Dagblaðið Vísir - DV - 08.04.1999, Blaðsíða 15

FIMMTUDAGUR 8. APRÍL 1999
15
Rafmagnstækin á heimilinu:
Öryggið í fyrirrúmi
Sjónvörp, myndlyklar, myndbandstæki og hljómflutnlngstæki geta valdið íkveikju. Best er að taka þessi tæki alltaf
úr sambandi á kvöldin.
Rafmagn er stór hluti af okkar dag-
lega lifl og flest heimili státa af hinum
ýmsu gerðum af rafmagnstækjum,
allt ffá litlum hárblásurum upp í
stóra frystikistur og hljómflutnings-
tæki.
Rafmagninu fylgja hins vegar ýms-
ar hættur og þvi er nauðsynlegt að
hafa öryggið i fyrirrúmi þegar raf-
magnstækin eru annars vegar.
Margir brunar
Á ári hverju verða margir eldsvoð-
ar sem eiga upptök sín í rafbúnaði
heimilisins. Hjá Löggildingarstofunni
voru til að mynda skráðir 260 brunar
af völdum heimilstækja á síðustu tiu
árum, 1988-1998.
Algengt er að kvikni í út frá sjón-
varps- og myndbandstækjum. Á áður-
nefndu tímabili voru skráðir 44 brun-
ar af völdum þessara tækja.
Þvottavélar geta einnig verið vara-
samar. Skráðir brunar af þeirra völd-
um voru 32 talsins á árunum
1988-1998.
Algengasta ástæða bnma út M raf-
tækjum er bilun sem veldur ofhitnun
í leiðslum tækjanna. Rafmagn getur
einnig valdið brunasárum og raflosti.
Ljósin loga
Ljósaperur lýsa okkur við okkar
daglegu störf en þær geta einnig vald-
ið okkur bruna. Ljósaperur hitna mis-
mikið eftir styrkleika. Mikilvægt er
að setja aldrei sterkari peru í lampa
eða ljós en gefið er upp eða aðra gerð
af perum en ljósið er ætlað fyrir.
Einnig er mikilvægt að gæta þess
að ljósapera sé ekki of nálægt glugga-
tjöldum, (lágmark 50 sm fjarlægð).
Áldrei skyldi heldur breiða yfir lampa
til að deyfa ljósið því þá getur kvikn-
að í. Verið einnig á varðbergi gagn-
vart lausum perustæðum, trosnuðum
leiðslum og brotnmn klóm. Einnig er
fólki bent á að velja ávallt ljós sem
henta hverjum stað og hafa fagmenn
með í ráðum við val á Ijósum ut-
andyra og á rökum stöðum eins og á
baðherbergjum og í þvottahúsum.
Eldhústækin varasöm
Á flestum heimilum eru mörg raf-
tæki í eldhúsinu. Samkvæmt upplýs-
ingum frá Löggildingarstofunni verða
Ekki er nauðsynlegt að taka eldavélar,
uppþvottavélar, fsskápa og frystikist-
ur úr sambandi. Slík tæki hafa rofa-
búnað sem rýfur straum að innri bún-
aði þegar ekki er kveikt á þeim.
flestir brunar í eldhúsinu, einfaldlega
vegna gleymsku eða gáleysis. Fólk fer
t.d. að heiman eða að sofa án þess að
slökkva á eldavélinni eða einhveiju
öðru rafmagnstæki. Algengast er að
skilið sé við pott á eldavél. Til að
koma í veg fyrir bruna í eldhúsinu er
gott að hafa eftirfarandi ráð í huga:
Munið að slökkva á eldavélinni strax
að lokinni eldamennsku. Takið tæki
eins og brauðrist, hrærivél og kaffivél
úr sambandi að lokinni notkun. Reyn-
ið aldrei að ná brauðsneið með hnífi
eða gaffli úr brauðristinni þegar hún
er í sambandi. Skiljið aldrei eftir eld-
fima hluti á eldavélinni, farið aldrei
frá potti sem verið er að hita feiti í.
