Dagblaðið Vísir - DV - 11.03.1999, Blaðsíða 11

FIMMTUDAGUR 11. MARS 1999
Að smíða ísland
úr járni
- spjallað við hönnuðinn Georg Hollanders
Um nokkurra ára skeið hafa íslenskir lista-
menn og hönnuðir í ýmsum greinum lagt leið
sína út á Dádýraeyju í Maine-fylki í Bandaríkj-
unum, til að taka þátt í sumamámskeiðum
Haystack-skólans og vera í nánum samvistum
við bandaríska starfsbræður í ýmsum list-
greinum. Til þess fá þeir styrki úr sérstökum
sjóði sem Pamela Brement, þáverandi sendi-
herrafrú á íslandi, kom á laggimar í því augna-
miði að auka samvinnu íslensks og bandarísks
listiðnaðarfólks.
Sjálfur er Haystack-skólinn eins konar goð-
sögn fyrir ýmissa hluta sakir; staðsetningin er
einstök, byggingamar sérstakar og andrúms-
loftið heillandi. Hafa íslenskir listamenn líkt
skólanum við sérkennilegan blending af
klaustri og hippanýlendu. En þeir era á einu
máli um að námskeiðin þar, svo og samvistir
viö kollegana, hafi gert þeim gott. Fleiri en
einn hefur líkt þeim við hugljómun. í sumum
tilfellum hafa þau orðið til að innleiða í islensk-
ar sjónlistir ný vinnubrögð og viðhorf.
í fyrrasumar fór til Haystack íslensk-hol-
lenski listamaðurinn Georg Hollanders, en árið
1996 hlaut hann Menningarverðlaun DV fyrir
listhönnun. Georg er búsettur á Akureyri, þar
sem hann rekur leikfangasmiðju sem nefnist
Stubbur. Umsjónarmann menningarsíðu fýsti
að vita hvemig honum hefði reitt af í henni
Ameríku.
„Ég var sjálfsagt með neikvæðar fyrirfram-
hugmyndir um Bandaríkjamenn og menningu
þeirra, eins og svo margir
aðrir. En það saxaðist á
þær þegar frá leið. Auðvit-
að var margt þama úti
sem mér þótti yfirgengi-
legt. Og margt fannst mér
vera svakalega stórt í
sniðum. Samt var það
ekki eins ógnandi og ég
hafði ímyndað mér.“
Georg hafði ákveðið að
venda sínu kvæði í kross
og kynna sér eldsmíði.
„Ég sá þessa grein í
rómantísku ljósi, svona
eins og leikfangasmíðina
forðum. Og gerði þá ráð
Georg á járnsmíðaverk-
stæðinu á Haystack
fyrir að þurfa að púla í
smiðju með svartskeggjuðum
tröllum, en raunin var allt
önnrn-. Bæði kennarinn, Ann
Catrin Evans frá Wales, og
aðstoðarkennarinn vora
kvenkyns, svo og meirihluti
nemendanna. Hópurinn náði
afar vel saman og ég eignað-
ist góða vini. Mér fannst
skemmtilegt hve ólíkir nem-
endumir vora, smnir vora
fagmenn af einhverju tagi,
komnir til að kynna sér eitt-
hvað nýtt, aðrir höfðu tak-
markaða reynslu af listiðn-
aði. Svo var þama fólk á öll-
um aldri. Vinnuaðstaðan var
mjög góð, auk þess sem
vinnustofúr vora opnar allan
sólarhringinn. Okkur var
líka frjálst að fylgjast með því
sem menn vora að gera á
hinum námskeiðunum.“
Georg blómum
Draumaferð
Hvemig vannst honum eldsmíðin?
„Ég held ég hafi aldrei svitnað eins mikið á
ævinni, ekki síst vegna þess að það var mjög
heitt í veðri þann tíma sem ég var þama. Því
fór fólk í sjóinn á hveijum degi til að kæla sig.
Námskeiðið var þannig
uppbyggt að 'fyrri vikuna
lærðum við grundvaUarat-
riði eldsmíði, en síðari vik-
una áttum við að búa til
eins konar „sveinsstykki"
úr jámi. í millitíðinni var
okkur uppálagt að smíða
einfalda hluti, til dæmis
spíssa, gaffla, keðjur og
tangir. Sumir suðu þetta
allt saman og bjuggu til
afar skrýtna skúlptúra.
Fyrst langaði mig að
gera eitthvað „fríkað". Svo
var fólk alltaf að spyija
mig um ísland og því afréð
ég að reyna að búa til eins
konar tákn fyrir „mitt“ ís-
land úr jámi. Ég hefði bet-
ur haldið mig við eitthvað
krýndur af amerfskum starfsbróður.
einfaldara, því þetta reyndist mér talsvert
erfitt. Enda var ég ekki búinn að læra eldsmíði
nema í viku. Samt fékk ég hrós frá eldsmiðum
sem bjuggu þama í grenndinni."
