Dagblaðið Vísir - DV - 11.05.1999, Blaðsíða 11

ÞRIÐJUDAGUR 11. MAÍ 1999
%enning
'* ±
Umsjón
Aðalsteinn Ingnlfsson
Yndislegur Arthúr
Gusgus í heita pottinum
Tákn um væntingar
okkar eyjarskeggja
Enn meira af myndlist. Um helgina var opn-
uð sýning á verkum Péturs Halldórssonar (á
mynd) í Listasaflii Ámesinga en þar hefur ver-
ið tekin upp markviss og héraðstengd mynd-
listarstefna. Pétur er sem kunnugt er sonur
j hins ástsæla teiknara Halldórs Péturssonar og
I hefur bæði unnið við auglýsingastörf og mynd-
Ilist. I útbýti sem gefið var út í tengslum við
sýninguna gerir Pétur
óvenju skilmerkilega grein
fyrir markmiðum sinum og
mættu fleiri myndlistar-
menn taka hann sér til fyr-
irmyndar hvað það snertir.
Segir hann m.a.: „Ég nýti
ýmislegt sem gert hefur ver-
ið á auglýsingastofunni,
: kynningarefni og söluhvetj-
: andi auglýsingaefni sem
gert hefur sitt gagn á smá-
i um markaði okkar íslendinga. Þegar þessi
i bræöingur lítur út eins og blöð úr minninga-
; bók mála ég yfir allt saman. Ég er kominn af
| listamönnum sem unnu á hefðbundinn hátt og
j er að þróa það form. Það er spennandi að nota
hávært, fjölfaldað handverk á þennan hátt. Að
meðhöndla sjálft bindiefni nútima samfélags,
I táknin um væntingar okkar eyjarskeggjanna
og búa til úr þeim myndir."
Verk Henry Purcells, Arthúr
konungur, var frumflutt á íslandi
í Salnum á sunnudagskvöld rúm-
lega 300 árum eftir að það var
frumflutt í London og svo sannar-
lega kominn tími til að slíkum
verkum sé gert hátt undir höfði
hér. Það var Kammerkór Kópa-
vogs og Kammersveit Kópavogs
(sem var sérstaklega samansett
fyrir þetta tækifæri ) undir for-
ystu Gunnsteins Ólafssonar sem
hafði frumkvæði að þessum tón-
leikum og verður það að teljast
metnaðarfullt og stórmerkilegt
framtak. Arthúr konungur er
svokölluð semiópera, það er leik-
rit í 5 þáttum með viðamiklum
tónlistaratriðum, eins og segir í
prýðisgóðri efnisskrá sem Gunn-
steinn hefur haft veg og vanda af,
m.a. hefur hann sjálfur þýtt allan
textann.
Þar segir enn fremur að persón-
ur skiptist eftir leik- og sönghlut-
verkum; annars vegar séu persón-
ur af holdi og blóði sem geti ein- Fra æfln9u a Arthuri konungi eftir Purcell i Salnum,
ungis talað og hins vegar persón-
ur annars heims sem eingöngu geti sungið,
persónan Grimbald er sá eini sem getur gert
hvort tveggja. Þannig heyrum við t.d. aldrei
í aðalpersónum leikritsins, þ.e. Arthúri kon-
ungi, Emmeline, unnustu hans, og Oswald,
konungi Saxa. Söguþráðurinn er eitthvað á
þá leið að Bretar, undir forystu Arthúrs, og
hinir heiðnu Saxar, undir forystu Oswalds,
eiga í baráttu um völd á Englandi. Eftir ósig-
ur sinn rænir Oswald Emmeline, unnustu
Arthúrs, og ákveður að giftast henni.
Osmond, saxneskur galdrakarl, gimist hana
einnig, lokar konung sinn Oswald inni og
reynir að fá hana til fylgilags við sig. En allt
endar vel að lokum, Arthúri tekst að frelsa
Emmeline og Bretar og Saxar horfa saman
til framtíðar.
