Dagblaðið Vísir - DV - 07.06.1999, Blaðsíða 16

16
enning
MÁNUDAGUR 7. JÚNÍ 1999 DV
Hratt flýgur stund
Arngunnur Ýr Gylfadóttir - „The Fundamental Relation", 1998, olía á tré.
Amgunnur Ýr Gylfadóttir er einn þeirra
íslensku myndlistarmanna sem búsettir eru
erlendis en halda tryggð við heimahagana
með reglulegu sýningahaldi. Að þessu sinni
sýnir hún 7 landslags- eða náttúrumyndir i
Galleríi Sævars Karls. E.t.v. væri þó réttara
að segja málverkin 31 því eitt verkið er sam-
sett úr 25 smámyndum.
Myndir Arngunnar eru byggðar upp í
mörgum lögum sem síðan eru skafm niður
að vissu marki þannig að sjálf myndin verð-
ur á endanum slitin og máð eins og æva-
gamalt málverk. Hún málar gjarnan á tré og
litirnir sem hún notar mest eru í gráum,
gulum og brúnum tónum sem eykur enn á
gamallegt og dulúðugt yfirbragð myndanna.
Titlar verkanna eru ýmist á ensku, latínu
eða islensku og virðast í fljótu bragði eiga
fátt sameiginlegt. Þó er lykillinn að sýning-
unni einmitt fólginn í titli tveggja mynda,
Tempus Fugit eða Tíminn flýgur/flýr. Að
öðru leyti hanga þeir saman á óljósum
þræði sem minnir á vísindi og fræði. í mörg-
um myndanna grillir í eitthvað sem sömu-
leiðis tengist þekkingarleit mannsins:
stærðfræðiformúlur, jarðeðlisfræðilegar
skýringarmyndir, kortagerðartákn og e.t.v.
fleira. Reyndar held ég að það skipti ekki
höfuðmáli hvaða vísinda- eða fræðigreina
vísað er til né hvort nákvæmlega sé rétt með
þær farið, aðalatriðið sé tilfmningin sem
grípur áhorfandann frammi fyrir málverk-
unum.
Og óneitanlega verður manni hugsað til
sögunnar og fortíðarinnar og allra þeirra
hugsana sem hugsaðar hafa verið gegnum
tíðina í þeim tilgangi að bæta lífíð og stöðva
tímann, hann sem þó er með öllu ósigraður
á sínum stöðuga flótta undan núinu og við
mennirnir stöndum enn jafnvarnarlausir
gagnvart, þrátt fyrir tækni og framfarir.
Af frægum tönnum tímans
Arngunnur er flinkur málari sem virðist
hafa flest tækniatriði vel á valdi sínu. Hún
hefur góð tök á hreyfingunni, fer t.d. létt með
að mála öldu á haffleti. Litablöndunin er
sömuleiðis áreynslulaus, t.d. eru myndimar
hennar „gulnaðar" á afar sannfærandi hátt.
Mér þykir hún hins vegar skjóta yfir mark-
ið með því að nota ryðgað járn í rammana
utan um litlu myndirnar. Þó ryðið sé auðvit-
að ein af hinum frægu tönnum tímans og
Myndlist
Áslaug Thorlacius
ryðgað járn sé í sjálfu sér fallegt efhi sem fer
vel við gulbrúna litaskalann er það algjör-
lega ofnotað í öllu fjöldaframleidda antík-
draslinu í kringum okkur. Sem slík nútima-
smartheitaklisja vinnur það frekar gegn
„aidrinum" í myndunum en með honum,
auk þess sem ryðgað járn er eins og útlend-
ingur innan um þetta annars hefðbundna
efni.
Það er sömuleiðis hárflnt og torfarið þetta
einstigi sem myndlistarmaðurinn verður að
þræða án þess að falla í þá gryfju að ofnota
færni sína, ekki síst þegar tæknin leikur
jafnlétt í höndum hans og í tilviki Arngunn-
ar. Mér flnnst hún t.d. tefla á tæpasta vað i
myndinni Tempus Fugit XII, þar sem hún
virðist einmitt gleyma sér við að mála gárað-
an hafflöt af miklum fjálgleik, en hann
stingur nokkuð í stúf við aðra fleti á sýning-
unni. Listin má aldrei verða of auðveld. Án
þess að ég sé að brigsla henni um að fara
auðveldu leiðina þá er ég sannfærð um að
hún gæti orðið moldrík á því að framleiða
málverk af svona öldum en við það glataði
hún auðvitað þeirri hugsun og þeim krafti
sem einkennir þessa fallegu sýningu.
