Dagblaðið Vísir - DV - 03.06.1999, Síða 13

FIMMTUDAGUR 3. JÚNÍ 1999
13
Sigurvegarar eða
utangarðsmenn?
þjóðinni enn meir i sigurvegara og
þá sem tapa, og myndi þeim sem
tapa fjölga. Prófessorinn viður-
kenndi að svo mundi án efa verða.
Eru aðrar leiðir færar?
Eigum við einnig að setja þenn-
an harða keppnisanda á oddinn?
Viljum við þjóð sem skarar fram
úr á tæknisviði og gerir vart við
sig á heimsmælikvarða? Eigum
við að henda íslendingasögunum
og ljóðaruglinu í ruslið og hefja
raungreinar til hæða? Eða viljum
við vera exotísk þjóð á fjarlægri
eyju úti i reginhafi, þjóð sem er
stolt af gömlum skinnhandritum
og torskildum dróttkvæðum? En
þjóð sem um leið
hefur mikla sam-
kennd með þeim
sem minna mega
sín og virðir
einnig tilveru-
rétt þeirra. - Eða
er hægt að finna
einhvern milli-
veg? Þarna er
höfuðspurning
næstu ára og það
er verkefni hinn-
ar nýju ríkisstjórnar að finna
lausnina.
Marjatta ísberg
„Hér á landi höfum viö lengi þráast
við að viðurhenna að grunnmenntun
hafi eitthvað með framtíðarstarf að
gera. Við viljum gefa börnum okkar
„góða almenna menntun“, sem er er-
lend tungumál, bókmenntir, Ijóð og
saga lands ogþjóðar.“
Nýlega var hér á
ferð bandarískur pró-
fessor, sérfræðingur í
rannsóknUm á skóla-
námskrám. Honum
fannst tvennt ein-
kenna námskrár
bandarískra skóla:
Efni sem stefnir að fé-
lagslegri stýringu,
einhvers konar fyrir-
hyggjandi aðgerðir
gagnvart andfélags-
legum öflum. Hitt at-
riðið er atvinnutengsl
skólanáms. Námsefn-
ið er hannað þannig
að það kemur manni í
gott starf og há laun.
Ekkert annað er mik- ““
ilvægt. Enda algengt
að bandarískir unglingar hafi þeg-
ar við 15 ára aldur ákveðið hvaða
starfsbraut þeir stefna að.
Kjallarinn
Marjatta Isberg
fil.mag. og kennari
ir í kjölfar þeirra eru
það sem ljær skilning
á námsefninu og vek-
\ir áhuga hins leit-
andi anda, sem aftur
á móti er nauðsynleg-
ur fyrir nýjar upp-
götvanir. Utanbókar-
lærdómur getur
varla bætt stöðu ís-
lenskra ungmenna
gagnvart öðrum, þó
að við semdum nýja
og fina námskrá.
Margir sigra, en
fleiri tapa
Nokkrar umræður
—““ spunnust eftir fyrir-
lestur hins banda-
ríska prófessors og benti einn
áheyrenda á að slík atvinnumiðuð
stefna í skólamálum myndi skipta
Raungreinum
er lítið sinnt
Hér á landi höfum við lengi þrá-
ast við að viðurkenna að grunn-
menntun hafi eitthvað með fram-
tíðarstarf að gera. Við viljum gefa
börnum okkar „góða almenna
menntun", sem er erlend tungu-
mál, bókmenntir, ljóð og saga
lands og þjóðar. Raungreinar hafa
hingað til fengið mjög lítið pláss.
Margir grunnskólar hafa útskrifað
nemendur sem ekki hafa lært staf
í eðlisfræði.
Sorglegast er þó að sú kennsla
sem börnin okkar hafa fengið í
raungreinum hefur oft ekki verið
upp á marga fiska. Bæði er að okk-
ur hefur vantað vel menntaða
kennara, og hitt að margir kennar-
ar, þó að þeir kunni sitt fag, leggja
ekki metnað sinn í að gera efnið
spennandi.
Til eru þeir sem kenna bara
bók, án þess að nenna að gera til-
raunir. En tilraunir og uppgötvan-
'WHvNK!

„Raungreinar hafa hingað til fengið mjög lítið pláss. Margir grunnskólar hafa útskrifað nemendur sem ekki hafa
iært staf í eðlisfræði."
Við sluppum með skrekkinn
íslendingar sluppu með skrekk-
inn í Söngvakeppni evrópskra sjón-
varpsstöðva. Margir þeir sem málið
er skylt hafa trúlega verið farnir að
velta því fyrir sér hvernig hægt
væri að reisa hér tónleikahöll á tíu
mánuðum. En Svíar björguðu okkur
úr ógöngunum og einhveijir gátu
dregið andann léttar.
