Dagblaðið Vísir - DV - 03.06.1999, Blaðsíða 11

I
FIMMTUDAGUR 3. JUNI 1999
•k\
~k •&
wnningn

i
NH0P engum líkur
Niels-Henning 0rsted Pedersen lék með
tríói sínu í Þjóðleikhúsinu á mánudags-
kvöldið. Þetta er í 11. sinn sem Niels-Henn-
ing sækir okkur íslendinga heim og með
honum í tríói nú er gítaristinn frá Gauta-
borg sem allir vilja hafa með sér um þessar
mundir, Ulf Wakenius. Hann hefur reyndar
komið hingað áður með Niels-Henning,
áriðl991, og hafði þá leikið töluvert með
Sven Asmussen, en Jakob Fisher var tekinn
við gítaristahlutverkinu þar á bæ þegar
Sven kom hingað í fyrra skiptið, 1993. Þriðji
maðurinn er Jonas Johansen, trommuleikari
í Radioens Big Band, og er með eigin sveit,
Move, þar sem Fredrik Lundin er á tenórn-
um.
Niels-Henning hóf tónleikana á stefjum frá
Bach og fleiri, en hinir komu svo inn eftir
dágóða stund í hratt bebopstef eftir Wakeni-
us, Lines. Annars var efnisskráin byggð upp
með lögum af nýrri plötu tríósins, This Is All
I Ask annars vegar og sígildum djasslögum
og norrænum þjóðlögum hins vegar.
í kjölfar tveggja þjóðlaga kom Our Love Is
Here to Stay með svipuðu yfirbragði og dúó
Niels-Henning með Joe Pass og síðan topp-
númer tónleikanna, My Shining Hour, sem
hófst á óræðu spileríi, laglínan svo snilldar-
lega meðhöndluð af Wakeniusi og spuninn
rammaður inn í fast form þar sem allir voru
virkir.
Blúskenndir og rafmagnaðir
Niels-Henning er engum öðrum líkur sem
djassbassaleikari. Enginn annar heldur úti
hljómsveitum með bassann sem aðallaglínu-
hljóðfæri og einleikskaflar hans á þessum
tónleikum voru líka einstakir að því leyti að
hann byrjar á einhverju stefi og spinnur síð-
an áfram líkt og og hann sé að leika sér einn
heima í stofu og slær hljóma með laglínunni
í ætt við það sem gítaristar gera.
Meðleikarar hans í þessu tríói eru heldur
engir aukvisar. Ulf Wakenius er mjög blús-
kenndur og rafmagnaður gítaristi sem hefur
vald á hvers kyns spilamennsku. Bæði Ray
Brown og Oscar Peterson hafa nýverið feng-
ið hann til að leika með sér inn á plötur svo
sjá má að það eru ekki margir sem eru jafn-
hátt skrifaðir og hann í tónlist af þessu tagi.
Trommarinn
Jonas Johan-
sen er ekki eins
vel þekktur,
Niels-Henning Qrsted Pedersen.
Jass
Ársæll Másson
enda yngri
maður, en hef-
ur þó afrekað
töluvert um
ævina, án þess
að það verði tí-
undað hér,
teknískur
trommari með
húmor. Á þess-
um tónleikum
var einfaldlega
valinn maður í
hverju rúmi,
svona tónlist
verður ekki
betur flutt en
við heyrðum í
Þjóðleikhúsinu.
Áheyrendur
létu ánægju
sína óspart í
ljós og upp-
skáru tvö auka-
lög. Enda voru þeir margir - það er alltaf
húsfyllir þegar Niels-Henning heldur tón-
leika á íslandi.
Niels-Henning 0rsted Pedersen og félagar í
Þjóðleikhúsinu, 31.5.1999
Látnir og týndir snillingar
- um nýtt hefti Tímarits Máls og menningar
Tíminn sálugi gaf lengi út sérblað á laug-
ardögum og fyllti það með uppsöfnuðum
minningargreinum vikunnar. Gárunga á
meðal gekk þetta sérblað jafnan undir nafn-
inu Dadens Nyheder. Ekki ætla ég að halda
því fram að nýtt hefti af Tímariti Máls og
menningar verðskuldi eitthvert slíkt upp-
nefni en engu að síður er allnokkur eftir-
mæla- og saknaðarbragur á ritinu að þessu
sinni. Þá ekki einasta vegna þess að greina-
höfundar séu uppteknir af því að minnast
nýlátinna höfunda í stað þess að brjóta til
mergjar verk þeirra og annarra, heldur
einnig fyrir það að eldri höfundarnir hafa
klárlega vinninginn yfir þeim yngri:. Þór-
bergur, Púshkin, Ernest Hemingway, Guy de
Maupassant, að ógleymdum höfundi Njálu.
