Dagblaðið Vísir - DV - 05.05.1999, Síða 15

MIÐVIKUDAGUR 5. MAÍ 1999
15
Feluleikur með sum-
ar jöf sægreifanna
Davíð Oddsson forsætisráðherra og Halldór Ásgrímsson utanríkisráð-
herra. - Hræddir við viðbrögð góðra íslendinga sem líta á gjafakvótann
sem mesta ranglæti íslandssögunnar, segir Össur m.a. í grein sinni.
Davíö Oddsson og
Halldór Ásgrímsson
leggja bersýnilega ekki
í að tilkynna fyrir
kosningar sérstaka
sumargjöf til stórút-
gerðanna sem felst í
ókeypis veiðiheimild-
um í Barentshafi fyrir
um 7200 tonn af þorski,
auk meðafla. í ráðu-
neytinu liggja þó drög
að úthlutun sem í
reynd færir stórútgerð-
inni nýjan gjafakvóta
sem líklega leggur sig á
rétt innan við fjóra
milljarða. Ríkisstjórnin
þorir hins vegar ekki
að birta hana fyrr en
eftir kosningar.
3,6 milljarða sumargjöf
Jón Baldvin Hannibalsson átti
frumkvæðið að því að fyrri ríkis-
stjóm hafnaði áformum Þorsteins
Pálssonar um að banna íslenskum
skipum veiðar á alþjóðlegu haf-
svæði í Barentshafi. Veiðamar skil-
uðu miklum arði í þjóðarbúið á
tímum lægðar í sjávarútvegi og
áttu þátt í hversu farsællega íslend-
ingar unnu sig upp úr kreppunni.
Þær leiddu hins vegar til harðra
deilna við Norð-
menn, sem lyktaði
ekki fyrr en nýlega
þegar íslendingar
fengu heimildir til
að veiða um 9 þús-
und tonn af þorski í
Barentshafí, auk
30% meðafla.
Skv. samningnum
þarf að greiða Rúss-
um beina leigu fyrir
um 1760 tonn af
þorski þannig að is-
lensk stjómvöld
hafa til frjálsrar ráð-
stöfunar heimildir
fyrir 7230 tonnum.
Gangverð á kílói
varanlegs þorsk-
kvóta er nú í kring-
um 720 krónur. Dav-
íð og Halldór geta því ráðstafað
Smugukvóta sem mætti verðleggja
á 5,2 milljarða væri hann innan
efiiahagslögsögunnar.
Smugukvótinn er þó minna virði.
í fyrsta lagi falla heimildimar niður
ef heildarkvóti í
Barentshaíl fer
niður fyrir 350 þús-
und tonn. Tíðni
þess er hægt að
meta í ljósi reynslu
og verðfellir kvót-
ann sem því nem-
ur. í öðra lagi er
réttlátt að gera ráð
fyrir sérstakri
umbun til frum-
herjanna, sem hófu
veiðarnar fyrsta
sumarið í Smug-
unni enda veita lögin um út-
hafsveiðar frá 1996 heimild tO að
ráðstafa 5% kvóta sem fæst utan
efnahagslögsögunnar tU þeirra sem
hófu veiðarnar. HeUdarmagnið til
almennrar ráðstöfunar minnkar að
sama skapi. í þriðja lagi er erfiðara
að sækja afla í Barentshaf en innan
efnahagslögsögunnar og það dregur
líka úr verðgUdi kvótans.
Á móti þessu vegur þó andvirði
meðaflans sem ekki er hér tekið inn
í mat á verðmæti Smugukvótans.
Þegar aUt er reiknað sýnist mér því
ekki ósanngjamt að álykta að heild-
arvirði Smugukvótans kunni að
vera um 30% minna en samsvar-
andi kvóta innan efnahagslögsög-
tmnar. Ríkisstjómin er því að búa
sig undir að úthluta stórútgerðinni
sumargjöf í formi varanlegs
Smugukvóta sem má verðleggja á
aUt að 3,6 miUjarða króna.
Orð Davíðs og Halldórs
Alls hafa 90 skip af íslandi veiði-
reynslu í Smugunni. Af þeim hafa
29 verið seld eða flögguð út og era
því ekki lengur á skipaskrá. En
jafnvel þó þau fengju ekkert myndu
engin skip fá meira en kringum 300
tonna kvóta yrði byggt á sama kerfi
og gjldir fyrir kvóta innan lögsög-
unnar. Hjá stórum frystitogara jafn-
gUdir þetta svona 2ja vikna úthaldi.
Flest skipanna fengju hins vegar
minna og sum miklu minna.
Einungis örlítiU hluti getur því
notað kvóta sinn tU veiða í Smug-
unni, og langstærsti hluti aflaheim-
Udanna mun því strax ganga kaup-
um og sölum. í reynd væri því ekki
verið að útdeila raunhæfum veiði-
heimUdum heldur ávísunum upp á
beinharða peninga. Fyrir þær 60-90
útgerðir sem eiga von um Smugu-
kvóta jafngildir þetta að fá ávísun í
pósti sem er að meðaltali upp á
40-60 miUjónir.
