Dagblaðið Vísir - DV - 26.05.1999, Blaðsíða 10

10
enning
MIÐVIKUDAGUR 26. MAÍ 1999
List á Stokkseyri
Nú fer í hönd tími listsýninga víða á
landsbyggðinni. Stokkseyri er yndislegur
staður, bæöi fyrir áhugafólk
um náttúru og mannlíf. Þar
hafa margir listamenn drepið
niður fæti á undanfomum
árum, Haukur Dór, hollenski
furðufuglinn Willem Labey og
fleiri. Stokkseyri er þó framar
öðru ríki Elfars Guðna í
Sjólyst, sem sýnir verk sin í
túninu heima með reglulegu millibili. Nú
stendur einmitt yfir sýning á verkum hans
í samkomuhúsinu Gimli (til 6. júní).
Þeir sem eru á Stokkseyri á annað borð
ættu einnig að leggja leið sína á kaffihús-
ið Viö fjöruboróiö, þar sem er að flnna
verk eftir Þórgunni Jónsdóttur ljóðskáld
(á mynd). Þórgunnur stundaði nám bæði
við Myndlista- og handíðaskóla íslands og
frönskunám við Háskóla íslands, en dvaldi
síðan í Kaliforníu um niu ára skeið. Mál
og menning gaf út bamabók hennar Helga
og hunangsflugan árið 1992, en ljóðabók
eftir hana kom einnig út hjá forlagi í
Lundúnum árið 1997.
Á sýningu Þórgunnar á Stokkseyri, sem
stendur til 9. júní, er að fínna myndir sem
málaðar em með vatnslitum á rekavið af
Stokkseyrar- og Eyrarbakkaströnd, auk
steina víðs vegar af landinu.
Meðaljón útbýr
morgunverð
Þorri Hringsson - „ekki erfitt að vera sonur listamanns".
DV-mynd HH
Mannsins megin málað
Það reynist mörgu listamannsefni þrautin
þyngri að brjótast undan áhrifum listrænna
foreldra og marka sér sjálfstæða stefnu. Ýmist
risa þau gegn foreldrinu, jafnvel gegn sjálfri
listinni, eða þá að list þeirra verður eins kon-
ar framlenging af sköpunarstarfi foreldranna.
Hringur heitinn Jóhannesson listmálari var
sterkur og auðkennilegur listrænn persónu-
leiki. Nú hefur Þorri sonur hans einnig gert
sig gildandi á myndlistarvettvangi; nú síðast
með stórri sýningu í Listasafni ASÍ við
Freyjugötu. í fyrstunni þykir áhorfanda sem
himinn og haf séu á milli ljóðrænna raunsæ-
ismynda Hrings af skOunum milli byggðar og
sveitar og dálítið kaldranalegrar útlistunar
Þorra á skrautlegum matréttum. En kannski
er myndsýn Þorra rökrétt framhald á sýn föð-
urins; það haftaþjóðfélag sem hann fjallaði um
hefur breyst í þjóðfélag margháttaðrar
ofgnóttar. Það lá beint við spyrja Þorra um
samband þeirra feðga.
„Þaö var ekki erfitt aö vera sonur Hrings.
Auövitaö er ég alinn upp við málverk og mál-
aralist; þaö var því engin tilviljun aö ég fór
sjálfur út í myndlist. En þá vissi ég líka aó
hverju ég gekk, öfugt viö marga aóra félaga
mína viö Myndlista- og handíðaskólann sem
höföu tilhneigingu til aö sjá líf myndlistar-
mannsins í hillingum. Ég var líka búinn aö fá
talsvert rœkilega sjónrœna uppfrœðslu áöur en
ég fór í listnám; árum saman fór ég til dœmis
meó pabba á allar sýningar sem haldnar voru
í bœnum. “
Sammannlegt
viðfangsefni
Gerðirðu upp við þig strax í byrjun að þú
þyrftir að marka þér aðra braut i myndlist-
inni en hann?
„Ég veit ekki hvort ég lagói hlutina niöur
fyrir mér meö nákvœmlega þeim hœtti. Ég var
klár á því aö mig langaöi til aö mála. Og þá
varö ég auóvitaö aó finna mér viöfangsefni að
fjalla um sem aórir, og ekki bara pabbi, voru
ekki búnir aö helga sér. En ég vissi einnig, rétt
eins og pabbi, aó afstraklistin var ekki mín
deild. “
Hvemig kviknaði áhuginn á þvi að gera
myndir af mat?
