem hálendisvinin
norðan Eyjabakka-
jökuls og austan
Snæfells býr yfir.
Fram hafa komið gild
rök fyrir því að
myndun virkjunarlóns á Eyja-
bökkum hafi í för með sér mun
meiri náttúruspjöll en á flestum
virkjunarsvæðum undanfarinna
ára og áratuga. Aðrir virkjunar-
kostir virðast heppilegri, t.d. á
vatnasviði Þjórsár.
Hingað til hafa náttúruspjöll,
„Ef stóriðjuver á að rísa á Aust-
fjörðum er bæði hagkvæmara og
umhverfisvænna að virkja nálægt
væntanlegu iðjuveri svo komast
megi hjá því að leggja háspennu-
línur þvert yfir hálendið.u
gróðureyðing og önnur áhrif á líf-
ríki ekki verið metin í arðsemisút-
reikningum við vatnsaflsvirkjan-
ir. Sé tekið tillit til þessara þátta
og einstæðrar fegurðar víðem-
anna norðan Vatnajökuls er
Fljótsdalsvirkjun ekki fyrsti kost-
„Hálendi íslands er og verður vonandi áfram sameign okkar íslendinga." - Frá Hágöngusvæðinu.
urinn í forgangsröð virkjanafram-
kvæmda.
Það er ekki síst vegna byggða-
sjónarmiða sem nú er rætt um
virkjanir á hálendinu norðan
Vatnajökuls. Ef
stóriðjuver á að
rísa á Austfjörð-
um er bæði hag-
kvæmara og um-
hverfisvænna að
virkja nálægt
væntanlegu iðju-
veri svo komast
megi hjá því að
leggja háspennu-
línur þvert yfir
hálendið. Gallinn
er bara sá að þær
tillögur sem komið hafa fram um
virkjanir á þessu svæði fela i sér
gífurlega umhverfisröskun.
Víðtæk sátt þarf að nást
Víðtæk sátt þarf aö nást um
virkjanaframkvæmdir á komandi
árum. Slík sátt getur
ekki náðst um Fljóts-
dalsvirkjun í núver-
andi mynd. Enda þótt
fjölda Austfirðinga og
kjörinna fulltrúa
þeirra finnist að virkja
megi samkvæmt fyrir-
liggjandi tillögum á
austurhálendi íslands,
er það ekki einkamál
þeirra hvemig hlutast
til um þau mál. Á sama
hátt er það skylda
stjómvalda að stuðla
að lífskjarajöfnun milli
íbúa dreifbýlis og þétt-
býlis og tryggja þeim
fýrmefhdu betri gmnd-
vallarskilyrði til bú-
setu.
Nærtæk dæmi eru
gerð jarðganga milli
Reyðarfiarðar og Fá-
skrúðsfiarðair og að
landlægum lækna-
skorti á Austfiörðum
verði útrýmt. - Hálendi
íslands er og verður
vonandi áfram sam-
eign okkar íslendinga.
Við skulum fara vel
með þá dýrmætu sam-
eign.
Ólafur F. Magnússon
Aldamótafyrirtíðaspenna
Aldamót nálgast og töfratöl-
unni 2000 er hnýtt aftan i nánast
allar framkvæmdir og viðburði
næstu missera. Stemningin er eins
og á jólaaðventu: tilhlökkim, upp-
mögnuð spenna og drift; við verö-
um dálítið andstutt eins og tíminn
sé of naumur. Framkvæmdagleð-
ina eltir skuggi af eins konar
dómsdagsspá: Njótið áður en
heimurinn hrynur aftur niður í
flatneskjulegan hvunndaginn í
janúcir eða hljómlaust ártalið tvö
þúsund og eitthvað. Æ, hver vill
hugleiða þá timburmenn?
Heimsendaþjónusta
Að vísu eru í fregnum nokkuð
trúverðugar dómsdagsspár sem
tengjast tölvuheiminum. Þegar
mikilvægar stjómtölvur ná ekki
aö telja upp í 2000 er voðinn vis.