Heiðrinum bjargað
Tónlistarspekúlantinn Ríkharð-
ur Örn Pálsson var í viðtali hjá
Magnúsi Einarssyni á Rás 2 á
keppnisdaginn. Hann var eins og
fleiri nokkuð ánægður með ís-
lenska lagið og minntist á óvenju-
lega hljómaframvindu á einum
stað: IV - bVII - V, sem er ef til
vill ekki ýkja frumleg en að
minnsta kosti ekki alvanaleg. Enn
fremur minntust þeir Magnús á
kaldrifjað áttundartónbilið í upp-
hafi lagsins.
Við þetta má bæta því að brúin
eða stutti millikaflinn, sem yfir-
leitt kemur hara einu sinni fyrir í
popplögum af þessu tagi, var á
milli versins og viðlagsins í fyrstu
umferð lagsins en ekki á undan
siðustu endurtekningu viðlagsins
eins og hefð er fyrir. En þessar
undantekningar frá venjunni
dugðu ekki íslenska júrópoppinu
gegn hinu hefðbundna (og kannski
stolna) Abba-tjútti. Hin algera eft-
iröpun Svíanna bar sigurorð af
frumleikavotti íslenska lagsins og
þar með var heiðri okkar íslend-
inga bjargað.
Forkeppni fyrir lagasmiði
í framhaldi þessa viðburðar er
ekki úr vegi að
minnast á annað og
skylt mál. Sú var
tíðin að íslenska
lagið var valið með
forkeppni eins og
enn er gert víða
annars staðar í álf-
unni. Meira að
segja var á tímabili
sú gósentið fyrir ís-
lenska lagasmiði
að tvær
söngvakeppnir
voru við lýði; forkeppnin og Lands-
lagið. J '
Það var kannski heldur mikið af
því góða eins og kom í ljós. En væri
ekki tilvalið að endurvekja báðar
þessar keppnir og búa til eina sem
báðar sjónvarpsstöðvarnar gætu
staðið að í sameiningu? Þær hafa nú
af og til leitt saman hesta sina í
verki. Það væri jafnvel ekkert óeðli-
legt að Menningarsjóður útvarps-
stöðva, eða hvað sá sjóð-
ur heitir í dag, styrkti
framtakið. - Frum-
saminni tónlist af létt-
ara tagi er hvort eð er
ekki mikill sómi sýndur
af hálfu hins opinbera.
Sjónvarpið hefur þá
skyldu að búa til ís-
lenskt afþreyingarefni
og árleg söngvakeppni,
sem haldin er með
glæsibrag, er rós í
hnappagat þeirra sem
þar ráða ríkjum. Ef slík
keppni er haldin á stað
sem hægt er að selja inn
á, t.d. Broadway eða
Borgarleikhúsinu, fást
kannski einhverjir aur-
ar upp í kostnað. En
það mun helst vera
kostnaðarhliðin sem
sjónvarpsmenn bera fyrir sig þegar
minnst er á íslenska söngvakeppni.
- Og hvað ef við hefðum nú lent í
fyrsta sæti í ísrael?
Sterkari viðbrögð
íslenska forkeppnin naut tals-
verðra vinsælda þótt margir
fussuðu og sveiuðu yflr lögunum
eins gengur. En þó að smekkur
fólks sé ekki alveg í takt við þau
dægurlög sem fram koma hverju
sinni hafa flestir gaman af keppn-
um yfirleitt og gaman af að spá í
lögin sem fram koma. íslensk lög
og textar vekja líka að sumu leyti
sterkari viðbrögð meðal þeirra
sem á hlýða heldur en erlend lög.
Ég hef heyrt frá
ýmsum sem alla-
jafna hafa ekki mik-
inn áhuga á
popptónlist að þeir
sakna íslensku
söngvakeppnanna
þar sem allir fengu
að senda inn lög og
nýir höfundar komu
fram á sjónarsviðið.
Allir muna t.d. lagið
„Eitt lag enn“.
Mörg lögin sem
fram komu í for-
keppninni en náðu
ekki fyrsta sæti
urðu einnig vinsæl
og nokkur eru orðin
að klassiskum dæg-
urperlum. Því mið-
ur voru aðeins örfá
þeirra gefln út svo
að fullt af ágætum lögum hefur
gleymst.
Ef þeir hjá Sjónvarpinu kjósa
að velja kjólinn fyrst og svo söng-
konuna sem passar í hann og hún
velur síðan lagasmið eftir sínu
höfði þá er lítið við því að segja.