“Þaö tók mig tíma aö koma mér niöur á
myndefni sem hentaói mér. Um skeiö málaöi ég
til dæmis myndir af innanhússrými. Dag einn
rakst ég á gamla matreióslubók uppi í hillu
hjá vinum mínum. Hún var uppfull meó mjög
einlœgar og sérkennilegar Ijósmyndir af mat
sem ég varó strax hugfanginn af enda var ég
þá kominn meó mikinn áhuga á mat og mat-
gœóum. Mérfannst ég þurfa aö gera mér mat
úr þessu, ef svo má segja ..."
Hvað þótti þér svona áhugavert við þetta
myndefni?
„Fyrir þaðfyrsta er matur sammannlegt viö-
fangsefni. Hann er mannsins megin. Þaö hafa
allir áhuga á mat og skoðanir á mat. Enginn
lítur lengur viö óhlutbundnu, kringlóttu formi
á striga, en þegar kringlótt Berlínarbolla birt-
ist þar í staöinn, bregóumst viö allt ööruvísi
við. En þessi viðbrögö okkar vió matnum eru
ekki bara huglœg - maturinn stendur jú fyrir
svo margt annaö en sjálfan sig - heldur bein-
línis líkamleg. Sem gerir myndefniö enn meir
spennandi. “
Gnægtaborðið
Það er ljóst að þegar listamaður tekur tU
við að mála myndir af mat þarf hann að taka
afstöðu tU annarra mynda af því tagi, tU dæm-
is barokkhefðarinnar niðurlensku á 17.öld, tU
uppstUlinga almennt og popplistamanna, þar
á meðal Errós, sem gerðu matarmyndir sem
vom ýmist hyUingar neysluþjóðfélagsins eöa
ádrepur á það.
„Ég þurfti auóvitaó aö vera klár á hvar ég
stœöi gagnvart þessari matarmyndahefö. Ég lít
ekki á mínar myndir sem hluta af kyrralífs-
hefðinni, þar sem dauöir hversdagshlutir eru
notaöir til rannsóknar á formum og litum.
Ekki nota ég matinn heldur til aó árétta
grœögi mannsins og hégómaskap, eins og
gömlu hollensku listmálararnir geróu. Því síö-
ur er ég aó gagnrýna samneysluna sérstaklega,
eins og Erró gerir í Matarlandslagi sínu,
Foodscape.
Miklu frekar er ég að mála gnægtaborð sem
tákn fyrir drauminn um jarðneska alsæld, út-
ópíuna, sem bæði forfeður okkar í torfbæjun-
um og foreldrar okkar vom uppteknir af.
Þannig að þetta em aUs ekki gagnrýnar
myndir, heldur má segja að þær upphefji lífs-
nautnina. Sá popplistamaður sem í mínum
huga kemst einna næst þessum pælingum
mínum er Kaliforníumálarinn Wayne
Thiebaud, sem er mikUl aðdáandi bandarísku
deli-matarmenningarinnar.“
Það er ekkert tros á borðunum hjá þér,
heldur tómur veislumatur. Hvað ræður vali
þínu á matréttum?
„Markmiöiö er að nota ýmislegan veislumat
til aö vekja meö áhorfandanum ákveóna teg-
und af óvissu. Til dœmis mála ég ekki skyndi-
bita vegna þess aó hann hefur þegar ákveóna -
og neikvœöa - merkingu í hugum ótalmargra.
Hann er þekkt stœró, ef svo má segja. Og ég
mála ekki íslenskan þorramat, svið,
hrútspunga og svo framvegis, vegna þess aó
hann er líka hlaðinn margháttaöri merkingu.
Helst vil ég mála mat sem er okkur dálítiö
framandlegur, mat sem viö vitum ekki alveg
hvernig viö eigum aö umgangast. Ég reyni að
mála hann þannig aö hann virki bœöi eftir-
sóknarveröur og fráhrindandi. Helst vildi ég
líka aö áhorfandinn skynjaói þverstœóurnar í
því sem hann er aö horfa á, til dœmis hvaö þaö
er í rauninni fáránlegt uppátœki aö þaul-
mála - gera tímalaus - fullkomlega for-
gengileg fyrirbœri á borö viö búöinga,
grauta og sósur. “
Konfektkonur
Breytirðu mikið út af því sem þú sérð á
ljósmyndunum í matreiðslublöðunum?
„ Yfirleitt gengst ég viö því sem matreiöslu-
meistararnir og Ijósmyndararnir hafa sett
saman, í mesta lagi hreinsa ég út hluta af bak-
grunni eöa hnykki á einhverjum litnum."
Á sýningunni eru einnig þrjár stórar mynd-
ir af konuandlitum, sem einnig eru málaðar
upp úr tímaritum. Hvemig komu þessar
myndir tU?