Þrífið viftuna yfir eldavélinni reglu-
lega því annars getur kviknað í fit-
unni sem safhast saman í henni. Skilj-
ið aldrei leiðslu úr hraðsuðukatli í
sambandi eftir notkun því böm geta
stunguð henni upp í sig.
Ekki er nauðsynlegt að taka elda-
vélar, uppþvottavélar, kæliskápa eða
frystikistur úr sambandi. í slikum
tækjum er rofabúnaður sem rýfur
sMum að innri búnaði þegar ekki er
kveikt á þeim.
Sjónvarp og
myndbandstæki
Flestir alvarlegir húsbrunar hér á
landi verða af völdum sjónvarpstækja
og annarra skyldra rafinagnstækja.
Til að hindra slíkt er best að taka tæk-
in alltaf úr sambandi að lokinni notk-
un. Einnig er ráðlegt að láta fagmenn
hreinsa gömul sjónvarpstæki og
myndbandstæki því þau geta safnað í
sig ryki sem valdið geta íkveikju. Ef
kviknar í sjónvarpi er best að kasta
eldvamarteppi yfir það eða nota duft-
eða froðuslökkvitæki. Notið ekki vatn
og reynið ekki að bera eða draga log-
andi sjónvarpið út úr húsi því þannig
breiðist eldurinn út.
Rétt viðbrögð
Ef svo illa vill til að kviknar í er
mikilvægt að allir bregðist rétt við.
Aðalatriðið er að fólk forði sér og sín-
um út úr húsinu um leið og það verð-
ur eldsins vart. í brennandi hús and-
ar fólk að sér reyk og getur fljótlega
misst meðvitund.
Ef fólk reynir sjálft að slökkva eld-
inn er mikilvægt að nota aldrei vatn á
rafinagnseld eða eld í feiti.
Eldvamarteppi era góð til að beij-
ast við eld af völdum rafinagns. Brýnt
er að nota teppið rétt og hindra að
súrefni streymi að eldinum.
Mikilvægast er þó að meta aðstæður
rétt og stofna ekki sjálfúm sér og öðr-
um í hættu í baráttunni við eldinn.
(Heimild: Fræðslurit um rafmagns-
öryggi). -GLM
Pitsa að hætti Napólímanna
Það þarf ekki að segja neinum
lengur hvað pitsa er. Pitsan er upp-
runnin í Napólí en er nú vinsæll
matur víða um um heim. Það er
endalaust hægt að breyta um fyll-
ingar á pitsuna eftir hvers manns
smekk. Hér kemur hins vegar upp-
runaleg uppskrift að pitsu að hætti
Napólímanna.
Pitsudeig
1 pakki þurrger
1/2 tsk. sykur
2 dl ylvolgt vatn
220 g hveiti
salt á hnífsoddi
2 msk. olía.
Tómatsósa
2 msk. ólífuolía
1 flnsaxaður laukur
1 pressað hvítlauksrif
1 stór dós niðursoðnir tómatar
1 msk. tómatkraftur
1/2 tsk. oregano
1/2 tsk basil
1 tsk. sykur
salt og pipar.
Fylling
150 g rifinn mozzarellaostur
2 msk. rifinn parmesanostur’
1/2 niðumsneidd rauð paprika
1/2 niðursneidd græn paprika
4 msk. svartar steinlausar ólifur
1 lítil dós af ansjósum.
sem þið setjið gerblönduna og olí-
una. Blandið vökvanum saman við
hveitið og hnoðið létt.
3) Hvolfið úr skálinni á hveitibor-
ið borð og hnoðið áfram í allt að 10
mínútur eða þar til deigið er slétt og
þétt. Smyrjið skálina að innan með
olíu og setjið deigið í hana, leggið
plast yfir og látið standa á hlýjum
stað í 30 mínútur og hefast.
