Dagblaðið Vísir - DV - 12.05.1999, Page 10

io fyþenning
MIÐVIKUDAGUR 12. MAÍ 1999 JL>V
Listin á að vera
orrustuvöllur
Maraþon bók-
menntahátíðin Nor-
disk Salon var haldin
í fyrsta sinn í Kaup-
mannahöfn 1. og 2.
maí í Folketeatret,
fallegu gömlu leik-
húsi við Nörregade í
miðborginni. Þar
komu fram nokkrir
af framlögðum höf-
undum til Bók-
menntaverðlauna
Norðurlandaráðs í
éir, meðal þeirra
Hallgrímur Helga-
son, auk fyrri verð-
launahöfunda Dana.
Ætlunin er að halda
slíka hátíð árlega
héðan í frá í heima-
landi verðlaunahöf-
undar og styrkir
Norræna ráðherra-
nefndin fyrirtækið
myndarlega.
Danska ljóðskáldið Hallgrímur Helgason.
Pia Tafdrup fékk
Bókmenntaverðlaun
Norðurlandaráðs i janúar sl. og var sér-
stakur heiðursgestur bókmenntahátíðar-
innar seinni daginn. Hún varð óvæntur
leynigestur lika því Johannes Mollehave,
prestur og íslandsvinur, veiktist skyndi-
lega og í stað erindis hans fyrri daginn las
Pia úr nýútkominni ljóðabók sinni, Tusind-
födt. Miðað við verðlaunabókina Dronn-
ingeporten er þetta heldur léttvæg bók með
eintómum stökum, kvæðum sem hvert um
sig eru aðeins fjórar línur - en að vísu mis-
langar.
Allt sem við skrifum
er lygi...
Hápunktur fyrri dagsins var samtal
menningarblaðamannsins Allans de Waal
við Klaus Rifbjerg sem á dögunum hlaut
„litla nóbelinn", verðlaunin sem Sænska
akademían veitir norrænum höfundum og
Thor Vilhjálmsson hefur fengið einn ís-

skera niður. Hann skar söguna nánast nið-
ur 100 prósent enda var sögumaður alls
ekki í veislunni sem sagan fjallar um og
þar sem ljósmyndin sem bókin dregur nafn
sitt af var tekin. „Allt sem við skrifum er
lygi hvort sem er,“ sagði Klaus, og það var
Bókmenntir
Silja Aðalsteinsdóttir
hreinlegast að láta sögumanninn sofa á sitt
græna þriggja ára eyra meðan sagan gerð-
ist, gaf honum alveg frjálsar hendur við að
segja söguna.
Strindberg á 150 ára afmæli í ár og fyrri
dagurinn endaði á samtali við ungan leik-
stjóra og leikhússtjóra frá Skáni, Staffan
Valdemar Holm, sem hefur
vakið athygli fýrir uppsetn-
ingar á Strindbergleikritum.
„Ólíkt Ibsen hangir Strind-
berg ekki saman,“ sagði Staff-
an, „og enginn heimsfrægur
höfundur hefur skrifað eins
mörg misheppnuð verk og
hann!“ En mikið er hann góð-
ur þegar hann er góður. Á eft-
ir var leiklesin sagan Ást og
brauö eftir Strindberg; það
gerðu þrír danskir leikarar al-
deilis frábærlega vel.
Klaus Rifbjerg.
lenskra höfunda. Klaus var eins og hver
annar stórhöfðingi á sviðinu, „grand old
man“ danskra bókmennta sem nú er meira
og minna sestur að á Spáni eins og Guð-
bergur okkar. Hann talaði einkum um nýj-
ustu skáldsögu sína, Billedet, ættarsögu
sem byggð er á hans eigin fólki, og sagðist
hafa verið kominn með efni í 1700 blað-
síðna ættarróman þegar hann byrjaði að
„Listin á ekki að þjóna
skoðunum eða hugsjónum,
hún á að vera orrustuvöllur
fýrir allar andstæðurnar og
þverstæðumar sem búa innra
með okkur," segir Pia Tafdr-
up. Dagskráin á sunnudag
hófst á því að bókmenntafræð-
ingurinn Neal Ashley Conrad
hélt erindi um skáldskap Piu
og hlýtur að hafa glatt hana
mjög. Nýjasta bókin hennar
hefur ekki fengið verulega
hlýlegar móttökur en hann
tók höfundarverk hennar fal-
lega saman, enda er þar af
nógu að taka. Svo las hún upp
úr Drottningarhliöinu og
gerði það afar vel á sinn sér-
kennilega taktbundna hátt.
