Dagblaðið Vísir - DV - 10.03.1999, Blaðsíða 12

12
MIÐVIKUDAGUR 10. MARS 1999
Frjálst, óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://vrww.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar flölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuöi 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblaö 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgalds.
Ríkisrekið lánakerfi
Gífurlegar breytingar á íslenskum fjármálamarkaði
undanfarin ár kalla á endurskoðun á úreltu fyrirkomu-
lagi íbúðalána. Með auknu frelsi og stöðugleika í verð-
lagi hafa opnast nýjar og áður ófærar leiðir fyrir banka
og sparisjóði að veita hinu ríkisrekna íbúðalánakerfi
samkeppni. Ríkisábyrgð á húsnæðislánum er hins vegar
þrándur í götu frekari þróunar. Nokkur von er til þess
að breytingar nái fram að ganga.
Eins og DV greinir frá í dag hefur EFTA-dómstólIinn
feUt úr gUdi ákvörðun Eftirlitsstofnunar EFTA um að
ekki sé ástæða tU aðgerða vegna kvörtunar banka vegna
norsku húsnæðislánastofnunarinnar, Husbanken.
Norskir bankamenn telja reglur um stofnunina brjóta í
bága við reglur Evrópska efnahagssvæðsins um ríkis-
styrki og samkeppni. Svo kann að fara að þessi niður-
staða dómstólsins hafi áhrif hér á landi en á þetta er bent
í Morgunfréttum íslandsbanka síðastliðinn föstudag:
„Það verður áhugavert að fylgjast með framvindu þessa
máls þar sem niðurstaðan gæti haft áhrif á ríkisábyrgð á
húsnæðislánum hér á landi... Við erum enn þeirrar skoð-
unar að innan fárra ára verði starfsemi ríkisins á ríkis-
ábyrgð á sviði almennra húsnæðislána aflögð hér sem
annars staðar.“
Ekki er hægt að draga aðrar ályktanir af þessum orð-
um þeirra íslandsbankamanna en að þeir reikni með að
opinbert íbúðalánakerfi muni innan skamms heyra lið-
inni tíð. Þetta þýðir að hinn nýstofnaði íbúðalánasjóður
verður lagður niður, a.m.k. í núverandi mynd. Halldór J.
Kristjánsson, bankastjóri Landsbankans, virðist einnig
vera þessarar skoðunar en í viðtali við DV segir hann
það falla vel að starfsemi viðskiptabankanna að veita
íbúðalán, enda sé sú þróun þegar haíin. „En það er eðli-
legt að huga að því að jafna starfsskilyrðin hvað varðar
almenn íbúðalán þannig að þar ríki jafnrétti,“ segir
bankastjóri Landsbankans.
Það er rétt hjá Halldóri J. Kristjánssyni að hér eigi
ekki að gera byltingu heldur fremur að lofa þróuninni að
lúta markaðslögmálum. En til þess að svo verði er nauð-
synlegt að ríkið marki ákveðna stefnu í því hvernig það
hægt og bítandi dregur sig út af markaði húsnæðislána.
Annars mun þróunin ekki verða sú sem eftir er sótt.
Samhliða skipulegu undanhaldi ríkisins af íbúðalána-
markaði er hins vegar nauðsynlegt að tryggja virka sam-
keppni milli fjármálastofnana.
Sú einfalda mynd blasir við að ríkisvaldið hefur ægi-
vald yfir íslenskum fjármálamarkaði, þrátt fyrir nokkra
tilburði til einkavæðingar á hluta bankakerflsins. Síð-
ustu ár hafa verið tekin mikilvæg skref fram á við sem
bæði almenningur og atvinnulífið hafa fengið að njóta.
Jarðvegurinn fyrir frekara undanhald ríkisins af fjár-
málamarkaðinum er fyrir hendi. Það eina sem vantar er
skýr stefna stjórnvalda. Ekkert liggur fyrir um það
hvort, hvernig og hvenær haldið verður áfram að selja
hlut ríkisins í Búnaðarbanka og Landsbanka. Og þrátt
fyrir lagaheimild er óljóst hvenær 51% hlutur í Fjárfest-
ingarbanka atvinnulífsins verður seldur, þrátt fyrir heit
um að það verði gert á fyrri hluta þessa árs.
