Dagblaðið Vísir - DV - 02.06.1999, Blaðsíða 12

12
MIÐVIKUDAGUR 2. JÚNÍ 1999
útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
ABstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiösla, áskrift: ÞVERHOLTI11, 105 RVÍK,
SlMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar flölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Bíllinn verður dýrari
Því hefur verið haldið fram að nútímafjölskyldan kom-
ist ekki af án einkabílsins, þótt fáeinar fölskyldur hafi
sannað annað. Bíllinn skiptir æ meira máli í daglegu lífi
landsmanna og þetta veit skattheimtumaðurinn sem hef-
ur séð sér leik á borði.
Einhver stærsti útgjaldaliður íslenskra íjölskyldna er
rekstur einkabifreiðarinnar. Bensín, tryggingar, viðhald,
og síðast en ekki síst kaupverð bílsins,koma þungt við
pyngjuna. Sé miðað við neysluverðsvísitöluna eru út-
gjöld vegna einkabílsins liðlega 15% af heildarútgjöldum
heimilanna. Það skiptir því afkornu flestra miklu þegar
einstakir rekstrarliðir hækka.
Um liðna helgi bárust þær fréttir að tryggingafélögin
hefðu ákveðið að hækka iðgjöld bifreiðatrygginga um
35-40%. Og til að gleðja bifreiðaeigendur enn frekar hef-
ur verð á bensíni verið hækkað verulega en þar af tekur
skattheimtumaðurinn sinn hluta. Raunar er það svo að
óeðlileg skattheimta á eldsneyti hefur komið í veg fyrir
að eðlileg verðsamkeppni sé á milli olíufélaganna enda
svigrúm þeirra lítið sem ekkert. Samkeppnisleysi olíufé-
laganna í verðlagningu hefur hins vegar brotist út með
öðrum hætti og kristallast í glæsilegustu bensínstöðum
Evrópu.
Tryggingafélögin hafa í vöm sinni fyrir gífurlegri
hækkun iðgjalda bent á að ný lög um skaðabótalög
hækki fyrirsjáanlegan tjónkostnað félaganna, auk þess
sem laun hafa hækkað undarfarin ár. Nú kann réttlæt-
ing tryggingafélaganna að vera byggð á traustum grunni
en þó verður að draga verulega í efa að hún standi und-
ir jafnmikilli hækkun og raun ber vitni. Jón Steinar
Gunnlaugsson hæstaréttarlögmaður telur tryggingafélög-
in hafa gengið of langt en í samtali við DV segir hann
meðal annars: „Ég tel hins vegar að því fari fjarri að vá-
tryggingafélögin hafi sýnt fram á að þau þarfnist af þess-
um tilefnum þeirrar gríðarlegu hækkunar á tryggingaið-
gjöldum sem þau hafa nú ákveðið.“
í þessu sambandi er vert að hafa í huga að feitir bóta-
sjóðir félaganna gefa af sér verulegar fjármunatekjur á
hverju ári. Jóns Steinar Gunnlaugsson bendir einnig á
aðra staðreynd: „Mörg undanfarin ár hafa tryggingafé-
lögin safnað gríðarlegum fjárhæðum í skaðabótasjóði
sem vaxið hafa með hverju ári. Bendir það til þess að af-
koma greinarinnar hafi verið betri en reikningar þeirra
hafa sýnt.“
Hækkun iðgjaldanna nú mun beina athyglinni að feit-
um bótasjóðum tryggingafélaganna og þeim tekjum sem
þeir skapa.
Ákvörðun tryggingafélaganna um hækkun iðgjalda
hefur veruleg áhrif á afkomu heimilanna, ekki aðeins
beint heldur óbeint í gegnum vísitölubindingu úárskuld-
bindinga. Eins og greint var frá hér í DV í gær er líklegt
að vísitala neysluverðs hækki um 0,5% vegna hækkunar
á bifreiðatryggingum. Þannig munu húsnæðislán
hækka, sem og bílalán, sem annar hver íslendingur virð-
ist hafa tekið undanfarna mánuði, og allar aðrar skuld-
bindingar heimila og fyrirtækja sem tengdar eru vísi-
tölu.