Krúsídúllaðar laglínur
í tónlistinni birtast okkur hins vegar alls
kyns draugar, dísir og englar sem reyna að
hafa áhrif á framvindu leikritsins bæði með
því að koma í veg fyrir að Arthúri takist
áætlunarverk sitt og svo aðrir sem hjálpa
til. Einsöngvarar voru Marta Halldórsdóttir
sópran, Rannveig Sif Sigurðardóttir sópran,
Sibylle Kamphues alt, Hans Jörg Mammel
tenór og John Speight barítón sem einnig
Tónlist
Arndís Björk Ásgeirsdóttir
fór með hlutverk sögumannsins. Allir
söngvarar stóðu sig með mikilli prýði, rödd
Mörtu er eins og sniðin fyrir þessa gerð tón-
listar og var oft sem hún væri virkilega af
öðrum heimi svo tær og björt og þá ekki síst
sem Venus í Fairest isle sem hún söng eink-
ar fallega. Sömu sögu er að segja um Rann-
veigu. Þó hún færi heldur illa af stað var
hrein unun að hlýða á hana fara örugglega í
gegnum krúsídúllaðar laglínumar á þann
hátt sem ekki öllum er lagið og greinilegt að
hún hefur gott vald á stílnum. Kamphues
söng sín hlutverk einnig af mikilli list þó
hennar partur væri kannski minnstur,
Mammel söng sín hlutverk afskaplega fag-
mannlega og var skemmtilegt að fylgjast
með honum ásamt Speight og kórnum í
ágætum bændaslagaranum sem er að finna
í síðasta þættinum. Speight var oft á tíðum
kostulegm- sem sögumaðurinn og söng sín
hlutverk ágætlega þó stundum ætti hann
erfitt með að ná í gegnum sveitina; var þó
Safnasafnasafn
i sumar verður heilmikið um að vera í
Safnasafninu á Svalbarðsströnd, þar sem ræð-
ur ríkjum Níels Hafstein, fjöllistamaður og al-
þýðufræðimaður, en sL febrúar var safn hans
tilnefnt til Menningarverðlauna DV fyrir
myndlistarstarfsemi. Um helgina voru opnaðar
þar hvorki fieiri né færri en 8 sýningar á al-
þýðulist, handverki „og fjölbreyttri myndsköp-
un sem tekur mið af alþýðlegum gildum“, eins
og segir í fréttatilkynningu. Á hlaði eru 4 stein-
steyptar höggmyndir eftir Ragnar Bjamason
frá Öndverðamesi í Grímsnesi, í miðrými em
400 brúður sem Magnhildur Sigurðardóttir,
eiginkona Nielsar, hefur safnað
undanfarin 5 ár. í vestursal er
einkasýning á 4 járnverkum eftir
Gunnar Árnason, sem smíðaði
einmitt verðlaunagripinn vegna
Menningarverðlauna DV i ár. í
suðursal er safnsýning á 115 leir-
verkum og 24 vatnslitamyndum
eftir Svövu Skúladóttur, í gler-
byggingu er einkasýning á 39
skúlptúrum og málverkum eft-
ir Þór Vigfússon, í aðalsal er
minningarsýning á 50 lág-
myndum eftir Óskar Beck
sem ekkja hans og börn gáfú
Safnasafninu. í aðalsal er
einnig safnsýningin Hand-
verk í Húnaþingi vestra með 135
gripum eftir 8 aðila.
Loks er einkasýningu á verkum eftir Hildi
Hákonardóttur að finna í svokallaðri Hom-
stofu hússins. Síðar í sumar verða opnaðar
aðrar einkasýningar í Homstofu, á verkum
Ragnheiðar Ragnarsdóttur, Hannesar Lárus-
sonar og Magnúsar Pálssonar.
Safnasafnið, þetta aktífasta safn landsbyggð-
arinnar, er opið alla daga frá 10-18 til 29. ágúst
en auk þess er hægt að panta skoðunarferðir
fyrir hópa utan opnunartíma. Aðgangseyrir er
kr. 300, ókeypis fyrir börn innan fermingar.
DV-mynd Teitur
góður í hinni óborganlegu kuldasenu.
Sveitin veir skipuð úrvalsfólki þar sem
þær Daniela Helm og Annelies van der Vegt
fiðluleikarar og Robert Howarth semballeik-
ari voru burðarstoðirnar ásamt Amgeiri
Heiðari Haukssyni sem lék á lútu, Sigurði
Halldórssyni sellóleikara, Jóhanni I.
Stefánssyni trompetleikara og Pet-
er Tompkins óhóleikara. Leikið var
á barokkhljóðfæri og var mikill
„upprunalegur" hljómur í sveitinni
sem var þétt og nokkuð örugg undir
stjórn Gunnsteins. Kammerkór Kópa-
vogs er góður kór í mikilli sveiflu og
var oft mikið stuð á sviðinu. Gunn-
steinn hefur þarna gert góðan og þakk-
arverðan hlut með þvi að færa okkur
þessa unaðslegu tónlist á siifurfati. Síð-
ari sýningin er í kvöld á sama stað kl.
20.30 og er ástæða til að hvetja fólk til
þess að fjölmenna og vonandi upplifa
ánægjulega kvöldstund líkt og áheyrendur
gerðu á sunnudagskvöld.
Arthúr konungur, ævintýraópera eftir
Henry Purcell
Kammerkór Kópavogs ásamt einsöngvur-
um og barokksveit
Stjórnandi Gunnsteinn Ólafsson
Frumflutningur í Salnum 9. maí
gus gus á hijómleikum fyrir nýjustu atburði
Þegar nýjasta hefti franska
vikuritsins Les Inrockuptibles var
stillt út í hillur blaðasala 5. maí,
blasti við á forsiðu voldug mynd af
einhverju sem minnti helst á heita
pottinn í Sundlaug Vesturbæjar
með átta hausum standandi upp
úr vatninu, og þar sem undir
henni var jafh voldug fyrirsögn:
„Stórt íslenskt bað“, var ljóst að
þetta var engin sjónhverfing.