í skugga komandi kosninga er hætt við að stjórnvöld
hafi ekki burði til að halda verkinu, sem hafið er, áfram,
hvað þá að taka fyrstu skref í að hætta rekstri ríkisrek-
ins íbúðalánakerfis.
Óli Björn Kárason
„Verkefnið er að skapa græna framtíð í þessu landi tækifæranna," segir Kristín m.a. í grein sinni. - Skógrækt-
arátak með Skeljungi.
Græn framtíð
skynja sinn vitjunar-
tíma, svo og yfirgang-
ur þeirra gagnvart
sjónarmiðum náttúru-
vemdar. Þau halda
áfram að klappa stór-
iðjusteininn og beita
honum til atkvæða-
veiða, og hafa færst i
aukana við þær að-
stæður að ýms iðnað-
arríki hafa séð sitt
óvænna að losa sig við
mengandi iðnað og
koma honum fyrir hjá
andvaralausum þjóð-
um með skammsýna
menn í forystu.
Græna smiðjan
Brýna nauðsyn ber til
„Fáar þjóðir hafa jafn mikla
möguleika og við íslendingar til
þess að koma í veg fyrir óbætan-
leg spjöll á náttúru og umhverfi
og sækja fram á forsendum um-
hverfisverndar og sjálfbærrar
þróunar
Kjallarinn
Kristín
Halldórsdóttir
þingkona
Stjórnmálasamtök
með megináherslu á
umhverfis- og nátt-
úravernd hafa starf-
að árum saman í
mörgum löndum
Evrópu og haft mikil
áhrif. Slík samtök
hafa aldrei náð
neinu flugi hérlend-
is og er ástæðan
fyrst og fremst al-
mennt andvaraleysi
íslendinga í um-
hverfismálum. Það
ástand er góðu heilli
óðum að breytast og
því eðlilegt að marg-
ir renni hýru auga
til nýs stjómmála-
afls, Vinstrihreyfing-
arinnar - Græns
framboðs, sem legg-
ur mikla áherslu á
þennan málaflokk.
Möguleikar til
sóknar
Meðvitundarleysi
íslendinga í um-
hverfismálum er að
sumu leyti skiljan-
legt. Umhverfisvandi
er hér ekki jafn sýni-
legur og víða annars staðar og enn
teljum við okkur hafa efni á því að
fyllast stolti þegar útlendingar dá-
sama hreint loftið, tært vatnið og
víðáttur öræfanna. Þau lífsins
gæði eru hins vegar hvorki eilíf né
föst í hendi. Við verðum að sýna
aðgát og leggja nokkuð á okkur til
að varðveita þau.
Fáar þjóðir hafa jafn mikla
möguleika og við íslendingar til
þess að koma í veg fyrir óbætanleg
spjöll á náttúra og umhverfi og
sækja fram á forsendum umhverf-
isverndar og sjálfbærrar þróunar.
Stærsti vandinn er skilningsleysi
stjórnvalda, sem seint ætla að
að sækja nú fram af metnaði og
ábyrgð á öllum sviðum umhverfis-
og náttúruverndar og tryggja
þannig rétt komandi kynslóöa til
góðra lífsskilyrða í landi okkar.
Fyrst og fremst þarf að efla um-
ræðu og stuðla að auknum skiln-
ingi og þekkingu á þeim vanda
sem við er að fást og þeim úr-
lausnum sem kostur er á.
Vinstrihreyfingin - Grænt fram-
boð leggur megináherslu á um-
hverfismál og sýnir það nú þegar í
verki, með samfelldri dagskrá sem
er nýhafin og mun standa allt
fram í júnímánuð. „Græna smiðj-
an“ er heiti þessarar dagskrár sem
hófst með gönguferð á einum feg-
ursta degi vetrarins, 28. febrúar sl.
Síðan rekur hver atburðurinn
annan, þar sem boðið er upp á
fræðslufundi um ýmsa þætti um-
hverfismála, málþing um um-
hverfisvæna atvinnuþróun og
stórfund um framtíðarsýn í um-
hverfismálum, að ógleymdum
mánaðarlegum gönguferðum með
fræðsluívafi. Þannig sýnir hreyf-
ingin í verki vilja sinn til að ætla
umhverfismálum og náttúruvernd
veglegan sess í stefnu og starfi.