Monika Fagerholm hin finnlandssænska
sagði Sören Vinterberg frá sinni merkilegu
Dívu, þrettán ára stelpu (bráðum fjórtán)
sem samnefnd skáldsaga hennar fjallar um.
Fyrirmyndir hennar eru tvær, að sögn höf-
undar, önnur er Holden Caulfield úr Bjarg-
vætti í grasinu, hin er Lina langsokkur,
orðin fáeinum árum eldri. Getum við hugs-
að okkur Línu eiga nokkra elskhuga og
verða ástfangna af sér eldri
manni? Ef ekki, þá er að lesa
Dívu og sannfærast.
Dæmigerð íslensk
fjölskyldusaga
„Af hverju heitirðu Helga-
son,“ spurði Erik Skyum Niel-
sen, íslenskugúrú Dana, í
upphafi samtals þeirra Hall-
gríms Helgasonar, „ekki heit-
ir pabbi þinn Helga?“ „Nei,
hann heitir Helgi“ svaraði
Hallgrímur, „en maður beygir
föður sinn á íslensku." Þar
með var tónninn sleginn í því
samtali sem skemmti áheyr-
endum meira en önnur. Erik
Skyum fannst 101 Reykjavík
ólík bókunum sem íslending-
ar legðu venjulega fram til
Bókmenntaverð-
launa Norður-
landaráðs. Þar
fyndu persónur
sjálfar sig i ís-
lenskri náttúru
og áttuðu sig á villu
síns vegar - sbr. verðlaunabókina
Meöan nóttin líöur eftir Fríðu Á. Sig-
urðardóttur, en þessi sama íslenska
náttúra væri rétt búin að kála Hlyni
Bimi í bók Hallgríms og ekki að sjá að
hann fyndi sjálfan sig eða nokkuð annað
við þá reynslu. Nei, Hallgrímur sagði að
það hefði verið skemmtileg ögrun að skrifa
um persónu sem hataði allt sem endaði á
„túr“ - þar með talinn kúltúr og litteratúr.
Að öðru leyti væri þetta nokkuð dæmigerð
islensk fjölskyldusaga þar sem piltur yrði
ástfanginn af sambýliskonu móður sinnar
og gerði henni barn. Þau liföu svo þrjú í
lukkunnar velstandi eftir það. Hallgrími
var tekið afar vel og kynnirinn lofaði
áheyrendum því að þessi skemmtilega saga
hans kæmi út á dönsku næsta vetur.
Pia Tafdrup.
Síðastur á hinni eiginlegu dagskrá
seinni daginn var Jóanes Nielsen, sjómað-
ur og höfuðskáld Færeyinga. Hann fékk
sjálfan Henrik Wivel, menningarritstjóra
Berlingske Tidende, sem viðmælanda og
Henrik hafði unnið heimavinnuna sína vel,
en Jóanes þykir ekki gaman að tala, svar-
aði gáfulegum spurningunum oftast með
einsatkvæðisorðum. En ljóðin sem hann
las úr tilnefndu bókinni sinni, Sten, voru
sláandi falleg, einkum langur blús um ör-
lög átrúnaðargoða okkar úr nýliðinni for-
tíð.
Auk þessara höfunda komu fram Jan
Erik Vold frá Noregi, Ole Korneliussen frá
Grænlandi, Henning Mankell frá Svíþjóð
og Dorrit Willumsen, síðasti danski verð-
launahafinn á undan Piu. Dagskráin fór
ákaflega vel fram, var hátíðleg og virðuleg,
en ekki er því að leyna að hún var of löng.
Fimm tímar fyrri daginn og sex þann
seinni með einu hléi!
