Dagblaðið Vísir - DV - 03.06.1999, Side 16

16
FIMMTUDAGUR 3. JÚNÍ 1999
Svört og mjög þykk olía bendir til
slits. Hér er olían í lagi.
Fótstig skulu ekki ná alveg niður í gólf.
Slit getur sgt til um akstur bílsins.
Ryð getur leynst innan á bretti, t.d.
þar sem óhreinindi safnast.
Gæta þarf að ryömyndun undir teppi Hlaup í stýri bendir til slits.
og varahjóli í skotti.
Áræði borgar sig þegar notaður bíll er skoðaður með kaup í huga:
Skoda, banka,
þreifa og spyrja
Afar auðvelt er að kaupa bíl í
dag. Næstum hver sem er getur
gengið inn í bílaumboð eða bíla-
sölu, gengið frá kaupsamningi og
lántöku á örskömmum tíma og ekið
á brott. Fólk veit yfirleitt að hverju
það gengur þegar það kaupir nýja
bíla en málið vandast hins vegar
þegar um kaup á notuðum bíl er að
ræða. Óvissuþættimir eru margir
og leyndir gallar geta komið mjög
illa við pyngjuna. Meðal þess sem
þarf að athuga er hvort verð bílsins
sem viðkomandi hefur augastað á
er sanngjarnt miðað við aldur og
ekna kílómetra og eins hvort það er
í samræmi við verð á sams konar
bílum á markaðnum. Þessa þætti er
tiltölulega auðvelt að athuga með
verðsamanburði á bílasölum. Einn
stærsti óvissuþátturinn er samt al-
mennt ástand bílsins. Félag ís-
lenskra bifreiðaeigenda hefur gefið
út gátlista sem styðjast má við þeg-
ar notaður bíll er skoðaður.
Áríðandi er að hafa í huga að
stórvarasamt er að taka ástfóstri
við tiltekinn bíl eða tegund bíla. Ást
á bU getur byrgt mönnum sýn við
Ekki mega vera útfellingar á geyma-
samböndum.
Taka skal undir hurð til að athuga hvort lamir eru slitnar. DV-myndir Hilmar Þór
skoðun þannig að augljósir gallar
koma ekki í ljós fyrr en seinna. Slík
mistök geta orðið dýrkeypt.
Ryð og beyglur
Áöur en bílnum er ekið til
reynslu má athuga ýmis atriði
varöandi byggingu og vél. Þau fara
hér á eftir. Þar sem um meiriháttar
fjárfestingu er yfirleitt að ræða er
áríðandi að væntanlegur kaupandi
sýni áræði við skoðunina, sé ekki
feiminn að spyrja, banka eða þreifa.
- Er lakk skemmt eða sést ryð?
- Athugið með segli hvort gert
hafi verið við með plastfylliefnum.
Segullinn dregst aðeins að jámi.
- Era ummerki um skemmdir eft-
ir árekstur? Gott er að opna vélar-
hlíf og athuga slík ummerki, sér-
staklega hægra megin.
- Bankið í bretti við festingar og
í kringum luktir til að athuga tær-
ingu eða los.
- Athugiö hugsanlega ryðmynd-
un og frágang ryðvarnar í hjólbog-
um. í skúmaskotum geta leynst
óhreinindi og raki sem orsakar ryð-
myndun.
Falla hurðir að?
- Athugið hvort yfirbygging hafi
skekkst?
- Falla hurðir vel að?
- Er framrúða rispuð eða
skemmd eftir steinkast?
- Lyftið gólfmottum til að kanna
hugsanlega ryðmyndun og lítið
einnig undir mottur í farangurs-
geymslu og undir varadekkið.
- Skrúfið rúður upp og niður og
athugið slit í hurðarlömum með því
að lyfta undir þær.
- Athugið kælivatn á vél - Olía í
kælivatni getur bent til þess að
heddpakkning sé léleg eða blokkin
sprungin.
- Eru óhreinindi eða olía utan á
vélinni? Olíusmit bendir til leka.
- Lítur bíllinn út fyrir að vera al-
mennt illa hirtur.
Olía og hjól
- Athugið rafgeymi og hvort út-
felling sé við pólana? Ef svo er geta
orðið vandræði við hleðslu og start?
- Mælið olíu á vélinni. Lítil eða
óeðlilega þykk olía bendir til mikils
slits á vélinni.
- Skoðið smurþjónustubók. Hefur
bíllinn verið smurður reglulega?
- Athugið hjólbarða. Raufar í
mynstri þeirra skulu vera minnst
1,6 mm djúpar þar sem slit er mest.