Mannætur þessa
heims og annars
Skítþró er staðurinn. Þar búa ólánsamar
fyllibyttur, skækjur og munaðarleysingjar -
og svo eigendur og starfsfólk litlu blómabúð-
arinnar sem er miðpunktur verksins. Það er
erfitt að halda vöku sinni á stað sem þessum
þegar illskan kemur alla leið utan úr geimn-
um og býður það sem einfeldningana dreym-
ir um: peninga og frægð. Geimillgresið, sem
fær nafnið Auður tvö, kemur sakleysingjan-
um Baldri í skilning um það sem við vitum
öll - að peningar kosta blóð. Baldur lætur
glepjast um stund og það leiðir yfir hann
spillingu og dauða.
Eitthvað á þessa leið er saga Litlu hryll-
ingsbúðarinnar. Hún er ekkert sérlega djúp
en flottur söngur og eftirminnilegar persón-
ur gera sýninguna að góðri skemmtun. Fyrst
má telja einfóldu ljóskuna Auði, hjartagóða
en ólánsama, meö svo „sjúskaða fortíð" að
hún sækir í Brodda sadó vegna þess að að
eigin mati á hún ekkert annað skilið. Samt
elur hún í brjósti sér von um „eitt agnarlítið
hús einhvers staðar þar sem grasið grær.“
í stuttu máli sagt var Þórunn Lárusdóttir
æðisleg í hlutverki Auðar, obbolítið glyðru-
leg - en þó hrein, soldið vitlaus - en samt
góð. Þannig blandaði Þórunn saman karakt-
ereinkennum af list og salurinn lá fyrir fót-
um hennar. Enda manneskjan sláandi fógur
og syngur þannig að maður fær tár í augun.
Óbermið fellur á eigin losta
Tannlæknirinn Broddi sadó er eftirminni-
legasta persóna verksins og hér í frábærri
túlkun Stefáns Karls Stefánssonar. Sadismi
Brodda hefur viðbjóðslega kynferðislegan
undirtón sem nistir inn í merg og því mikil
lausn fyrir áhorfendur þegar óbermið fellur
loks á eigin losta. Stefán Karl er líka það
flottasta sem sést hefur lengi á íslensku leik-
sviði. Það sýndi hann einnig í hlutverkum
ótal aukapersóna sem allar voru fyndnar og
sérkennilegar.
Baldur Snær er sá sem óafvitandi leiöir
allar hremmingamar yflr Skítþró. Hann er
alsaklaust nörd sem Valur Freyr Einarsson
leikur áreynslulaust. Eggert Þorleifsson er í
hlutverki fégráðuga búðareigandans Mark-
úsar og í munn hans eru lagðar fyndnustu
setningarnar. Eitthvað fannst mér Eggert
Leiklist:
Þórunn Hrefna Sigurjónsdóttir
vera annars hugar á frumsýningunni en hef
grun um að hann eigi eftir að sækja í sig
veðrið og sýna áhorfendum bestu hliðar þess
kómíkers sem hann sannanlega er.
Þær Hera Björk Þórhallsdóttir, Selma
Björnsdóttir og Regína Ósk Óskarsdóttir eru
skemmtilegar götustelpur i finum dressum
sem syngja í flestum atriðanna og gera það
vel. Bubbi syngur síðan af krafti fyrir helvít-
is plöntuna sem öllu spOlir. Söngvararnir
fjórir bera það samt með sér að þeir era ekki
leikarar og setningar sem eru sagðar en ekki
sungnar verða þvi oft fremur eintóna.
Öll umgjörð sýningarinnar, tónlist, bún-
ingar og leikmunagerð, er til mikillar fyrir-
myndar. Texti Gísla Rúnars er hressilegur
og hlaðinn staðfærðum vísunum í Reykjavík
nútímans. Þýðing sú sem Megas vann fyrir
Hitt leikhúsið á sínum tíma er fantagóð,
enda hafa vinsælustu lögin lifað allt fram á
þennan dag. Á þýðingunni hafa þó verið
gerðar nokkrar breytingar sem ef til vill má
deila um hvort alls staðar séu til bóta.
Fallegur söngur og glens, frábær innkoma
Stefáns Karls og Þórunnar og sætur boðskap-
ur um aö fólk skuli vara sig á mannætum
þessa heims og annars gera Litlu hryllings-
búðina að skemmtilegustu leiksýningu síð-
ustu missera.
Leikfélag Reykjavíkur sýnir:
Litlu hryllingsbúðina
eftir Howard Ashman og Alan Menken
í þýðingu Gísla Rúnars Jónssonar og Magn-
úsar Þórs Jónssonar.
Leikstjóri: Kenn Oldfield
Tónlistarstjóri: Jón Ólafsson
Helstu leikendur: Þórunn Lárusdóttir, Valur
Freyr Einarsson, Stefán Karl Stefánsson og
Eggert Þorleifsson.
