Dagblaðið Vísir - DV - 13.03.1999, Blaðsíða 31

LAUGARDAGUR 13. MARS 1999
irtæki í fjármálaráðimeytinu. Menn
voru slegnir yfir þessu, menn voru
farnir að tala um tap á kvóta frá
byggðarlögunum, en annars reiknaði
enginn með að ríkið færi að taka eitt-
hvað frá þeim. Ég sem framkvæmda-
stjóri félagsins gerði mér grein fyrir
því hvað var að gerast. Ég hóaði sam-
an nokkrum hópi á fund, ýmsum fé-
lögum mínum, þar á meðal Ólafi
Marteinssyni og fjölskyldu hans, sem
átti litla rækjuverksmiðju.
Við fengum síðan Verðbréfamark-
að íslandsbanka til að meta fyrirtæk-
ið fyrir okkur. Við fórum suður og
gerðum ríkinu tilboð. Við gáfum mjög
stuttan frest, viku að mig minnir, við
vildum kaupa allan hlut ríkisins og
sameina inn í fyrirtækið rækjuverk-
smiðjuna og reykhúsið sem ég átti
hlut í. Þetta var í desember 1990. Þetta
kom alveg eins og þruma úr heiðskíru
lofti, enginn átti von á þessu.
Eftir á fínnst mér gaman að þessu.
Ég var að rifja það upp um daginn
með Sigurði B. Stefánssyni þegar við
Ólafur Marteinsson komum til hans
um árið og báðum hann að meta Þor-
móð ramma. Hann opnaði þá nokkra
ársreikninga, skoðaði þá stutt og
sagði síðan: Þetta félag er einskis
virði! En við vorum ekki alveg svona
svartsýnir, fengum mat á fyrirtækinu
hjá Sigurði og buðum síðan það verð
fyrir fyrirtækið. Vegna þess 1 hvaða
stöðu Ólafur Ragnar var fékk hann á
sig svæsna gagnrýni og margir töldu
sig eiga harma að hefna á honum. Tal-
að var um pólitíska spillingu og sið-
leysi og sagt að flokksgæðingar hefðu
fengið fyrirtækið gefíns, án þess að
efnt væri til útboðs. Við félagamir
vorum dregnir inn í þessa umræðu en
staðreyndin var sú að ég var sá eini í
hópnum sem hafði verið í Alþýðu-
bandalaginu sem ungur maður. Hinir
voru sjálfstæðismenn og mislikaði að
vera kallaðir kommar. Það er gaman
að segja frá því núna að í þessu
„kommaplotti" hafði ég tvo ráðgjafa
sem hjálpuðu mér í aðferðafræðinni
og hvemig ég ætti að setja þetta upp.
Þessir ágætu menn era Brynjólfur
Bjamason í Granda og Vilhjálmur Eg-
ilsson alþingismaður."
Tveir togarar, fiystihús og
miklar skuldir
„Það sem kom mér mest á óvart á
þessum tíma var hvað menn vissu lít-
ið um hvemig verðmeta skyldi fyrir-
tæki. Og mest fór í taugamar á mér
hvað þingmenn töluðu frjálslega og
gáfúlega um þessa hluti án þess að í
því væri nokkurt vit. Ólafur Nilsson
endurskoðandi var fenginn til að gera
mat á fyrirtækinu fyrir fjármálaráðu-
neytið og fékk út tölur sem vora á
svipuðu róli og okkar.
Það sem félagamir vora að kaupa
vora tveir togarar, Sigluvík og Stál-
vík, auk Stapavikur sem var að hruni
komin, frystihúsið - og gífurlegar
skuldir.
Róbert segir að hann hafí nýlega
rifjað það upp með föður sínum
hversu mikið var lagt undir í ársbyrj-
un 1991. „Eigur okkar allra í flölskyld-
unni voru lagðar undir. Ég er tilbúinn
að taka áhættu og ganga alla leið.