4) Hvolfið nú deiginu á borðið aft-
ur, sláið það og hnoðið í góða bollu.
Fletjið hana síðan út í u.þ.b. 20 sm
stóra kringlótta köku.
5) Lagið nú tómatsósuna með því
að hita olíuna í þykkbotna potti og
steikja fyrst í henni laukinn og hvít-
laukinn og setja síðan önnur efni
sem eiga að vera í sósunni.
6) Sjóðið við vægan hita og hrær-
ið í af og til. Þegar sósan er orðin
hæfilega þykk er potturinn tekinn
af plötunni og látinn kólna.
7) Smyrjið kældri sósunni yfir
botninn og stráið helmingnum af
ostinum yfir. Raðið paprikubitun-
um, ólífunum og ansjósunum á og
stráið síðan afganginum af ostinum
yfir allt saman. Setjið þetta í 220°C
heitan ofn og bakið í 15-20 mínútur
eða þar til osturinn er orðin fallega
gulur.
(Litlu matreiðslubækumar)
-GLM
Aðferð: mínútur.
1) Hrærið saman sykur og ger, 2) Sigtið hveitið og saltið saman í
bætið volgu vatni í og látið bíða í 10 skál og gerið holu í miðjuna þar
Það þarf ekki að segja neinum lengur hvað pitsa er. Pitsan er upprunnin í
Napólí en er nú vlnsæll matur víða um heim.
Húsráð
Rakir skápar
Til að losna við sagga í skápum
er gott að setja viðarkol í skó-
kassa eða eitthvað álíka, gera göt
á lokið og setjið í skápinn.
Eins er ráð að hengja nokkrar
krítar í skápinn.
Myglulykt
Til að fá góða lykt í skápinn er
gott að setja greninálar í nælon-
sokk. Þær halda mölnum líka í
hæfilegri
fjarlægð.
Til að
losna við
v o n d a
lykt úr
kistlum
og skúff-
um er
gott að
s e t j a
kattasandsilmefni í skókassa og
láta standa í kistlinum eða skúff-
unni yfir nótt.
Árstíðabundin föt
Geymið fót sem henta ekki árs-
tíðinni í plastruslakörfum með
loki. Fötin eru ekki einungis
mölvarin heldur þola þau líka að
geymast í rakri geymslu.
Postulínsdiskar í
geymslu
Setjið þykkan pappír eða
munnþumkur á milli diskanna
um leið og þeim er raðað upp.
Límpappír í hillur
Áður en limpappír er settur í
hillur er gott að gera mót af hill-
unum og skúffunum með dag-
blöðum. Færið dagblöðin á lím-
pappírinn og skerið eftir þeim. Þá
fellur allt eins og flís við rass.
Skartgripageymsla
Eggjabakkar þjóna góðum til-
gangi sem
skartgripa-
skrín
Setjið krít-
armola í
skartgripa-
skrín svo síð-
ur falli á
skartgripina.
Til að forð-
ast að keðjur flækist skaltu
hengja þær á pinna innan á skáp-
dyrnar í svefnherberginu.
Settu stóra króka úr sturtu-
stönginni á stöngina í skápnum
þínum til að hengja á veski og
belti.
Ekkert hellist niður
Festu teygju með teiknibólum
innan á skúffuna og settu litlu
glösin t.d. naglalakk, blek, og
þess háttar, bak við teygjuna. Þá
detta þau ekki niður þegar þú
opnar skúffuna.
Að pakka inn
Til að mæla hvað þarf utan um
pakkann af gjafapappír úr langri
rúllu er best að vefja fyrst bandi
um pakkann, skera lengdina og
nota bandið til að mæla lengd
gjafapappírsins.
Áður en bandi er bundið um
böggul sem á að fara í póst er gott
að væta bandið með vatni. Við
það er minni hætta á að bandið
renni til og þegar það þomar
heldur það þéttar um böggulinn.
-GLM