í ráðuneytinu liggur nú ókeypis
úthlutun Smugukvótans tU stórút-
gerðanna tUbúin á skrUborði fráfar-
andi ráðherra. Það væri hægt að
birta hana á morgun. En Davíð og
HaUdór eru hræddir við viðbrögð
góðra íslendinga sem líta á gjafa-
kvótann sem mesta ranglæti fslands-
sögunnar. Þess vegna er búið að
taka pólitíska ákvörðun um að
geyma fram yfir kjördag að tilkynna
sumargjöfina til sægreifanna.
Össur Skarphéðinsson
Kjallarinn
Össur
Skarphéðinsson
alþingismaður
„í reynd væri því ekki verið að út-
deila raunhæfum veiðiheimildum
heldur ávísunum upp á beinharða
peninga. Fyrirþær 60-90 útgerðir
sem eiga von um Smugukvóta
jafngildir þetta að fá ávísun í
pósti sem er að meðaltali upp á
40-60 milljónir.u
Vinstrihreyfingin - grænt framboð:
Tryggir kröftugra lýðræði
Einkum þrennt aðgreinir
Vinstrihreyfmguna - grænt fram-
boð frá öðrum stjórnmálahreyfmg-
um sem bjóða fram fyrir komandi
alþingiskosningar.
Velferðin
í fyrsta lagi áhersla okkar á að
almannaþjónustan sé rekin með
hagsmuni almennings að leiðar-
ljósi en ekki sem atvinnuvegur í
hagnaðarskyni. Þess misskilnings
hefur strmdum gætt að við setjum
samasemmerki á milli einkavæð-
ingar og gamalgróinnar starfsemi á
borð við SÍBS, DAS eða annarrar
þjónustu sem sprottin er upp úr
baráttu sjúklinga eða verkalýðs-
samtaka. Slík starfsemi er komin
til af þeirri ástæðu einni að knýja
á um lausn á aðsteðjandi vanda.
Það sem er upp á teningnum nú
um stundir er af allt öðrum toga.
Með svokallaðri einkafram-
kvæmd í velferðarþjónustunni er
hugmyndin sú að stofnanir verði
reknar eins og hver önnur fyrir-
tæki í hagnaðarskyni. Þetta hefur
verið reynt erlendis og gefið mjög
slæma raun, leitt til hærri tilkostn-
aðar fyrir skattborgara og notend-
ur enda gefur augaleið að þegar
arður er tekinn út úr starfseminni
jafnt og þétt er minna til ráðstöfun-
ar innan veggja þeirra.
í Stjórnarráðinu hafa Framsókn-
arflokkurinn og Sjálfstæðisflokkur-
inn riðið á vaðið með þessa hugsun
með því að bjóða út elliheimili og
skóla til einkaframkvæmdar. Aðrir
flokkar en Vinstrihreyfingin -
grænt framboð hafa ekki hafnað
þessu fyrirkomulagi enda þótt fyr-
irsjáanlegt sé að
þetta sé ávísun á
mismunun þegar
fram líða stundir
með auknum not-
endagjöldum. Fyr-
ir tilvonandi not-
endagjöldum hef-
ur ríkisstjórnin
gert grein i upp-
lýsingariti sínu
um einkafram-
kvæmd en eitt-
hvað minna hefur
farið fyrir slíkum
upplýsingum í
kosningaauglýsingum upp á
síðkastið.
Náttúruverndin
í öðru lagi kemur sérstaða
Vinstrihreyfingarinnar - græns
framboðs fram í áherslu á náttúru-
vernd. Við leggjumst gegn virkjun-
um í þágu stóriðju en viljum þess í
stað fara aðrar leiðir
til atvinnusköpunar.
Fundir og ráðstefnur
sem hreyfxngin hefur
efnt til á undanfom-
um vikum xim val-
kosti í atvinnumálum
hafa leitt í ljós að
margar áhugaverðar
hugmyndir bíða þess
eins að komast í fram-
kvæmd og hefur þetta
aukið mönnum bjart-
sýni á þá möguleika
sem við eigum ef rétt
er á spöðum haldið.
Að sönnu vísa allir
stjómmálaflokkarnir
til þess að þeir vilji
sinna náttúruvernd.
Vandinn er hins
vegar sá að þeir vilja
hafa það besta af öll-
um heimum, virkja á hálendinu og
varðveita náttúruna, undirrita
Kyoto en jafnframt reisa verk-
smiðjur sem myndu sprengja þann
sáttmála í einu vetfangi. Stxmdum
þarf að velja og hafna og í kosning-
um á að bjóða kjósendum upp á
mismunandi kosti í þeim efnum.
Utanríkismálin
í þriðja lagi greinist Vinstri-
hreyfingin - grænt framboð frá
öðrum flokkum í utanríkismálum.