Hefði þetta mistekist og hefði þessi
þróun ekki orðið í sjávarútvegi og al-
mennt á hlutabréfamarkaði, þá hefði
ég auðvitað orðið eignalaus maður
eins og oft hefur komið fyrir í sjávar-
útvegi, og það hefðu fleiri orðið,“
sagði Róbert.
Á fímmtudaginn kynnti stjóm Þor-
móðs ramma áttunda ársreikning
sinn á aðalfúndi. Hagnaður ársins
1998 reyndist 200 milljónir króna. Að-
eins eitt ár frá 1991 hefur verið tap hjá
fyrirtækinu, það var 1992. Hagnaður-
inn hin árin sjö nemur rúmum millj-
arði þegar tapárið er dregið frá.
Kvótaíögin á náttborðinu
„Þegar lög og reglugerðir um kvóta
komu hafði ég þessa lesningu i skúffu
við hliðina á rúminu mínu. Þetta las
ég svona eins og skemmtiefni, lærði
það eins og páfagaukur, rétt eins og
Skólaljóðin í gamla daga. Þetta var
mikill lestur en ég fann hugsunina á
bak við. Ég fylgdist síðan náið með
þróun í þessum málum. Mér tókst afar
fljótt að skilja út á hvað kerfíð gekk,
tókst að nýta mér alla þætti kvótakerf-
isins. Það hjálpaði okkur verulega á
þessum árum. Það er reyndar með
ólíkindum hvað fáir settu sig inn í
kvótakerfið strax í byrjun."
- Sjálfur fannstu einhverjar smugur
í þessu kerfl og ert talinn höfundur að:
„Ja, ég veit ekki hvort ég á að játa
það hér og nú. En að öllum líkindum
er ég höfundur að þessu tonn-á-móti-
tonni-kerfi, kannski telst það löstur á
mér og ekkert til að hrósa sér af,“ seg-
ir Róbert.
- Og hefur verið gagnrýndur fyrir af
ýmsum, til dæmis þingmönnum:
„Gamlir viðskiptavinir mínir frá
þessum tíma era menn eins og Einar
Oddur og Einar Kristinn, ágætir þing-
menn á Alþingi Islendinga, og ég man
ekki betur en að Kristján Pálsson al-
þingismaður hafi átt ágæt viðskipti við
mig líka, þegar hann var að gera út í
Ólafsvík.
- Ertu spennufikill?
„Æskuvinkona mín, Signý Jóhann-
esdóttir, sem nú er formaður Verka-
lýðsfélagsins Vöku á Siglufirði og
gagnrýnir mig af og til, hefur sagt um
mig að mér hafí alltaf verið nákvæm-
lega sama hvað aðrir segðu um mig og
hvað öðrum fannst. Ég hef alltaf þurft
að beijast á móti vindinum, ég hef val-r
ið mér þannig verkefni. Ég ólst upp á
þeim tíma þegar síldin brást, í því erf-
iða umhverfí þar sem faðir minn var
atvinnulaus mánuðum saman. Það
hefur mótandi áhrif á ungan mann að
fylgjast með slíku ástandi. Maður ger-
ir sér grein fyrir því að það fylgir því
ákveðin ábyrgð að reka fyrirtæki."
Þekkir hörku sjómanna í
kjaradeilu
- En þú þykir harður í horn að
taka, ekki síst þegar þú þarft að
semja, og sérstaklega við sjómennina, -
þína gömlu starfsbræður:
„Ekki er ég tilbúinn að viðiu’kenna
það. Ég vann auðvitað mikið með sjó-
mönnum, byrjaði 17 ára á togara og
eyddi öllum mínum fríum til sjós. Ég
þekki sjómenn og hvemig þeir hugsa.
Þegar ég hitti sjómenn í kjaradeilu
þekki ég vel þessa hörku. Þetta er sú
harka sem gerir íslenska sjómenn svo
góða sjómenn. Ég kann að meta þá.