Fjöldi fyrirtækja keppist við að
leysa vandann, sem er mjög „at-
vinnuskapandi" vandi, afar kostn-
aðarsamur. Því blasir skelfmgin
við í fiársveltum herstöövum fyrr-
um Sovétríkis: úreltar tölvur
kunna að verða stjómlausar og
senda eitthvað annað en flugelda
upp í loftið næstu áramót.
Ef aðeins mætti leysa allan
vanda gömlu Sovétherjanna með
nýjum tölvum! Réttilega hefur
þetta vandamál forgang og banda-
rískir sérfræðing-
ar hafa komið til
hjálpar. Óskandi
væri að hjálpsem-
in entist fram á
nýja öld, svo
bjarga megi jarð-
arbúum frá stór-
felldum kjarn-
orkuslysum
vegna niðurgrotn-
andi hemaðar-
mannvirkja sem
em sannarlega á
ábyrgð allra þátttakenda kalda
stríðsins.
Við gleðinnar galopnu dyr
Veislugleði aldamótamanna er
náttúrlega eðlileg og vera má að
eftirvæntingin nái fram yfir núll-
árið. Víst er að aldamótaveislan
verður ekki ókeypis og vonandi
standast fiárhagsáætlanimar
snerpu íslendingsins sem tekur
hart viðbragö þegar blásið er til
fagnaðar, þótt áliðiö sé.
Stundum hefur
brunnið við að
undirbúnings- og
hugmyndavinna sé
unnin á harða-
hlaupum í kappi
við verklegar
framkvæmdir: hús
risa, söfn og menn-
ingarsetur em
stofiiuð, sýningum
og stórviðburðum
er flaggað. Hönn-
uðir og iðnaðar-
menn vinna í eftir-
vinnu og nætur-
vinnu, málum er
reddað og bjargað
á síðustu stundu.
Dýrum bakþönk-
um og bakreikn-
ingum er þannig tekið sem óvið-
ráðanlegum náttúruhamforum
þegar fyrirburar fljótræðis og
skipulagsleysis lita dagsins ljós.
Sannarlega hefur oft ræst vel
úr hlutunum og margt gott mál-
efnið fengið framgang í tilefni há-
tíða og merkra tímamóta. Alda-
mótin 2000 eru góðrar veislu virði
og vonandi gleymum við ekki að
nesta okkur með daglegu brauði,
hamar og sög, um leið og við
göngum um gleðinnar dyr inn í
fokhelda framtíðina.
íslendingur árið 2000. Það er
gamall og góður siður að líta
vandlega til baka við áramót en
ekki er síður þörf á að
horfa enn lengra fram á
veginn. Þannig mætt-
um við íslendingar
skoða stöðu okkar sem
þjóðar í minnkandi
heimi.
Ekki lengur stikkfrí
Sjálfsmynd íslendinga
mætti að ósekju hefia
upp yfir þetta
skömmustulega fliss
sem margur þjóðfélags-
gagnrýnandinn hefur á
vörum. Heimsins
klukka sýnir að það er
orðið of áliðið tU þess
að hægt sé að gera
endalaust grín að ný-
ríka sveitamanninum
og gera hann um leið óábyrgan. ís-
lendingur í dag stendur frammi
fyrir margri dauðans alvönmni.
íslendingurinn er í hemaðar-
bandalagi og styður árásir og við-
skiptabönn sem hafa ógnvænlegar
afleiðingar í öðram heimshorn-
um. íslendingurinn byggir upp
mengandi stóriðju og neitar þátt-
töku í alþjóðlegum aðgerðum sem
spoma við hættulegmn loftslags-
breytingum. íslendingurinn hefur
byltingarkennd áhrif á þróun sið-
fræði og erfðafræði í vísindaheim-
inum. íslendingurinn er ekki
lengur stikkfrí.
