Dagblaðið Vísir - DV - 26.05.1999, Blaðsíða 4

4
MIÐVIKUDAGUR 26. MAÍ 1999
Fréttir
Ferðaþjónusta er eini möguleikinn á að halda byggð á Svalbarða:
Vantar íslenska jeppa
- segir Arne Kristoffersen sem fengið hefur augastað á íslensku ofurjeppunum
DV, Longyearbyen:
„íslensku jepparnir eru mjög
spennandi kostur fyrir okkur. Við
munum fylgjast vel með hvemig
gengur í ferðinni yfir Grænlands-
jökul og eftir það er stóra spuming-
in hvort við sækjum ekki um að fá
að flytja þessa jeppa til Svalbarða,”
sagði Arne Kristoffersen, Norðmað-
ur sem undanfarin 18 ár hefur búið
í Longyearbyen á Svalbarða, og rek-
ur þar nú ferðaþjónustuna Svalbard
Wildlife Service.
„ísland, Grænland og Svalbarði
keppa um sömu ferðamennina.
Þetta er fólk sem hefur farið víða,
er ferðavant og hefur oft þegar séð
eitt þessara landa en vill sjá
meira. Til að fá þetta fólk til að
koma aftur verður aö vera hægt að
bjóða upp á eitthvað nýtt. íslend-
ingar hafa hestana og ofurjeppana.
Grænlendingar hafa sjálfa sig og
samfélag sitt að sýna en ekki við.
Það sem okkur vantar eru of-
urjeppar til að geta fært út kvíarn-
Jeppi sem breytt hefur verið að ísienskum hætti. Slíkir jeppar henta vel í alls
konar torfærum og ekki síst í akstri á jöklum.
ar og keppt við íslendinga,” sagði
Arne við blaðamann DV, sem var
á ferð á Svalbarða á dögunum.
Nú koma árlega um 10 þúsund
ferðamenn til Svalbarða. Þá er
ekki talið með fólk sem kemur
með skemmtiferðaskipum og
stoppar aðeins þrjá til fjóra
klukkutíma og veit oft að sögn
heimamanna ekki hvar í veröld-
inni það er statt. Tekjur af þessum
ferðamönnum eru og hverfandi
litlar.
„Vandi okkar er að ferðamanna-
tíminn er mjög takmarkaður. Við
höfum vélsleðaferðir á vorin og
bátsferðir á sumrin en gengur illa
að nýta vetrarmánuðina betur.
Fólk veigrar sér við að fara í
vélsleðaferðir rnn miðjan vetur.
Þar eru jepparnir öruggari og
hlýrri og kæmu sér örugglega vel
fyrir okkur,” sagði Arne.
Arne sagði að enn væri það á
umræðustigi i fyrirtækinu hvort
ráðast ætti í kaup á jeppum frá ís-
landi og alls óvist hvort leyfi feng-
ist til að nota slíka bíla á Sval-
barða. Þessir jeppar eru óþekktir í
Noregi og á Svalbarða, þar sem
vélsleðar eru hins vegar algengir.
Náttúran á Svalbarða er viðkvæm
og sagðist Arne reikna með að
erfitt yrði að fá fólk til að trúa að
jeppaakstur á snjó væri ekki skað-
legri fyrir gróður en akstur
vélsleða.
„Þessir jeppar myndu gera okk-
ur kleift að komast víðar og með
minni fyrirhöfn en á vélsleðunum.
Margir ferðamenn, sem áhuga
hafa á heimskautasvæðunum, eru
komnir á efri ár og veigra sér við
að sitja á vélsleðum. Jeppar eru
þarna betri,” ságði Arne.