Við viljum þróa samningana við
Evrópusambandið í átt til tvíhliða
samkomxxlags um viðskipti, vís-
indi, rannsóknir, menningu og
menntir en höfnum innlimun í
bandalagið. Þá leggjum við áherslu
á að efla starf okkar á
vettvangi Sameinuðu
þjóðanna, ÖSE og öðr-
um þeim vettvangi
þar sem þjóðir koma
saman á jafnræðis-
grxmdvelli en höfnxmi
aðild að hernaðar-
bandalögum. Það er
sláandi að Vinstri-
hreyfingin - grænt
framboð skxxli axxk
húmanista vera eina
stj órnmálahreyfingin
sem hefxir fordæmt
loftárásir Nató á
Júgóslavíu og krafist
þess að leitað verði
annarra leiða til að
finna lausn á hinum
alvarlegu deilumál-
um á Balkanskaga.
Niðurstaðan
Öllum má síðan vera ljóst að
þegar upp hafa komið deilumál um
grundvallaratriði á borð við gagna-
grannsmálið og auðlindamál hafa
eindregnustu talsménn almanna-
hagsmuna komið úr röðum
Vinstrihreyfingarinnar - græns
framboðs. Um stefnumál okkar
reynum við nú að safna liði. Þá
ætti það að vera öllum umhugsxm-
arefni sem vilja að slík sjónarmið
séu til staðar í íslenskri stjórn-
málaumræðu hvort ekki sé rökrétt
að veita Vinstrihreyfingunni -
grænu framboði brautargengi í
komandi kosningum. Slíkt stuðlar
að kröftugra lýðræði.
Ögmxmdur Jónasson
„Um stefnumál okkar reynum við
nú að safna liði. Þá ætti það að
vera öllum umhugsunarefni sem
vilja að slík sjónarmið séu til
staðar í íslenskri stjórnmálaum-
ræðu hvort ekki sé rökrétt að
veita Vinstrihreyfingunni - grænu
framboði brautargengi í komandi
kosningum.“
Kjallarinn
Ögmundur
Jónasson
efsti maður á U-lista
í Reykjavík
Með og
á móti
Braut íslenska ríkiö gegn
ákvæöum EES-samnings-
ins meö setningu gagna-
grunnslaganna?
Heftir
framfarir?
Já, ég tel að
svo sé. Við
erum að óska
eftir úrskurði
frá Eftirlits-
stofnun EFTA
um samkeppn-
issjónarmiðin
en jafnframt
viljum við að
stofnunin
kynni sér mál-
ið í heild og
Pótur Hauksson,
varaformaður
Mannverndar.
taki afstöðu til þess. Við báðum
um flýtimeðferð og nú bíðum við
úrskurðar.
Samkeppnistofnxm hefúr gefið
út það álit sitt að gagna-
grunnslögin brjóti í bága við
samkeppnissjónarmið og menn
hafa velt því fyrir sér hvort sér-
leyfi á þessu sviði muni hefta
eðlilegar framfarir í erfðavísind-
um í framtíðinni. Reyndar er ég
einnig á þeirri skoðun að gagna-
grunnslögin stangist á við til-
skipun Evrópusambandsins um
persónuvemd. Aðahnálið er þó
aö þetta er brot á almennum
siðareghxm og visindavenjum.
Þá er vont að réttur þeirra sem
ekki geta hafnað þátttöku í
grxmninum er ekki varinn í
gagnagrunnslögxmxxm. Á meðan
þessi atriði eru enn óljós hvetj-
um við almenning til að hafna
þátttöku i gagnagrunninum með
því að fylla út eyðublað land-
læknis og senda til hans.
Brýtur ekki
gegn EES
„Þann 20.
ágúst í fyrra
lét ég ásamt fé-
laga mínum,
Karli Axels-
syni hæstarétt-
arlögmanni, í
té lögfræðiálit
þar sem fjallað
var um það
m.a. hvort
frumvarpið
um gagnagrunn á heilbrigðis-
sviði, eins og það var þá, bryti
gegn ákvæðum í EES-samningn-
um. í þeirri álitsgerð var færðxir
fram ítarlegur rökstuðningur
fyrir því að fhimvarpiö stæöist
samninginn. Meðal annars var
þar sérstaklega fjallað um sam-
keppnisreglur samningsins og
raunar önnur þau ákvæði hans
sem til greina gat komið að frum-
varpið bryti í bága viö. Nokkru
síðar skilaöi Lagastofnun Há-
skólans lögfræðiáliti um frum-
varpið þar sem komist var að
sömu niðurstöðu um þessi efni.
Þær breytingar, sem gerðar voru
á frumvarpinu eftir að þessi álit
voru skrifuð, breyta engu um
niðurstöður álitanna. Með vísan
til þessa tel ég ljóst að lögin
standist allar skuldbindingar ís-
lands samkvæmt EES-samningn-
Jón Steinar Gunn-
laugsson hœsta*
réttarlögmaöur.
-EIR/-SÁ
Kjallarahöfundar
Athygli kjallarahöfxmda er
vakin á því að ekki er tekið við
greinum í blaðið nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eða á Netinu. DV áskilur
sér rétt til að birta aðsent efhi á
stafrænu formi og i gagnabönk-
um.
Netfang ritstjórnar er:
dvritst@ff.is