Kall tímans
Vinstrihreyfingin - Grænt fram-
boð hlýðir kalli tímans og setur
fram trúverðuga stefnu í umhverf-
ismálum. Náttúruauölindir eiga
að vera sameign landsmanna og
þær á að nýta í þágu almanna-
hagsmuna, án þess að gengið sé
á umhverfið. Varðveita ber
hreina ímynd landsins í þágu
ferðaþjónustu og framleiðslu og
sölu á hollum neysluvörum. Há-
lendið ber að vernda og stofna
þar til stórra þjóðgarða og
friðlanda. Afstaðan er skýr gegn
stóriðju og stórvirkjunum í
þágu mengandi iðnaðar. Taka
ber upp græna þjóðhagsreikn-
inga og meta verðmæti ósnort-
innar náttúra. Áhersla er lögð á
vistvænar fiskveiðar og vernd
uppvaxtarsvæða nytjafiska. Þetta
eru aðeins nokkur af þeim atrið-
um, sem finna má í stefnu hreyf-
ingarinnar í umhverfismálum.
Vinstrihreyfingin - Grænt fram-
boð vill stuðla að sem bestri sam-
vinnu við samtök áhugafólks um
umhverfisvernd og virkja almenn-
ing til þátttöku í að byggja upp
vistvænt samfélag í þágu núlifandi
og komandi kynslóða. Verkefnið
er að skapa græna framtíð í þessu
landi tækifæranna. Þar þurfum
við mörg að koma að verki.
Kristín Halldórsdóttir
Skoðanir annarra
Kosningar og vonleysi landsbyggðar
„Eldhúsdagsumræðuraar leiddu (einnig) í ljós að
landsbyggðarmálin verða mjög til umræðu í kosn-
ingabaráttunni. Það er skiljanlegt í ljósi þess von-
leysis og allt að því örvæntingar sem ríkir víða á
landsbyggðinni um framtíðina. En vonandi falla
þingmenn og frambjóðendur ekki í þá gryfju að
bjóða kjósendum á landsbyggðinni gull og græna
skóga í formi fjárframlaga úr ríkissjóði. Þau fjár-
framlög eru ekkert betri þótt þau séu veitt til lands-
byggðarinnar undir nýjum formerkjum....Kosninga-
baráttan verður háð viö gjörbreyttar aðstæður frá
því sem verið hefur. Það skapar bæði meiri spennu
og og um leið meiri óvissu."
Úr forystugrein Mbl. 9. mars.
Stjórn fiskveiða
„Menn eru alltaf að rugla saman eignarrétti og
fullveldisrétti. Samkvæmt fullveldisrétti ríkisins
getur löggjafinn sett reglur um meðferð og nýtingu
fiskimiðanna. Það kemur hins vegar eignarrétti ekk-
ert við. Eignarréttur er allt annars eðlis. En löggjaf-
inn getur hins vegar ekki gert hvað sem er í krafti
fullveldisréttarins. Maður hefur heyrt fullyrðingar
um að það megi innkalla allar veiðiheimilidirnar og
bjóða þær út. Það myndi ég telja vera hópeignanám
eða allsherjar þjóðnýtingu. Ég held að það myndi
ekki standast. Ég veit ekki heldur hvort það væri
pólitískt skynsamlegt; ég er hræddur um að ein-
hvers staðar þætti þröngt fyrir dyrum þegar hinir
efnameiri færu að hirða veiðiheimildirnar frá fátæk-
ari byggðarlögum."
Sigurður Líndal. Úr Fréttabréfi LÍÚ, 2. tbl.
Bubbi skemmtir á Bessastöðum
„Margt hefur breyst til hins betra á Bessastöðum
síðan Ólafur Ragnar var kjörinn. Það er alveg ljóst
að öllu meira líf er nú þar á bæ en áður var og
einnig blandar Ólafur sér talsvert inn í þjóðmálin og
mér finnst að hann ætti að gera meira af því. En
hins vegar á ég erfitt að sjá fyrir mér hvemig Bubbi
hafi komið út í forsetaveislunni, svona miðað við
hvernig karakter hann er; en tímarnir breytast og
mennirnir með, Bubbi sem maður og Ólafur í tón-
listarsmekk."
Jóhannes Guðnason í Degi 9. mars.