Ábyrgð tryggingafélaganna er því mikil þegar kemur
að hækkun iðgjalda. Einmitt þess vegna verður að gera
þá lágmarkskörfu til forráðamanná þeirra að þeir leggi
spilin á borðið og gefi betri skýringar en nú liggja fyrir
og réttlæta 35-40% hækkun.
Óli Björn Kárason

Jóhannes Kjarval var vinur hvalanna. Hann vísaði þjóðinni leið inn í undraheim íslenskrar náttúru
urdag mun hún einnig virða orð hans um fegurð og tign hvalanna.
. Einn góðan veð-
Hægan, hægan
- hvölum beðiö vægðar
Með kristni gleymdist
hið þarfa ráð þjóðfélags-
ins og nýfædda reifa-
barnið naut réttar og
verndar frá fyrstu
stundu lífsins. Hinn
forni siður breyttist í
glæp.
Nýjar hugmyndir
Á þúsund ára fresti ger-
ist eitthvað stórkostlegt.
Um þessar mundir
minnumst við kristni-
töku fyrir þúsund árrnn.
Sérkennilegur boðskap-
ur hafði borist frá út-
löndum þar sem japlað
var á kröfu um kær-
leika og miskunn. Með
„Og nú um þessar mundir gerir
strandhögg nýtt viðhorf. Ný hugs-
un læðist inn og spillir nýrri kyn-
slóð. Hún kallar ekki til ríkis í hug-
um manna. Hún krefst ekki siða-
skipta, hin pýja hugsun, en hún
mun hlífa LIFI smám saman, eins
og bannið góða við útburði
barna.“
Kjallarinn
Þór Jakobsson
veðurfræðingur
Ekkert er eðli-
legra en menn vilji
halda í gamla siði
og streitast á móti
nýjungum og fjar-
rænum hugsunar-
hætti sem knýr á
utan úr heimi. Fyr-
ir þúsund árum
kunnu menn illa
þeirri fásinnu
margir hverjir, hér
á Fróni, að banna
skyldi útburð
barna. Þetta var
góður og gegn sið-
ur, bjargráð fátæk-
lingum um langa
tið til að koma i
veg fyrir ómegð og
skort á heimilinu.
Hart er í ári og
vitrir menn er
skópu lögin, forfeð-
urnir, leggja
manni á herðar
fyrst og fremst að
huga að velferð og
framtíð þeirra sem
fyrir eru á heimil-
inu. Ómálga, sálar-
laust barn færum
við örlögum á vald,
látum skeika að
sköpuðu, berum það út, út á al-
faraslóð. Og hungurvofunni er
bægt frá um sinn. Fjölskyldan lif-
ir. Svo koma þessir menn með
boöskap frá útlöndum, segja sið-
inn ljótan, vilja banna. Rökrætt er,
deilt, þar til ný kynslóð spillist og
sér önnur úrræði. Siðurinn leggst
niður smám saman. Sá gamli
gleymist og nokkrum kynslóðum
síðan hljómar hann eins og þjóð-
saga úr óraunverulegum heimi.
„í pakkanum'" fylgdi skringileg
kenning um sáluhjálp og trú á guð
almáttugan. Siðavandir menn
reyndu með góðu og illu að spoma
við ágengni nýrra viðhorfa. En lát-
ið var undan, kristni lögleidd. Svo
koma þessir og upphófst svo sem
stórihvellur í alheimi ný menning
í landinu. íslendingar kynntust
hámenningu Gyðinga og Forn-
Grikkja, lærðu að lesa og skrifa.
Kristnitakan var útvíkkun þjóð-
arsálarinnar. Og nú um þessar
mundir gerir strandhögg nýtt við-
horf. Ný hugsun læðist inn og
spillir nýrri kynslóð. Hún kaUar
ekki til ríkis í hugum manna. Hún
krefst ekki siöaskipta, hin nýja
hugsun, en hún mun hlífa LÍFI
smám saman, eins og bannið góða
við útburði barna.