Á Svalbarða er ferðaþjónustan
almennt talin eini möguleikinn á
að viðhalda byggð nú þegar fram-
tíð kolavinnslu þar er í mikilli
óvissu og að engu aö hverfa fyrir
1350 íbúa Longyearbyen ef síðustu
kolanámunni verður lokað. -GK
¥* 4
Vélsleðaferðir lokka flesta ferðamenn til Svalbarða. Nú vilja ferðafrömuðir þar
færa út kvíarnar og bæta íslenskum ofurjeppum við. Hér er vélsleðamaður á
ferð fyrir ofan Longyearbyen. DV-mynd Gísli Kristjánsson
Sameinaðir stöndum vér
Samkeppni milli mat-
vöruverslana, einkum á
höfúðborgarsvæðinu, var
undanfarinn áratug harð-
ari en í öðrum greinum
viðskiptalífsins. Þar var
barist um hvem kúnna og
baráttan skilaði sér í
bættum hag neytenda.
Allir vom kátir að þvi er
virtist nema kaupmenn
þá daga sem verðkannan-
ir stóðu yfir, hvort sem
það var hjá Neytendasam-
tökunum eða einstökum
fjölmiðlum. Þá biðu þeir
þvalir í lófunum eftir nið-
urstöðunni. Þeir sem
lægstir voru önduðu létt-
ar en hinir sem hærri
vora reyttu hár sitt.
Bónus kom á sínum
tima sem sprengja inn á
markaðinn, sótti að þeim risum sem fyrir vora,
einkum Hagkaupi og Nóatúni. Hagkaupsmenn
urðu að sætta sig við það að bjóða ekki lengur
lægsta verðið. Hagkaup var orðin fin verslun en
Bónus tók eiginlega upp gamla Hagkaupsmerkið
frá fjósinu við Miklatorg og fór að selja að kalla
beint upp úr kössunum.
Fleiri tóku þátt í slagnum. Verslanakeðjan 10-
11 varð öflug og KEA gat ekki setið hjá. Þeir
kaupfélagsmenn mættu Bónusi í harðri sam-
keppni með Nettó þegar þeir Bónusfeðgar gerðu
sig heimakomna í þeirra eigin kartöflugarði, í
sjálfum höfuðstað Norðurlands. Nettó færði sig
svo suður, vildi að vonum spila í sömu deild og
stóru strákamir.
Um hríð voru flestir sælir með sig, einkum
neytendur og verkalýðsforkólfar. Samkeppnin
leiddi nefnilega til lágs vöruverðs sem aftur hafði
áhrif á vísitölur og verðbólgu. Kaupmennimir
voru því ekki síðri áhrifavaldar í lífi almennings
en svokallaðir aðilar vinnumarkaðarins sem
sömdu um kaup og kjör í karphúsi sáttasemjara.
En sælan stendur ekki að eilífu. Markmiðið
með samkeppninni grimmu er að ná undirtökun-
um, helst ýta keppinautum af markaði en sam-
einast þeim ella. Þróunin byrjaði raunar fyrir
nokkrum árum en náði ákveðnum lokapunkti nú
um helgina. Hagkaupsmenn sáu á sínum tíma of-
sjónum yfir gengi Bónuss og keyptu helminginn.
Hagkaup leystist síðan upp í einingar þar sem
ein hélt gamla vörumerkinu en við bættist Ný-
kaup og síðan Hraðkaup víða um land. Allt rann
þetta veldi saman í eitt rekstrarfyrirtæki, Baug
hf., sem nú hefur fullkomnað veldi sitt með því
að kaupa 10-11-keðjuna.
Þeir sem utan við Baug standa sitja heldur
ekki með hendur i skauti. Þannig sameinuðust
Nóatún og KÁ og um leið 11-11 keðjan og KEA
hefur verið orðað við það samstarf. Að frátöldum
stórmarkaði Hafnfirðinga, Fjarðarkaupum, eru
því líkur á að í megindráttum berjist tveir á þeim
markaði þar sem áður voru fjölmargir.
Reynslan segir okkur síðan aðeins eitt, að sam-
runi verði þar og eftir standi einn og aðeins einn
sem öllu mun ráða í sölu matvörunnar. Þá er
lokatakmarkinu náð - allt undir einn hatt. Þá
þarf hvorki að lækka verð né óttast verðkannan-
ir og því síður að hafa opið um helgar og á stór-
hátíðum.