Hjólbarðar eiga allir að vera af
sömu gerð og ekki má vera hlaup í
hjólum. Ef framhjóli er snúið „lá-
rétt'‘ fram og aftur má finna hvort
slit er í stýrisenda. Slit í spind-
ilkúlu kemur í ljós ef reynt er að
jugga framhjólinu „lóðrétfHlaup í
afturhjóli bendir til slitinna lega.
- Dældaðar felgur geta verið
ábending um að bílnum hafi verið
ekið óvarlega.
Oll dekk eiga að vera söu tegundar
og með 1,6mm munstri.
Vélarhljóð
- Ræsið vélina og hlustið eftir
óeðlilegum hljóðum.
- Athugið pústkerfi, hvort gat sé
á því.
- Er hlaup í stýrinu? Hlaup má
ekki nema meir en 1/12 af stýris-
hringnum.
- Stigið fast á hemlafetil. Fótstig-
ið má ekki fara alveg í botn. Gott
bil á að vera niður að gólfi.
- Höggdeyfa má athuga með því
að ýta á aurbretti yfir hverju hjóli.
Ef bíllinn heldur ádfram að fjaðra á
eftir geta höggdeyfamir verið bilað-
ir eða ónýtir.
- Athugið kílómetramæli og hvort
eknir kOómetrar séu í samræmi við
útlit bílsins. Yrirleitt er reiknað með
um 15.000 km akstri á ári.
Ekið af stað
Þá er komið að því að taka í bíl-
inn - fara í reynsluakstur.
- Er vélarhljóðið eðlilegt?
- Er gat á pústkerfinu?
- Er kúplingin slitin, snuðar
hún?
- Er vélin óeðlilega kraftlaus?
- Vinna stýri og bremsur eðli-
lega?
- Eru öryggisbelti, rúðuþurrkur
og ljós í lagi?
- Er skoðunarvottorð í lagi?
- Eru veðbönd á bílnum? Útvegið
veðbókarvottorð. -hlh
Lánsform misdýr:
Jafngreiðsla
afborganir
eða fastar
Mismunandi lánsform
- 1 millj. kr. til 10 ára, 10% vextir
Sammerkt er með öllum lánum
að af þeim þarf að greiða vexti og
kostnað. Lán til einstaklinga eru
annað hvort verðtryggð eða óverð-
tryggð en samkvæmt núgildandi
reglugerðum er óheimilt að verð-
tryggja lán nema þau séu til fimm
ára eða lengri tíma.
í handbókinni Fjármál unga
fólksins, sem Búnaðarbankinn gef-
ur út, er gerð grein fyrir mismun-
andi lánsformi sem fólki stendur
tO boða, annars vegar lánum með
jöfnum greiðslum eða jafngreiðslu-
lánum og hins vegar lánum með
jöfnum afborgunum.
Jafngreiðslulán fela það í sér að
allar afborganir af láninu eru jafn
háar. Vextir eru hátt hlutfall
hverrar afborgunar í fyrstu en
hlutfall þeirra fer síðan
hraðminnkandi eftir því sem höf-
uðstóll lánsins minnkar. Afborg-
anir af höfuðstólnum hækka að
sama skapi eins og sést á meðfylgj-
andi grafi þar sem 1 milljón er
greidd niður með árlegum afborg-
unum á 10 árum. Gert er ráð fyrir
föstu verðlagi og 10% vöxtum.
Ef lánið er með jöfnum afborg-
unum þýðir það að höfuðstóU láns-
ins lækkar sem nemur afborgun-
um hverju sinni. Þetta þýðir að
greiðslur eru hæstar fyrst en fara
síðan lækkandi eins og grafið sýn-
ir.
Niðurstaðan er hins vegar sú að
þegar jafngreiðslulánið hefur ver-
Krónur
Jafngreiðslulán
180.000 Samtals: 1.627.453 kr.
160.000
140.000
120.000
100.000
80.000
60.000
40.000
20.000
0
Ár
Krónur
Jafnar afborganir
200.000
180.000
160.000
140.000
120.000
100.000
80.000
60.000
40.000
20.000
0
Ár
Heimild: fjármál unga fólksins
ið greitt að fullu hefur lántakand-
inn endurgreitt 1.627.453 krónur.
En þegar einnar milljón króna lán
með jöfnum afborgunum hefur
verið greitt hefur lántakandinn
endurgreitt aUs 1.550.000 krónur.
Þetta þýðir að það er 77.500 krón-
um dýrara að taka jafngreiðslulán-
ið. -hlh