Áslaug Jónsdóttir
„Heimsins klukka sýnir að það er
orðið of áliðið til þess að hægt sé
að gera endalaust grin að nýrika
sveitamanninum og gera hann um
leið óábyrgan. íslendingur í dag
stendur frammi fyrir margri dauð■
ans aivörunni.u
Kjallarinn
Áslaug Jónsdóttir
rithöfundur
Með og
á móti
Eiga íslensku félagsliöin I
handbolta að hefja þátt-
töku I Evrópumótunum á
nýjan leik?
Verðum að vera
þátttakendur
íslensku liðin þurfa nauðsyn-
lega að vera þátttakendur í Evr-
ópumótum. Það er orðið lífs-
spursmál í mínum huga að
minnst eitt lið
frá okkur sé
með á mótun-
um. í dag er
Afturelding t.d.
með sterkasta
lið landsins og
lið á alþjóða
mælikvarða en
kannski ekki
eins sterkt og
þau bestu sem
við höfum átt
undanfarin ár.
Liðiö hefur allavega styrk til að
keppa við þau bestu. Fari hins
vegar svo aö íslensku liöin verði
ekki þátttakendur í mótunum í
nánustu framtíð þá mun hand-
boltinn ekki bera sitt barr eftir
það, einfaldlega vegna þess að
breytingamar era orðnar tals-
verðar í alþjóöaboltanum og við
leikum nú færri landsleiki en
áður. Við höfum heldur ekki ver-
ið að taka þátt i úrslitakeppni
Evrópumóts landsliða þannig að
það er margt sem bendir til þess
að við þurfum að vera með. Fyr-
ir 5-6 árum þekktu ungir dreng-
ir nánast öll handboltaandlit en í
dag þekkja þeir afskaplega fáa.
Maður verður var við þetta hjá
unglingum sem eru að horfa á
þýska handboltann því þeir
þekkja ekki mannskapinn. Þetta
segir allt sem segja þarf. Verðum
við ekki með fer handboltinn
skör lægra. Það hlýtur að vera
eitthvað þegar einn besti hand-
boltamaður deildarinnar er fer-
tugur.“
Guðjón
Guðmundsson,
íþróttafróttamaður
á Stöð 2.
Skýra stefnu
frá flokkunum
„Þetta er alltaf spuming um
fiárhagslegu hliðina þegar lið
taka þátt í keppni á borð við Evr-
ópumótin. Á hinn bóginn er
nauösynlegt
að vera með í
þessum mót-
um. Úr því að
Norðurlanda-
mótið er dottið
upp fyrir
hljóta liðin
fyrir alvöru að
íhuga þátttöku
í Evrópumót-
unum á nýjan
leik. Það er
mikiö kapps-
mál fyrir leikmenn að taka þátt í
Evrópukeppni. Það má segja
þessa þátttöku viss verðlaun fyr-
ir góðán árangur hér heima. Við
höfum reynslu af því að það er
enginn gróði að taka þátt í þess-
um mótum en það má skipu-
leggja þessa hluti með öðrum
hætti en tíökast hefur. Ég vil
meina að ríkisvaldið og bæjaryf-
irvöld geti komið inn í þetta
dæmi með ýsmum hætti. Þetta
hlýtur að vera viss auglýsing fyr-
ir staðinn sem þessi lið koma frá
og almennt séð góð landkynning.
Það sem ég vill enn fremur er að
sjá skýrari stefnu frá stjórn-
málaflokkunum í íþróttamálum.
Úr því að alþingiskosningar eru
frarn undan í vor er um að gera
að krefia þá flokka sem bjóða sig
fram í vor um stefnu þeirra i
þessum málaflokki. Það er alveg
bráðsynlegt fyrir iþróttafólk í
landinu að sjá þessa stefnu en
fram að þessu hafa þessi mál ver-
ið í lausu lofti.“
-JKS