Frumsýning 4. júní á stóra sviði Borgarleik-
hússins.
Ný bók eftir Palla Stef

i
m
Nú er von á nýrri ljósmyndabók eftir
linsuvölundinn Pál Stefánsson (á mynd) sem
hlýtur að vera
tilhlökkunar-
efni þeim sem
unna góðum
landslagsljós-
myndum. Bók-
in, sem nefnist
einfaldlega
Land, og var
prentuð i
Singapúr, kem-
ur á markað hér eftir nokkra daga. Auk þess
á Páll í fórum sínum efni í sérstaka ljós-
myndabók með mannamyndum en þar er
hann á heimavelli ekki síður en í landslags-
myndunum. Þess má að lokum geta að Páll
er 41 árs í dag og ber aldurinn vel, þrátt fyr-
ir mikið heimshornaflakk.
8
I

Silja sty'rkt
Úthlutað hefur verið í annað sinn úr
Bókasafnssjóði höfunda sem tók til starfa í
janúar 1998. Annars vegar er höfundum út-
hlutað í samræmi við
fjölda útlána bóka og
hins vegar era veittir
styrkir í viðurkenning-
arskyni fyrir ritstörf.
Sérstaka heiðursviður-
kenningu vegna fram-
lags síns til íslenskra
bókmennta hlutu höf-
undarnir Hannes Pét-
ursson, Þorsteinn
Gylfason og Brian Pilkington. Voru þessar
viðurkenningar, að upphæð 500.000 krónur,
afhentar með viðhöfn i Gunnarshúsi fyrir
skömmu.
Úr Bókasafnssjóði hlutu 25 höfundar við-
urkenningar að upphæö kr. 250.000 hver en í
þeim fríða hópi er einmitt menningarrit-
stjóri DV, Silja Aðalsteinsdóttir, sem nú
dvelst í Kaupmannahöfn við skriftir. Umbi
hennar og velunnarar á DV senda henni ám-
aðaróskir. Einnig fengu þessar viðurkenn-
ingar eftirtaldir höfundar: Andrés Indriða-
son, Ágústína Jónsdóttir, Áslaug Jóns-
dóttir, Baldur Óskarsson, Eggert Þór
Bernharðsson, Eyvindur P. Eiríksson,
Freydís Kristjánsdóttir, Guðjón Sveins-
son, Guðmundur Ólafsson, Halldór Bald-
ursson, Heimir Pálsson, Helga Kress, Jón
frá Pálmholti, Kristín Amgrimsdóttir,
Kristín Steinsdóttir, Kristín Thorlacius,
Kristmundur Bjarnason, Ragnar Th. Sig-
urðsson, Sigurjón Birgir Sigurðsson,
Snorri Sveinn Friðriksson, Stefán Karls-
son, Viktor Amar Ingólfsson, Þorsteinn
Vilhjálmsson og Ævar Petersen.
Ljósmyndir af rosknum
menningarverum
Um helgina hefst Sumardagskrá Norræna
hússins með opnun norrænna ljósmyndasýn-
inga. í sýningarsölum verður opnuð sýning á
ljósmyndum eftir norska ljósmyndarann Kay
Berg af menningarveram sem koma frá menn-
ingarborgum Evrópu
árið 2000. Fékk hann þá
hugmynd að tengja sam-
an þessar borgir með
því að heimsækja þær
allar og taka myndir af
fólki sem hefur „á ein-
• hvern hátt verið áber-
andi á sviði menningar
og lista“, eins og segir í
fféttatilkynningu. Urðu
tuttugu manns fyrir valinu í hverri borg.
Það vekur athygli að á íslandi hafa ýmsir
sem tengdust eða tengjast sjálfu menningar-
borgarverkefninu dregist á að láta ljósmynda
sig fyrir þessa sýningu: Einar Örn Benedikts-
son, Sveinn Einarsson, Þórunn Sigurðardóttir
svo og sérstakur tengiliður ljósmyndarans,
Þorgeir Ólafsson (á mynd). Stór hluti fyrirsæt-
anna menningarsinnuðu er auk þess kominn
af besta og „dýnamískasta" skeiði: Matthías
Johannessen, Guðmunda Andrésdóttir, Sig-
urður A. Magnússon, Jón Nordal, Gylfi Þ.
Gíslason, Björn Th. Björnsson og Vigdís Finn-
bogadóttir. Að lokum má geta þess að í þessum
hópi er enginn myndlistarmaður eða rithöf-
undur undir sextugu, og ekkert tónskáld und-
ir fimmtugu. Og enginn leikari yfirleitt.
Vonandi hefúr ljósmyndarinn verið með
ráðhollari menn sér til fulltingis í hinum
menningarborgunum.
Umsjón
Aðalsteinn Ingólfsson