En ég tel mig líka vita hvenær þeir
fara út á ystu nöf í kröfuhörkunni.
Laun sjómanna era góð og eiga að
vera góð. En jafnframt verður að segj-
ast eins og er að launabilið milli land-
verkafólks og sjómanna er orðið allt
of breitt," segir Róbert.
Talinu er snúið að hallarbylting-..
unni sem svo er kölluð og gerð var í'
SH í vikunni.
„Ég hef verið ósáttur við hversu
hægt breytingin á SH hf. hefur gengið
og oft rætt það við formanninn. Við
náðum ekki saman um leiðir. Við fé-
lagarnir, Ólafur og ég, og Gunnar Sig-
valdason, framkvæmdastjórinn okkar
á Ólafsfirði, ræddum um hvort við
ættum ekki að losa okkur út úr félag-
inu. Á þeim tíma var verðið á bréfum
í SH á niðurleið og hægara sagt en
gert að losa sig út úr þessari fíárskuld-
bindingu. Við ræddum hvort við ætt-
um að bæta við okkur bréfum og fór-
um aðeins að skoða í kringum okkur.
Þannig gætum við ef til vill náð for-
ystu. Þetta var á síðasta ári.
Nú gerist það að ég fæ símtal upp
úr 8 einn morguninn. Þetta var Álli
ríki frá Eskifirði, mættur á bridgemót
á Siglufirði. Aðalsteinn er, eins og all-
ir vita, morgunhani og vaknar
snemma til að taka stöðuna, hann
skildi ekkert í hvers vegna ég var
ekki mættur í vinnu. Þegar við Alli
hittumst barst talið að Sölumiðstöð-
inni. Hann sagðist íhuga að kaupa bát
og selja hlutabréfín í SH. Við litum
hvor á annan, við Ólafur. Að lokum
spyr ég Alia hvað hann vilji fá fyrir
bréfm. Hann segir okkur það en seg-
ist svo þurfa að drífa sig. Ég fór strax'
af stað og fékk samþykki stjórnar-
manna til að kaupa þessi 5% af Aila.
Alli hafði fengið sér hádegislúrinn
sinn á hótelinu og ég þurfti að bíða til
hálíþrjú. Þarna var útbúinn samning-
ur og þegar Alli skrifaði undir fann
maður að allt var þetta aukaatriði í
hans augum - en ekki okkar.
Bridgemótið hafði ailan forgang.
Jón Ingvarsson hringdi í mig og
sagði mér að þetta hefði verið snjall
leikur og spurði hvað ég hygðist fyrir.
Ég sagði honum strax að ég vildi taka
fullan þátt í SH og ná fram ýmsum
breytingum. Síðan hef ég unnið mark-
visst að þessum málum. Ég vissi af
þessum bréfum Haraldar Böðvarsson-
ar hf. sem voru til sölu, 7% hlut í SH>.
hf. Ég lét rétt athuga með þau fyrr á
þessu ári til að skapa mér enn sterk-
ari stöðu en fór hægt i það. Á mánu-
dagskvöldið sá ég að ég væri ekki að
ná settu marki. Ég vissi nokkurn veg-
inn hvemig landið lá hjá flestum
stærstu hluthöfúnum. Ég treysti mér
bara ekki að fara í þennan slag með
svo veika stöðu. Ég gerði þess vegna
tilboð í þessi bréf. Það var hik á
mönnum, það er ekkert leyndarmál.
Ég spurði þá hvort ég væri eitthvað
verri kaupandi en hver annar og
óskaði eftir að fá bréfín keypt. Á
þriðjudagsmorgun, eftir símafund-
stjómarmanna Haraldar Böðvarsson-
ar, var samþykkt að selja mér bréfin.
Þá um nóttina hafði ég vakið upp
nokkra úr mínum ágæta vina- og
kunningjahópi og safnað saman því
sem þurfti til að borga út í bréfunmn.
-JBP