Sameinaðir stöndum vér! Dagfari
sandkorn
Krónprins nyrðra
Eftir afhroð Framsóknarílokks-
ins i Norðurlandi vestra eru marg-
ir sammála um að flokkmlnn verði
að finna annan
kandídat í stað hins
beygða Áma Gunn-
arssonar, sem varð
í öðra sæti á eftir
Páli Péturssyni.
Margra augu bein-
ast að ungum
manni á Sauðár-
króki sem er á upp-
leið innán Kaupfélagsins sem jafn-
an er gott fararnesti í Framsókn.
Sá heitir Ómar Bragi Stefánsson
og er kvænturfréttaritara Sjón-
varpsins á staðnum, Maríu Björk
Ingvadóttur, sem líka rekur Kaffi
Krók. Ómar er þar að auki sonur
Stefáns Guðmundssonar, hins
vinsæla þingmanns Framsóknar,
sem gaf ekki kost á sér til endur-
kjörs. Stefán hefur mikil sambönd
sem hann myndi nota af krafti ef
sonurinn færi i framboð, en marg-
ir rekja einmitt mikið tap flokksins
til þess að Stefán ákvað að hætta ...
Sverrir í ham
í Framsóknarflokknum eru
menn síður en svo hressir með
kjör Sverris Hermannssonar á
þing. Þar minnast
menn enn hversu
grátt Sverrir lék
Finn Ingólfsson í
upphafi kjörtíma-
bilsiris, þegar
Sverri tókst að
festa nafnbótina
vaxtaflónið við
Finn um skeið. Sömuleið-
is átti munnsöfnuður Sverris í
hans garð mikinn þátt í að stjama
Finns tók að dala eftir að Lands-
bankamálin komust í hámæh og
Finnur varð óvinsælasti ráðherr-
ann. Nú hugsa framsóknarmenn
með hryllingi til þess þegar Lind-
armálið kemur á dagskrá Alþingis.
Þykir líklegt aö Sverrir fari þá
hamforum gegn Finni...
Alvöru maður
Stuttmyndadögum lýkur 1 Tjarn-
arbíói í kvöld og hafa þá staðið í
þijá daga. Myndimar, hátt í 70, eru
misgóðar og misjafn-
lega flippaðar eins og
gengur, bemskubrek
kvikmyndaleikstjóra
framtíðarinnar.
Dómnefnd situr
sem fastast alla
dagana og horfir á
hverja einustu
mynd. I þeim hópi er
Markús Örn Antonsson útvarps-
stjóri. Margir hefðu haldið að mað-
ur í hans virðulegu stöðu yrði lítt
hrifinn af að þurfa að sitja undir
tilraunastarfsemi með fólki sem er
á allt annarri bylgjulengd en ríkir
dagsdaglega á kontómum hjá hon-
um. En yfirmaður gömlu giiífunnar
er greinilega framsýnn og frjáls-
lyndur, lætur sér vel lika, rabbar
við mannskapinn og mætir að auki
mátulega frjálslega til fara ...
Þetta lagast
Miklar framkvæmdir standa nú
yfir í Stykkishólmi. Menn vinna af
krafti við byggingu húss undir
sýslumann og lög-
reglustöð, nýja
sundlaug og eru í
þann mund að
grafa upp allar
götur bæjarins
vegna hitaveitu-
framkvæmda.
Ólafúr Sverris-
son bæjarstjóri
og hans fólk hafa því í nógu
að snúast. Það skemmtilega við
þetta er að von um betri tíð og
blóm í haga vegna hitaveitunnar
hefur náð að ylja hugum sumra
svo vel að þegar vart verður bar-
lóms út af einu eða öðru heyrist
gjarnan sagt: Þetta lagast allt meö
hitaveitunni...
Umsjón Haukur L. Hauksson
Netfang: sandkom @ff. is