Og vissulega tókst vel til í þetta
skipti. En nú hefur þessi aðferð
verið notuð nokkrum sinnum og
líka sú að Sjónvarpið tilnefni
nokkra lagahöfunda sem keppa
innbyrðis um hnossið. Er ekki
kominn tími til að breyta til aftur?
Því ekki að bjóða til íslenskrar
söngvaveislu þar sem allir, lærðir
sem leikir, fá tækifæri til að semja
eitt lag enn?
Ingvi Þór Kormáksson
„Ef þeir hjá Sjónvarpinu kjósa að
velja kjólinn fyrst og svo söng-
konuna sem passar í hann og hún
velur síðan lagasmið eftir sínu
höfði þá er lítið við því að segja.
Og vissulega tókst vel til í þetta
skipti.“
Kjallarinn
Ingvi Þór
Kormáksson
bókasafnsfræðingur og
hljómlistarmaður
Með og
á móti
Landssíminn seldur
í stefnuyfirlýsingu nýrrar ríkisstjórnar
Sjálfstæöisflokks og Framsóknarflokks
er talaö um einkavæöingu ríkisfyrir-
tækja á kjörtímabilinu. Landssímann
ber þar á góma og tilgreint er aö sala á
því fyrirtæki skuli undirbúin.
Betri
Landssími
„Landssími íslands var stofn-
aður 1906 og fékk þá einkaleyfi
til fjarskipta á íslandi eftir harð-
vítugar deilur milli aðila. Eins
og víðast í
Evrópu var
það ríkið sem
sá þegnunum
fyrir sima og
engir aðrir. í
dag, um aldar-
lok, er komin
samkeppni
víða um lönd
um leið og rík-
ið breytir rík-
issíma í al-
menningshlutafélög.
Þuríöur Backman,
þingmaöur Vinstri-
hreyfingarínnar -
græns framboðs.
Sjónarmið
fortíðar eiga ekki lengur við,
enda löngu sannað að þjónustan
batnar við samkeppnina og verð
lækkar. Á íslandi érið 1999 er þó
aðeins einn valkostur í almenna
símkerfinu - og enn er það
Landssími íslands. Fjarskiptin
eru að verða ómissandi þáttur í
lífi okkar og það er tímaskekkja
að ímynda sér að þeim sé best
komið í höndum eins aðila -
hversu góður sem hann kann að
þykja. Sala Landssímans er góð
fyrir alla. í fyrsta lagi njóta neyt-
endur þess að fá val og heil-
brigða samkeppni. í öðru lagi
geta yfirvöld sinnt eftirlitshlut-
verki sínu óháð hagsmunum ein-
stakra fyrirtækja. í þriðja lagi
verður Landssíminn laus við af-
skipti ríkisvaldsins og starfar þá
með viðskiptavinina í huga.“
Skammvinn
lausn
Eyþór Arnalds,
framkvæmdastjóri
Íslandssíma.
Vinstrihreyfingin - grænt
framboð stendur fyrir jöfnuði og
jafnrétti allra þegna þjóðfélags-
ins. Til þess að ná því markmiði
þarf ákveðin
grunnþjónusta
í velferðar- og
öryggismálum
að vera til
staðar og hún
þarf að vera
rekin á félags-
legum grunni,
annaðhvort af
ríki eða sveit-
arfélögum.
Þjónusta Pósts og síma er einn af
þessum hornsteinum þar sem
kosta verður nokkru til aö hafa
þjónustuna sem jafnasta um allt
land. Markaðstengt eða gróðafyr-
irtæki mun draga úr þjónust-
unni á þeím stöðum sem hún ber
sig ekki fjárhagslega. Það á að
sýna hagkvæmni í rekstri hvers
opinbers fyrirtækis, en það er
pólitísk ákvörðun hverju sinni
hvar þjónustu er haldið uppi til
að treysta byggð og hvar nýrri
þjónustu er komið fyrir í land-
inu. Hvert eitt starf er mikilvægt
á landsbyggðinni og fækkun í op-
inberri þjónustu hefur margfeld-
isáhrif inn í samfélagið. Starfsör-
yggi þarf einnig að vera til stað-
ar, svo menn njóti sín í starfi.
Sala opinberra fyrirtækja i þeim
tilgangi að afla fiár til greiðslu
ríkisskulda eða í ríkisreksturinn
er skammvinn lausn á vanda rík-
issjóðs. Vandinn getur þvert á
móti skapast út um allt land og
orðið ríkissjóði og sveitarfélög-
um dýrari kostur þegar upp er
staðið. í mörgum tilfellum má
auk þess frekar tala um gjafir en
sölu ríkisfyrirtækja, sbr.
Áburðarverksmiðjuna í Gufu-
nesi.“ -aþ