Nú eru fjarri góðu gamni ungu karnivalist-
arnir og póststrúktúralistarnir í evrópubók-
menntunum sem Friðrik ritstjóri er svo dug-
legur að hafa uppi á. Ekki er aukatekið orð
um Foucault eða Kristevu, ekki einu sinni í
bókadómunum!
Auk þess eru í ritinu óþarflega margar
greinar og erindi sem hafa verið birt eða
flutt við opinber tækifæri: Eftirmæli Þrastar
Ólafssonar um Þorleif Einarsson prófessor,
þakkarávarp Péturs Gunnarssonar um Þór-
berg og Proust, ræða Þorsteins Gylfasonar
um Þórberg, spjall Guðmundar Andra frá
fundi um íslenskar nútímabókmenntir í
mars s.l. (öðrum þræði um áðurnefndar
„Dodens Nyheder") og erindi sem Jón frá
Pálmholti flutti um Jón Óskar á samkomu í
Listaskálanum í Hveragerði. Allt er þetta
læsilegt efni og endingargott og hefði því ör-
ugglega enst í fleiri hefti.
Fyrsti íslenski
póstmódemistinn
Langt æviágrip Hemingways sem Sigurð-
ur A. Magnússon skrifar sem inngang að
ágætum þýðingum sínum á fjórum smásög-
um meistarans er líka helst til almennt fyrir
sæmilega upplýsta lesendur, sem lesendur
TÍMARIT
MÁLSOG-MENNINGAR
ÍSAK HaRBARSON • ÞORLEIFUR ElNARSSON • PÉTUR GUNNARSSON
ÞORSTEINN GyLFASON • GlJOMUNDUR AnDRI THORSSON
JÓHANN H/ÁLMARSSON • PÚSHKÍN • SlGUROUR PALSSON
JÓN ÓSKAR • JÓN FRA PÁLMHOLTI • ERNEST HEMINGWAY
2-1999 ^
Tímarit Máls og menningar, 2. heftl, 1999
Bókmenntir
Aðalsteinn Ingólfsson
T.M.M. eru auðvitað upp til hópa. Á hinn
bóginn er grein Arnar Ólafssonar, sem góðu
heilii hefur sæst heilum sáttum við ritstjórn
T.M.M., sennilega helst til sérhæfð fyrir
þessa sömu lesendur.
Talandi um sættir, þá sætir eflaust tíðind-
um að T.M.M. skuli nú birta ljóð eftir Jó-
hann Hjálmarsson í fyrsta
sinn frá árinu 1959. Að vísu
ekki allra bestu ljóð sem Jó-
hann hefur samið en þó með
ýmsum aðlaðandi höfundar-
einkennum hans.
Nýstárlegasta
og jafnframt
skemmtilegasta
greinin í heftinu,
fyrir utan svar
Jóns Karls Helga-
sonar við gagn-
rýni Einars Más
Jónssonar á bók
hans Hetjan og
höfundurinn, er
tvímælalaust
Skáldskapur á
skökkum staö, frá-
sögn Hermanns
Stefánssonar. Þar
tengir hann sam-
an með óvæntum
hætti ítalskan ær-
ingja í hópi ital-
skra fútúrista, Christoforo að
nafni, og islenskan alþýðu-
listamann, Hallgrím Alfreðs-
son. Undirheiti greinarinnar
er Um falsanir og frummynd-
ir, svo hún er greiniiega í
tíma rituð. Ekki skal slegið á
ánægju lesandans með þvi að
endursegja þessa skarplegu og kostulegu
grein. Eftir stendur lýsingin á Hallgrími,
„fyrsta íslenska póstmódernistanum", sem
auk þess virðist vera eini íslendingurinn
sem tekið hefur þátt í einvígi, og óljósar efa-
semdir lesanda um tilvist greinarhöfundar-
ins sem kallar sig „Hermann Stefánsson".
