Dagblaðið Vísir - DV - 26.03.1999, Blaðsíða 6

6
FÖSTUDAGUR 26. MARS 1999
Neytendur
DV
Nú er rétti tíminn til að klippa limgerðin í garðinum og taka til hendinni.
Garðrækt:
Snyrt í garðinum
Með hækkandi sól vaknar náttúr-
an til lífsins og þá þarf að fara að
huga að ýmsu í garðinum.
Nú er m.a. rétti tíminn til að
klippa limgeröin í garðinum, eink-
anlega ef endumýja þarf gömul víði-
eða viðjuhekk. Limgerði úr brekku-
viði, gljáviði og viðju geta orðið gis-
in og ljót með tímanum og of breið
að ofan. Til að koma í veg fyrir
þetta þarf að klippa limgerðin reglu-
lega þannig að þau verði eins þunn-
vaxin og hægt er og svo þétt að þau
byrgi innsýn í garðinn og standist
snjóþyngsli.
Besta lögun á limgerðum er að
hafa þau A-laga, þ.e. breiðari að
neðan en að ofan. Með þvi móti nær
birtan vel niður að neðstu greinun-
um og sprotamir ná að þroskast.
Víðir og gljávíðir
Gömul og úr sér vaxin víðilim-
gerði má endumýja með því að saga
þau núna alveg niðri við jörð. Um
leið er gott að losa svolítið um mold-
ina í kring og bera búfjáráburð að
stubbunum.
Síðar í vor munu svo nýir sprot-
ar brjótast út úr þeim og þá er hægt
að fara að móta limgerðið upp á
nýtt. Þá er best að klippa þannig að
sprotamir i miðjunni verði minna
skertir en þeir sem utar em.
Gljávíðinn er betra að klippa þeg-
ar lengra er liðið á vorið, annars
hættir honum til að þoma í sárin.
Önnur aðferð við gljávíðinn er
hins vegar að klippa limgerðið í
eins konar beinagrind með því að
klippa alla sprota inn að aðalgrein-
unum, fjarlægja gamlar og feysknar
greinar og greinar sem standa langt
út. Með vorinu spretta út nýir sprot-
ar sem haldið er í skefjum með
sömu aðferö. Munið bara aö reyna
að halda A-laginu á limgerðinu.
Birkilimgerði
Birkilimgerði þarfnast nokkuð
nákvæmrar klippingar svo þau
verði falleg. Klippið skáhallt utan
úr þeim fyrstu árin en loflð topp-
sprotanum að halda sér þar til fyrir-
hugaðri hæð er náð. Eftir það er
ráðlegt að klippa þau tvisvar sinn-
um á hverju sumri, fyrst í lok júní
og síðan aftur í lok júli. Skiljiö um
1/3 af vextinum eftir í hvert skipti.
Aðrar trjáplöntur sem henta vel í
limgerði eru m.a.: sólbroddur,
fjallarifs, gljámispill, blátoppur og
blöndustikill. Þessir mnnar þola all-
ir klippingu á þessum árstima.
Snyrting runnagróðurs
Nú er einnig rétti tíminn til að
snyrta blómarunnana í garðinum.
Margir mnnar verða grófir og fyrir-
feröarmiklir með ámnum en auð-
velt er að stjóma hæð og fyrirferð
þeirra. Aðferðin felst í þvi að fjar-
lægja tvær til þrjár elstu greinarnar
alveg niðri við jörð á hverju ári. í
stað þeirra eru jafnmargar nýjar
greinar látnar vaxa upp frá rótar-
hálsinum.
Gamla og úr sér vaxna blóm-
arunna má endumýja frá granni
með því að saga þá niðri við jörð. Þá
er gott að losa um moldina í kring-
um þá og bera húsdýraáburð í
kring.
Birkikvistur og víðikvistur em
runnategundir sem skera sig úr .
Báðir eru þeir eiginlega háifmnnar
eða trénaðar jurtir sem blómgast á
veturgamla sprota og skríða út til
hliðanna ár frá ári. Best er að grafa
þá upp, skipta þeim og færa þá til í
nýja mold á fimm ára fresti til að
halda þeim frískum og fallegum.
Klipping trjáa
Margir gera þau mistök við gróð-
ursetningu trjáa að planta þeim of
þétt. Oft er hægt að grípa í taumana
áður en trén verða of stór og flytja
þau. Oftast er líka hægt að stjóma
vaxtarlagi trjánna með klippingu.
Hvert brum er upphaf að nýrri
grein og þegar klippt er vaknar
fyrst það brum sem næst er sárinu.
Af stefnu bmmsins má sjá í hvaða
átt sú grein vex sem af því sprettur.
Með því að klippa ofan við út-
stætt brum fæst grein sem vex út á
við. Sé hins vegar klippt ofan við
innstætt brum fæst grein sem vex
að krónunni. Slíkt er ekki heppilegt
því þá verður krónan aflöguð og
greinarnar krosslægar. Ef klippt er
framan við bram sem vísar til hlið-
anna er hægt að flytja greinar til
hægri eða vinstri. Slíkt getur komið
sér vel þegar fylla á í skörð.
Stórar greinar
Nú er einnig rétti tíminn til að
grisja þéttar og þungar trjákrónur.
Nauðsynlegt er að taka í burt kross-
lægar greinar og aðrar greinar sem
eyðileggja form trésins. Best er að
saga stórar greinar neðan frá, svo
sem 20-30 sm frá bol. Sagaö er sem
nemur 1/3 upp í greinina sem síðan
er söguð af ofan frá alveg við
greinakragann.