„Þetta eru eins konar konfektkonur. Hér er
kona sem heldur á rauöri sundhettu; ég sá
hana fyrst í auglýsingu frá Hertz-bílaleigunni,
þar sem hún á aó vera aó koma af baöströnd.
En þaö er svo augljóst aö hún hefur aldrei dýft
tánni í saltan sjó, í staöinn
hefur vatni veriö skvettyfir
hana. Litirnir í þessari
Ijósmynd voru líka svo
skrítnir. Mér datt því í hug
aö mála hana eins og hún
vœri konfektmoli, ýkja
varalitinn á henni o.s.frv.
til aö gera hana „œtilegri “
ef svo má segja. Hinar kon-
urnar uröu svo til í fram-
haldinu og mikiö út frá
sömu forsendum. “
Við fyrstu sýn virðist hér vera á ferðinni
upphafning auglýsingarinnar, eins og við
þekkjum úr popplist. Er skyldleiki þama á
mUli?
„Ég er eiginlega meira aó velta fyrir mér
hvaö eða hverjir ráöa því hvernig viö skilgrein-
um „raunsœi" í myndum. Ég er búinn að sjá
nokkrar Ijósmyndasýningar þar sem dapurleg,
lífsþreytt og hrjáö andlit eru notuö sem mœli-
kvaröi á raunsœi. Glaóleg andlit og vel til haft
fólk voru ekki inni í því dœmi, eins og þau
vœru ekki hluti af veruleikanum. Mín vióbrögó
voru þau aó mála þessar uppstríluðu konur,
því sú gerviveröld sem þœr tilheyra er líka
hluti af veruleikanum og raunsœinu. “
-AI
Ungur íslenskur gamanleikari, Kristján
Ingimarsson frá Akureyri, þótti standa sig
afburðavel á svoköUuðum Junge Hunde
Festival í Kanonhallen í Kaupmannahöfn í
fyrra. Meðal annars var hann tilnefndur
tU Reumert-verðlauna fyrir sýningu sína,
Mike Attack. I fyrradag var síðan fmmsýnt
nýtt einsmanns-verk hans, Tanker, í
Teatret Neander í Kaupmannahöfn, sem
að sögn JyUandsposten fjallar um „þá
heimsmynd sem kemur í ljós þegar
skyggnst er á bak við hversdagsleg ritúöl.“
Verkið gerist í „eldhúslandslagi" þar sem
meðaljón útbýr morgunverð, en gefur sig
um leið á vald dagdraumum, dægurlaga-
bútum, minningum og meinlokum, þannig
að skarast tvö svið, atferU og tilfmningar.
Við uppsetningu á þessu „sjói“ hefur
Kristján notiö aðstoðar Lars Knutssons.
Hjalti í ham
Hjalti Rögnvaldsson leikari (á mynd) er
í miklum ham þessa dagana. Um daginn
las hann upp nýjustu ljóðabók Þor-
steins frá Hamri, Meöan þú vaktir,
eins og hún lagði sig, á Næsta Bar
við Ingólfsstræti. Virðist það hafa
gefist svo vel að Hjalti hefur haldið
áfram að lesa upp skáldskap Þor-
steins í stórum skömmtum. Nú er
komið að ljóðabókinni Vatns Götur
og Blóós frá 1989, en hana ætlar
Hjalti að lesa annað kvöld, fimmtudag, á
Næsta Bar og hefst lesturinn kl. 21.30.
Lögreglan syngur
Lögreglukór Reykjavíkur (á mynd) er
án efa hinn ágætasti sönghópur, en allt frá
þvi Bubbi minntist á söngæfmgu hans í
ádeilubrag fyrir nokkrum árum getur
maður ekki varist brosviprum þegar hann
er nefndur. Lögreglukórinn var að gefa út
geisladisk með nýjum upptökum af
sönglögum, sem mörg bera dáldið lög-
gæslulega titla, ef
maður notar ímynd-
unaraflið og mynd-
uglega framsögn.
Með smávegis
ímyndunarafli gæti
Finn ég þig vor
(Skoskt þjóðlag)
hljómað eins og
valdsmannsleg heit-
strenging. Nú, þeir
sem reyna að kom-
ast undan lögreglunni á hlaupum geta svo
átt von á að heyra Ég sá þig (lag og ljóð
Gylfí Ægisson). Og skyldi þýfi ekki ein-
hvem tímann hafa fundist Undir Stóra-
steini (Lag og ljóð Jónas & Jón Múli)? Næt-
urvaktin á þama líka sitt Næturljóö (Evert
Taube). Sorrí strákar, umbi varö að láta
þetta flakka. Annars er diskurinn hinn
hressilegasti.
Umsjón
Aðalsteinn Ingólfsson