Það var ekki síður félagslífið og samskiptin
við aðra nemendur og kennara sem Georg þótti
varið í.
„Máltíðir þama vora meiri háttar uppákom-
ur. Enda var hringt til þeirra eins og kirkju-
legra athafna. Bæði var maturinn fjölbreyttur
og hollur, og borðfélagamir viðræðugóðir.
Fyrstu dagana var viðkvæðið: Hi, what’s your
name“ eða „What shop are you in“. Út frá
þessu spunnust skemmtileg samtöl, krydduð
miklum fróðleik. Svo hittist fólk á kvöldin til
að skoða litskyggnur með verkum eftir kenn-
ara eða nemendur, eða þá að bókmenntamenn
vísiteraðu og lásu upp úr verkum sínurn."
Georg bjó að þessum kynnum að námskeið-
inu loknu, en þá tóku nokkrir samverkamenn
hann með sér í útilegu og lóðsuðu hann síðan
um Boston og New York.
„Þetta var draumaferð sem ég er þakklátur
fyrir að hafa fengið að upplifa. Nú dreymir mig
um að komast aftur á þessar slóðir og endur-
nýja kynnin við bandaríska kunningja." -AI
menning »
***
Halldór númer eitt,
tvö og þrjú?
Hver er bók aldarinnar á íslandi? Það er
Bókasamband íslands sem spyr og fá lands-
menn að greiða atkvæði um bókina í Morg-
unblaðinu, DV og Degi nú á fostudaginn, en
auk þess á Vefbókasafninu, www.vefboka-
mu atkvæðaseðlar liggja
frammi á bókasöfnum
og í bókaverslunum þá
daga sem atkvæða-
greiðslan stendur yfir,
það er 12.-21. mars.
Hver og einn getur
valið þrjár bækur og
sett þær í 1„ 2. og 3.
sæti. Eina skilyrðið er
að bækurnar séu eftir íslenska höfunda og
séu gefnar út á þessari öld. Það er Bókasam-
band íslands sem stendur fyrir þessari kosn-
ingu í því augnamiði að beina athygli lands-
manna að bókum og bókalestri.
Úrslit kosninganna verða kynnt á alþjóð-
legum degi bókarinnar, 23. april, og verður
þá gert veggspjald með nöfnum 50-100 „bestu
bókanna" og hengt upp á bókasöfnum og víð-
ar. Umsjónarmaður menningarsiðu (mis)not-
ar hér með tækifærið og kunngjörir sinn eig-
in vinsældalista. Á þeim lista er aðeins einn
höfundur, Halldór Laxness, en verkin eru: 1.
Heimsljós 2. Sjálfstætt fólk 3. íslandsklukkan.
Einar Gariöaldi og goðsögnin
um Kjarval
Hljótt hefur verið
um umræðufund
sem haldinn verður
að Kjarvalsstöðum í
kvöld kl. 20.30 „um
stöðu meistara Kjar-
vals sem hluta af ís-
Ienskum menning-
ararfi og gildi hans
fyrir okkar sam-
tíma,“ eins og segir
í fréttatilkynningu.
Kveikjan að þessum fundi mun vera bráð-
snjöll sýning Einars Garibaldi Einarssonar,
„Blámi“, sem haldin er í miðrýminu að Kjar-
valsstöðum, en þar íjallar hann á lunkinn
hátt um „táknræna verund” Kjarvals. Um
leið er fundinum ætlað að minna á sýning-
una Af trönum meistarans, sem haldin er í
vestursal hússins, en hún hefur verið nefnd
hér áður í þessum dálkum.
Þátttakendur á fundinum eru þeir Jón
Karl Helgason bókmenntafræðingur, Ólafur
Gíslason blaðamaður og Guðbjörg Lind Jóns-
dóttir myndlistarmaður. Væntanlega tekst
þeim aö brjóta til mergjar „goðsögnina um
hetjuna og höfundinn og gildi slíkra goð-
sagna fyrfr menningarvitund þjóðarinnar".
Elsa
Waage.
Það verður
að teljat gleði-
efhi þegar tvær
af okkar
fremstu söng-
konum koma
saman til þess
að ylja okkur
um hjartarætur með söng sínum, likt og þær
Sólrún Bragadóttir og Elsa Waage gerðu á
tónleikum Styrktarfélags íslensku óperunn-
ar á þriðjudagskvöldið. Þeim til fulltingis
var svo Gerrit Schuil píanóleikari, sem er
fyrir löngu búinn að hasla sér völl sem vin-
sælasti undirleikari sem við eigum í dag.