Að undanfórnu hafa komið út
nokkrar íslenskar skáldsögur í
franskri þýðingu og íslenskar
kvikmyndir hafa verið sýndar við
góðar undirtektir á hátíðinni i
Rúðuborg, en af einhverjum
ástæðum hafa pennar Parísar-
pressunnar látið það allt framhjá
sér fara. Og það voru hvorki
skáldsögur né kvikmyndir sem teymdu
fréttamenn menningar-og rokkblaðsins vin-
sæla allar götur norður á bakka heita potts-
ins í Vesturbænum, heldur annars konar
desíbelavekja í takt við tímann: íslenska
rokksveitin Gusgus. Hennar vegna voru
fréttamenn Les Inrockuptibles sendir tvíveg-
is á hjara veraldar, til „Gusguslands“ eins
og það heitir i vikuritinu, og afraksturinn er
tvær greinar, tiu blaðsíður alls með mörg-
um myndum og prósa sem ögrar jafnvel
harðsvíraðasta þýðanda.
Sjónarsviptandi ákavíti...
En ferðirnar voru ekki alltaf teknar út
með sældinni, þvi til að komast í snertingu
við rokksveitina urðu fréttamennimir að
klifra í tíu stiga frosti upp bratta brekku í
snævi þakinni eyðimörk að skála þar sem
þeim var síðan boðið upp á „kindahausa
sagaða í tvennt og kæstan hákarl sem hefði
Tíðarandi/Menning
Einar Már Jónsson
getað gert geithafur fárveikan með lyktinni
einni.“ Og drykkjarfongin voru „gamaflækj-
andi og sjónarsviptandi ákavíti."
Tilefhi skrifanna er önnur geislaplata
rokksveitarinnar, This is normal, sem önn-
ur frönsk blöð hafa einnig sagt frá, og fjall-
ar fyrri greinin mest um útkomu hans. Þar
em lofsyrðin ekki spörað og Gusgus-flokk-
urinn kallaður „lostafyllsta vélin til að
vagga mjaðmagrindinni angurvært sem
fram hefur komið í hinum frjálsa heimi síð-
an Massive Attack varpaði fyrstu kyn-
bombunum i byrjun þessa áratugar." Síðan
segir að „sjaldan hafi maður fundið slíka
hringrás vökvanna, slíka skrúðfylkingu já-
kvæðra sveiflna og slíkt samfélag
andans í nærvem rokksveitar."
Einnig er fjallað um lífsstíl
rokksveit^rmannanna og þau
vinnubrögð sem liggja að baki
þessari tónsmíð, og skín undrunin
og hrifningin í gegn: Gusgusmenn
vinna allt vandlega í sameiningu,
og eru sennilega einu tónlistar-
mennimir nú á dögum, fyrir utan
kór Rauða hersins, sem lifa við
kommúnisma.
Gúlliver á íslandi
Seinni greinin er almennur pist-
ill um listamannalífið í Reykjavík,
og er lesandinn leiddur niður í
kjallara í Kaffi Thomsen, í sam-
kvæmi víða um bæinn og loks á
klúbbinn Spotlight. Margir koma við sögu á
þeirri löngu leið, svo sem Hallgrímur Helga-
son, Sjón, Kristín Ómarsdóttir o.fl., en tekið
er sérstaklega fram að Björk hafi ekki verið
á staðnum, því hún hafi verið að leika í
kvikmynd undir stjóm Lars von Trier í Sví-
þjóð. Höfundur telur greinilega að þetta
listamannalíf samtímans sé með fádæmum
gróskumikið, og nefnir mörg dæmi.
Af þessu dregur höfundur sínar ályktanir:
„ísland er í tísku. Það er tíska sem kemur
íslendingum sjálfum mikið á óvart. Þar em
á flakki erlendir atvinnumenn, kvikmynda-
framleiðendur, hljómplötuútgefendur, list-
gagnrýnendur og forráðamenn safna að leita
að nýjasta íslenska gullmolanum." En Sjón
tekur að sér að koma höfundi aftur niður á
jörðina: „Að ísland sé sérlega í tísku
núna...Það em ýkjur. Listamenn hafa alltaf
haft áhuga á okkur: Pierre Loti, Wittgen-
stein, Jean-Paul Sartre. Jafnvel Gúlliver og
Múnchhausen barón komu til íslands."
íslensk myndlist
á Norðurlöndum
Alltaf virðist það koma frændum vomm á
Norðurlöndum jafnmikið á óvart að íslensk
myndlist skuli vera eins fjörmikil og raun ber
vitni. Umsjónarmaður
menningarsíðu var í Gauta-
borg í síðustu viku þar sem
mikið var rætt um sýningu
ungra íslenskra myndlistar-
manna í Galleríi 54 þár í
borg. Var honum tjáð (og
selur það ekki dýrara en
hann keypti) að aðilar frá
nútímalistasafni Finna, Ki-
asma, hefðu gert sér sér-
staka ferö til borgarinnar til að berja sýning-
una augum.
Fyrst Finnland er hér nefnt til sögunnar er
einnig rétt að minna á sýningu á verkum Jóns
Óskars (á mynd) sem nú stendur yfir í einu
þekktasta galleríi í Helsinki, Galerie Forsblom,
tii 16. mai.
■r