Kain Tapper hlýtur Henrik-
Steffens verðlaunin
Henrik-Steffens verðlaunin þýsku þekkja ís-
lendingar, og ekki einvörðungu af afspurn, því
fyrir tveimur árum féllu þau í skaut Svövu Jak-
obsdóttur rithöfund-
ar. Markmið verð-
laimanna, sem nema
u.þ.b. einni milljón
íslenskra króna, er
að heiðra Norður-
landabúa sem lagt
hafa eitthvað mark-
vert af mörkum til
evrópskrar nútima-
menningar. Ásamt
Svövu hafa fengið
verðlaunin danski
myndlistarmaðui-inn
Per Kirkeby, norska
tónskáldið Arne
Nordehim, danski rithöfundurinn Peter
Seeberg og finnska tónskáldið Kalevi Aho.
Fyrir nokkrum dögum var tilkynnt í Ham-
borg að fmnski myndhöggvarinn Kain Tapper
hefði hlotið þessi verðlaun fyrir árið 1999.
Tapper, sem heggur einvörðungu í tré, er vel að
þeim kominn. Umsjónarmaður menningarsíðu
eyddi einu sinni eftirmiðdegi á vinnustofu hans
í Helsinki og skUdi hvorugur hinn þar sem
Tapper talar einvörðungu fmnsku. En það kom
ekki að sök því á vinnustofunni voru nægir
trjáviðir að benda á, banka í eða strjúka.
Dansað í Kuopio
Fyrst minnst er á finnskan listamann er
ekki úr vegi að minna á danshátíðina
miklu í Kuopio í Finnlandi, sem
hefst þann 30. júní og lýkur 6.
júlí en þessi hátíð þykir ein
sú líflegasta og yfirgrips-
mesta sem haldin er á
Norðurlöndum. Sjálfir
eiga Finnar dansahöf-
unda sem vakið hafa
athygli langt út fyrir
landsteina þeirra.
Nægir þar að nefna Tero
Saarinen sem mætir að
sjálfsögðu á hátíðinni.
í Kuopio dansa að
sjálfsögðu allra þjóða
kvikindi en þar fyrir
utan eru haldnir tónleik-
ar, námskeið og semínör
um dansmenntir. í ár eru
sérstakir gestir hátíðarinn-
ar Ballettflokkur Þýsku
Rínaróperunnar sem dansar
verk sem byggt er á Miósum-
arnœturdraumi Shakespe-
ares, dansahöfundurinn Ro-
bert North kemur með ítalskan
dansflokk sinn til hátíðarinnar,
ísraelskur dansflokkur,
Kibbutz nútímadansflokkur-
inn, verður með sýningar, að ógleymdum flam-
enkóhópi frá Spáni, þekktum norrænum dans-
flokkum og skemmtikröftum á borð við
spænska gúmmíkarlinn Leandre Ribera (á
mynd). Frekari upplýsingar um danshátiðina
má fá á slóðunum kupio.dancefestival@travel.fi
og anna.pitkanen@ kolumbus.fi.
Norðurlandahús í New York
Nýlega hófst vinna við innréttingu á nýju
Norðurlandahúsi þeirra Bandaríkjamanna á
besta stað í New York, við sjálfa Park Lane
(milli 37nda & 38da Strætis), í byggingu sem
áður hýsti konsúlat Austur-Þýskalands. Þekkt-
ur arkitekt, James Polshek, sá sami og gerði
upp Cooper-Hewitt safnið og Camegie Hall, hef-
ur verið fenginn til verksins. Byggingin er alls
um 9000 fm að stærð og mun hýsa fyrirlestra-og
hljómleikasal, sýningarsali, verslun, kaffihús,
fundarherbergi og annars konar samkomusali.
Norðurlandahúsinu er ætlað að „treysta menn-
ingartengsl milli Norðurlandanna og Banda-
ríkjanna". Einkaaðilar og fyrirtæki á öllum
Noröurlöndunum og í Bandaríkjunum kosta
gerð hússins að öUu leyti og nú eru 18 miUjón-
ir doUara komnar í pottinn. íslenska ríkið hef-
ur lagt 250.000 doUara til verksins en að auki
hafa Búnaöarbankinn, Coldwater Seafood, Eim-
skip, Flugleiðir, íslenskir aðalverktakar,
Iceland Seafood, íslandsbanki, O. Johnson &
Kaaber, Keflavíkurverktakar hf., Landsbanki
Islands hf., Marel hf., Olíufélagið hf„ og Sam-
skip hf. lagt húsinu til miUi 25.000 doUara til
100.000 doUara hvert fyrirtæki.
Umsjón
Aðalsteinn Ingólfsson