Utan á heftinu er svo litmynd af mynd-
verkinu Skotskífa meö gifsafsteypum (1955)
eftir Jasper Johns en tilgangur myndarinnar
í þessu samhengi liggur ekki alveg í augum
uppi. Sem sagt, ekki með allra frískustu heft-
um T.M.M., en aldrei leiðinlegt. -AI
Andlitin
bak við orðin
Lítil listsýning úr alfaraleið er engu að síð-
ur allrar athygli verð. Hér er átt við sýningu á
portrettmyndum af íslenskum rithöfundum
sem stendur yfir í Gunnarshúsi, skrifstofu Rit-
höfundasambands íslands að Dyngjuvegi 8, til
15. júní nk. Á sýningunni, sem nefnist Andlit-
in bak við orðin og sett var upp
í tileftíi af 25 ára afmæli Rit-
höfundasambandsins, er að
finna 20 portrettmyndir, aðal-
lega olíumálverk og teikning-
ar, eftir marga helstu lista-
menn þjóðarinnar, t.d. Alfreð
Flóka, Baltasar, Jón Stefáns-
son, Kristján Davíðsson, Lou-
isu Matthíasdóttur og Snorra
Arinbjarnar, en einnig sjald-
gæf verk eftir yngri listamenn
á borð við Hallgrím Helgason,
Sigrúnu Eldjárn og Þorvald
Þorsteinsson.
Margar þessara mynda hafa
sjaldan eða aldrei komið fyrir
almennings sjónir, t.d. mynd Eggerts Guð-
mundssonar af Guðmundi Kambnn, mynd
Freymóðs Jóhannssonar af Jóhannesi úr Kötl-
um, mynd Hallgríms Helgasonar af Einari
Kárasyni, mynd Jóhannesar Geirs af Jónasi
Svafár, mynd Jóns Stefánssonar af Gunnari
Gunnarssyni (á mynd) og teikning bandaríska
íslandsvinarins Morris Redman Spivack af Vil-
borgu Dagbjartsdóttur ("Vilborg the Icelandic
Gertrude Stein").
Sýningunni fylgir skrá með grein eftir Thor
Vilhjálmsson um það Aö sitjafyrir, en það hef-
ur hann oftsinnis gert, meðal annars á minnis-
stæðu málverki Baltasars sem einnig er á sýn-
ingunni. Hér geta menn slegið þrjár flugur i
einu höggi: skoðað glæsileg húsakynni góð-
skáldsins, nýuppgert aðsetur íslenskra rithöf-
unda og gaumgæft fágæt listaverk.
Sýningin í Gunnarshúsi er opin á skrifstofu-
tíma Rithöfundasambandsins frá 10 til 14, eða
samkvæmt umtali.
íslenskir söngvarar á
Evrópusviðum í sumar
t fréttabréfi Styrktarfélags íslensku óper-
unnar er að finna fróðlegar upplýsingar um
þær uppfærslur sem nokkrir helstu óperu-
söngvarar okkar taka þátt i nú í sumar. Af
Guðjóni Óskarssyni er það að frétta að hann
mun syngja hlutverk Kommendadorsins í Don
Giovanni á Tónlistarhátíðinni í Aix-en-
Provence í júlí. í júní syngur Ólafur Árni
Bjarnason hins vegar tvö hlutverk hjá
Bonnóperunni, Jeník í Keyptu brúóinni og
Rodolfo í La Bohéme. Kristján Jóhannsson
eyðir sumarmánuðunum i Þýskalandi; i júní
syngur hann Calaf í Turandot og Otello hjá
Hambörgaróperunni en í júlí syngur hann
Gabriel Adorno í Simon Boccanegra. Kristinn
Sigmundsson fer mikinn á óperusviðum Evr-
ópu í júní og júlí. I júní syngur hann hlutverk
II Grand Inquisitor í Don Carlos og Komm-
endadorinn í
Don Giovanni á
sviði Bastill-
unnar í París;
syngur síðan
aftur i Don
Carlos í júlí. í
júní skreppur
hann einnig til
Bæjaralands til
að syngja hlut-
verk
Raymonds í
Luciu di
Lammemoor.
í júní kemur
Rannveig
Fríða Braga-
dóttir til með
að syngja hlut-
Almaviva greifynju í Brúökaupi Fígarós
fyrir óperuna i Dusseldorf. Viðar Gunnars-
son er með mikið prógramm í júní, en þá syng-
ur hann hvorki fleiri né færri en sjö hlutverk
fyrir Bonnðperuna, meðal annars með Ólafi
Árna Bjarnasyni: Ferrando í II Trovatore,
Rödd Neptúnusar í Idomeneo, Fasolt í Rinar-
gullinu, Bonze í Madame Butterfly, Mícha í
Seldu brúðinni, Colline í La Bohéme og
Radames í Aidu. Loks syngur Þóra Einars-
dóttir í nýju verki, The Nightingale's to
Blame, í Newcastle og Nottingham í júní.
Umsjón
Aðalsteinn Ingólfsson