Útþensla miskunnseminnar
Þyrmum dýrunum! Drepum ef
við þurfum, en veram jafn góð og
við höfum efni á að vera. Þannig
hljóðar hin nýja hvatning sem
skoðuð verður næstu áratugina.
Líkt og forðum munu Islendingar
velja hið óumflýjanlega í tæka tið
af því að við erum moðhausar sem
sjáum margar hliðar á hverju
máli.
Hinn spaki listamaður, Ás-
mundur Sveinsson myndhöggvari,
sagði við mig, ungan gestinn í
safni hans fyrir langalöngu, að við
íslendingar værum þjóð jafnaðar-
geðs. Við værum náttúrunnar
böm. í aldanna rás hefðum við
þurft að aðlagast síbreytilegum
áhrifum veðurs og vinda í blíðu og
stríðu. Við ættum ekki óvini því
hið eina stríð þjóðarinnar hefði
verið barátta við náttúruöflin sem
ekki er unnt að hata.
Hinn skyggni meistari, Jóhann-
es Kjarval, var vinur hvalanna.
Hann vísaði þjóðinni leið inn í
undraheim íslenskrar náttúru.
Hún fylgdi honum út i hraunið.
Einn góðan veðurdag mun hún
einnig virða orð hans um fegurð
og tign hvalanna. Þjóðin mun líka
láta skynsemina ráða. Hún mun
aðlagast nýjum viðhorfum. Og
hún mun þá líka hagnast samtím-
is. Þór Jakobsson
Skoðanir annarra
Pólitískar andstæður leystar upp
„Hinar gömlu pólitísku andstæður milli hægri og
vinstri hafa leyst upp og þar sem óreiðan er ekki
góður grunnur að stefnuskrá hafa menn keppst við
að endurframleiða gömlu hugmyndirnar og hugsjón-
imar í nýjum og nýjum myndum... Ástæðan fyrir
vandræðum Samfylkingarinnar er vitanlega sú að
hugtökin sem menn skilgreindu sig út frá eru ekki
lengur nothæf í samfélagslegri umræðu, það er búið
að leysa þau upp og eftir stendur bara eitthvert
þverpólitískt svið eða jafnvel ópólitískt sviö sem er
fullt af afar tvíræðum, óstöðugum og óljósum tákn-
um.“ Þröstur Helgason í Mbl. 1. júní.
Ráödeild lykilorð stöðugleikans
„íslendingar geta ekki leyft sér nein frávik frá al-
mennri efnahagsstjómun vestrænna þjóða ef halda á
þeim markmiðum sem þjóðin setur sér um lifskjör.
Lykilorðið varðandi stöðugleikann er ráðdeild. Rík-
isvaldið verður að sjá fótum sínum forráð efnahags-
lega, einstaklingar sem eru fullvinnandi og hafa pen-
ingaráð verða líka að gera það og einnig fyrirtækin
í landinu, sem og sveitarfélögin. Það eru alltof mörg
dæmi um það að fyrirhyggjuleysi og óþreyja hefur
verið í meðferð fjármuna og er þá enginn af þessum
aðilum sem nefndir voru undanskildir."
Jón Kristjánsson í Degi 1. júní.
Bjórinn og boltinn
„Samkvæmt athyglisverðri skoðanakönnun Rann-
sóknastofnunar uppeldis- og menntamála fyrir fáein-
um árum kom i Ijós að ungt fólk sem stundaði mik-
ið íþróttir drakk lítillega minna en aðrir jafningjar
sínir... Eitt veldur mér þó dálitlum vonbrigðum. í
nýlegu blaðaviðtali viðurkenndi núverandi lands-
liðsþjálfari í knattspyrnu að hann væri hættur í
þjónustu Bakkusar. Það getur varla þjónað hags-
munum boltaíþróttarinnar að sá sem bera skal hróð-
ur hennar heimshorna á milli skuli þannig upp á sitt
eindæmi ákveða að úthýsa sjálfri „brjóstbirtunni"
úr lífl sínu." Þórarinn Björnsson í Mbl. 1. júní.