Standi tré of þétt og séu þau orð-
in of gömul til að flytja þau er ekki
um annað að ræða en að fella þau.
Þá em miklar líkur að þau tré sem
eftir standa þroskist vel og fái fal-
lega krónu þegar fram í sækir.
(Tré og runnar á íslandi, Haf-
steinn Hafliðason o.fl.)
-GLM
Spænsk grænmetissúpa
Þessi girnilega grænmetissúpa er ættuð frá Spáni. Hana má bera fram
heita eða kalda.
Þessi gimilega grænmetissúpa
er ættuð frá Spáni. Hana má bera
fram heita eða kalda.
Uppskrift:
11 vatn
3 msk. grænmetissoð
2 laukar
1/2 agúrka
1 stór rauð paprika
6 tómatar
knippi af steinselju
safi úr 1/2 sítrónu
2 msk. ólífuolía
2 hvítlauksrif
1 tsk. malaður belgpipar
nokkrir dropar af piripirisósu
salt
sýrður rjómi, 18%
ný basilíka.
Aðferð
Setjið vatn og grænmetissoð í
pott og látið suðuna koma upp.
Afhýðið lauk og agúrku og takiö
innan úr paprikunni. Skerið
grænmetið i stóra bita. Setjið það
og steinseljuna í matvinnsluvél
og búið til úr því gróft mauk. Setj-
ið maukið í stóra skál og hellið
soðinu og sítrónusafanum út í
ásamt ólífuolíunni. Afhýðið hvít-
lauksriftn og saxið smátt. Blandið
þeim saman við ásamt belgpipar,
piripirisósu og ögn af salti. Berið
súpuna fram með sýrðum rjóma
og basilíku. Gott er að hafa
snittubrauð með.
(Gott og sterkt).
-GLM
gMðfamni

í Natóferð
Þeir sem sótt hafa fundi siðustu
daga vegna alþingiskosninganna í
Reykjaneskjördæmi hafa veitt því
eftirtekt að Þórunn Sveinbjöms-
dóttir, ein skærasta vonarstjama
Samfylkingarinnar
í því kjördæmi, hef-
ur verið ijarri góðu
gamni. Hefur
gengið illa að fá
upplýst hvar kon-
an í 3. sæti held-
ur sig og þykkur
leyndardóms-
hjúpur hvílt yfir
ferðum hennar.
Sandkom hefur hins vegar
heimildir fyrir því að nefnd Þór-
unn sé í hálfsmánaðar Natóferð í
Bandaríkjunum. Þykir það heldur
kyndugt i ljósi þeirrar staðreynd-
ar að ekki er að finna stafkrók um
utanríkis- eða vamarmál í ný-
framlagðri stefnuskrá Samfylk-
ingarinnar. Velta menn því fyrir
sér hvort Þómnn sé að fá línuna
um utanríkisstefnu þar ytra...
Magnafsláttur
Óskar Magnússon, stjómar-
formaður Baugs, er þekktur fyrir
að hafa munninn fyrir neðan nef-
ið og að geta séð hlutina í
skemmtilegu samhengi. Hann á
enda ekki langt að
sækja það. Þegar
Nóatún, Kaupfé-
lag Árnesinga og
11-11 búðirnar
voru sameinaðar
undir einum
hatti biðu marg-
ir spenntir eftir
viðbrögðum
Baugsmanna.
Þau létu ekki á sér standa hjá
Óskari því þegar hann heyröi um
nýstoftiaða óvinablokk sagði
hann: „Þetta þykja mér ánægju-
leg tíðindi. Það er miklu betra að
kaupa þá í einu lagi heldur en
mörgum litlum bitum því maður
hlýtur að fá magnafslátt.“
Framtíð björt
Nú liggur fyrir að Hermann
Hansson, stjórnarformaður ís-
lenskra sjávarafurða, ÍS, mun
ekki gefa kost á sér til setu í
stjóm félagsins á aðaifundi í dag.
í fréttaljósi DV á
miðvikudag var
sagt að framtíð
Hermanns hjá
fyrirtækinu væri
óviss. Nú hefur
Hermann sjálfur
tekiö af allan
vafa um framtíð
sína og nokkuð
vist að hún verður
ekki hjá ÍS - heldur hjá bókhalds-
stofu á Homafirði. Þar er nefnd-
ur Hermann flestum hnútum
kunnugur eftir að hafa stjómað
útgerðarfyrirtækinu Borgey meö
árangri...
Máttur orðsins
Heilbrigðisráöherra vor, Ingi-
björg Pálmadóttir, setti heil-
brigðisþing i gær og hélt þar
væna ræðu. Fer ekki sögum af
ræðumennskunni sem féll í ágæt-
an jarðveg. Minnti
hún heilbrigðis-
starfsmenn á að
þeir hefðu fengið
bærilegar kaup-
hækkanir og
skyldu því ekk-
ert vera að
heimta meira.
Ræðunni var
dreift á blaði til fjölmiðla til
að auðvelda þeim úrvinnslu.
Hins vegar virðist þess krafist að
þeir haldi sér vakandi undir
orðaflaumi ráðherra því í ræðu-
lok á blöðunum kemur fyrir
kyndug setning. Innan sviga
stendur: Talaö orð gildir...
Umsjón: Haukur L. Hauksson
Netfang: sandkorn @ff. is
}