Efnisskráin var að mestu byggð á dúettum
í bland við einsöngslög og aríur. Strax í upp-
hafi tónleikanna runnu raddir þeirra Sólrún-
ar og Elsu ljúflega saman í þremur sönglög-
um Felix Mendelssohns, Abschiedslied der
Zuvögel, Grufl og Herbstlied, þó svo öll
þeirra hefðu þolað aðeins meiri fin-
pússningu. Dúettar eftir Benjamin Britten:
Mother Comfort og Undemeath the Abject
Willow, sjást ekki oft á efhisskrám, enda
frekar leiðinlegir, en ljóðin (eftir Montagu
Slater og W. H. Auden) eru afar falleg og eiga
betra skilið. Flutningurinn á þeim var líka
heldur stirður, söngkonumar allt of bundnar
af nótunum og virkuðu óöruggar.
Þær náðu sér þó fljótt á strik í La Pesca og
La Tegata Veneziana eftir Rossini og þá sér-
lega í þvi síðara, sem var flutt með léttri
sveiflu og húmor. Bátsöngur úr Ævintýrum
Hoffmanns var að sama skapi ágætlega flutt-
ur og leikur Gerrits í intróinu afar fallega
mótaður. Hinn þekkti dúett úr Lakmé eftir
Dúe
Léo Delibes,
C’est l’heure ou
je te vois so-
urire, var
sennilega best
fluttur af þeim
stöllum og
smaug þessi
undurfagra tón-
list beint að
hjartanu, enda
sungið blað-
laust og auð-
heyrt að þær
áttu auðvelt
Sólrún Bragadóttir. með að samsama
sig henni.
Raddir sem smellpassa
Atriði úr Madame Butterfly eftir Puccini,
Scuoti quella fronda di ciliegio, var svo síð-
ast á efnisskrá og var það vel flutt þó punkt-
inn yfir i-ið hefði vantað uppá að maður
fyndi bókstciflega angan af vorinu. Einhvem
veginn hafði ég á tilfinningunni að æfinga-
tími hefði veriö af skomum skammti, því
þær Sólrún og Elsa hafa allt til þess að bera
að geta glansað saman, því eins og ég gat um
Tónlist
Amdís Bjíirk Ásgeirsdóttir
áðan smellpassa glæsilegar og voldugar
raddir þeirra saman og
hvorug skyggir á hina. Sam-
hæfingin og öryggið var
bara ekki upp á það besta.
Þær skiptu svo fjórum
sönglögum Johannesar
Brahms á milli sín: Sólrún
söng Wie Melodien ziet es og
gerði það afar fallega og enn
betur naut hún sín í Immer
leiser wird mein Schlum-
mer, sem er með sorglegri
lögum og var það flutt af
mikilli tilfinningu. Elsa
söng Vergebliches
Standchen og gerði það
ágætlega og lifandi, þrátt
fyrir einhvern textarugling í
síðasta erindi, og í Von ewi-
ger Liebe naut sín dramat-
isk rödd hennar einkar vel.
Elsa söng svo Habaneruna
úr Carmen eftir Bizet af full-
komnu öryggi og verulegri
list og það sama má segja um Je dis que rien
ne m¥épouvante úr sömu óperu, sem Sólrún
söng glimrandi vel. Elsa sýndi svo falleg lit-
brigði sinnar raddar í Amour, viens eider
ma fablesse úr Samson og Delila eftir Saint-
Saens sem hún söng með miklum tilþrifum
og það gerði Sólrún lika í hinni frægu aríu
Madame Butterfly sem var virkilega áhrifa-
mikil í meðfórum hennar og Gerrits, sem
var eftir hlé í hlutverki heillar hljómsveitar
og fór glæsilega með það.
Mikið aðsókn að Gerðubergi
Það hefur einnig verið fremur hljótt um þá
miklu aðsókn sem myndlistarsýningar að
Gerðubergi hafa fengið á undanfórnum vik-
um. Nú um helgina var opnuð samsýning á
verkum nokkurra íslenskra einfara í mynd-
list, sem Hannes Sigurðsson og menningar-
samsteypan art.is tók saman. Á opnun fyllt-
ist húsið gjörsamlega og
er það ætlan aðstand-
enda Geröubergs að
gestir hafi verið um 600
talsins þegar mest var,
„rífandi stemmning,
harmóníkuleikur og
kátína," eins og einn
þeirra orðaði það.
Einnig seldust tólf verk
listamannanna, flest eft-
ir Þórð Valdimarsson
eða „Kíkó Korriró" eins
og hann nefnir sig.
Sömuleiðis sýndu gestir
verkum Sigurlaugar
Jónasdóttur mikinn
áhuga, en þau voru nær
öll í einkaeigu og þar af
leiðandi ekki fól. Ann-
ars staðar í bænum,
jafnvel á stærstu sýning-
arstöðum, mæta iðulega
ekki nema 2-300 manns
á opnanir. Gerðuberg er augljóslega búið að
„finna fjölina sína“, eins og menn segja í
boltanum.
Umsjón
Aðalsteinn Ingólfsson