Dagblaðið Vísir - DV - 14.06.1999, Blaðsíða 14

14
MÁNUDAGUR 14. JÚNÍ 1999
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11, 105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiölunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuði 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Sigur heilbrigdrar samkeppni
Úrskurður Samkeppnisráðs vegna kæru Tals hf. á við-
skiptahætti Landssímans hf. í GSM-þjónustu er ekki að-
eins sigur fyrir lítið fyrirtæki sem reynt hefur með góð-
um árangri að hasla sér völl í harðri samkeppni við rík-
isrekið fyrirtæki, heldur ekki síður sigur fyrir heilbrigða
samkeppni í öllu viðskiptalífi landsmanna. Samkeppnis-
ráð komst að þeirri niðurstöðu að verðlækkanir Lands-
símans á GSM-þjónustu eftir að Tal tók til starfa hefðu
meðal annars miðað að því að hindra Tal í að afla sér
viðskiptavina. Slíkt fer gegn markmiði samkeppnislaga
og er í raun einnig andstætt „því markmiði eiganda
Landssímans að koma á samkeppni á fjarskiptamarkaðn-
um hér á landi“.
Fjölmiðlar og aðrir sem tekið hafa til máls opinberlega
eftir að úrskurður Samkeppnisráðs varð opinber hafa
eytt of miklum tíma og athygli í þá niðurstöðu ráðsins að
Landssíminn njóti ólöglegs forskots vegna 11,5 milljarða
ríkisaðstoðar. Auðvitað skiptir ríkisstyrkur, í hvaða
formi sem hann er, miklu máli og auðvitað er vert að
vekja athygli á því að eignir Pósts og síma hafi verið van-
metnar þegar Landssíminn og íslandspóstur urðu til á
grunni hins gamla fyrirtækis. Til lengri tíma litið skipt-
ir þessi ríkisstyrkur ekki miklu enda verði fyrirtækið
einkavætt - selt einkaaðilum. Niðurstaða Samkeppnis-
ráðs er hins vegar þörf áminning fyrir ríkisvaldið þegar
kemur að því að meta raunverulegt verðmæti ríkisfyrir-
tækis sem breytt er í hlutafélag og stundar samkeppni
við einkaaðila.
Það sem skiptir mestu í úrskurði Samkeppnisráðs er
sú einfalda regla að ekki megi nota hagnað af einni starf-
semi til að greiða niður verðlagningu á annarri. Sam-
keppnisráð bendir á að markaðsráðandi fyrirtæki geti
misnotað stöðu sína með verðlækkun á ýmsan hátt. „Ein
tegund af samkeppnishamlandi verðlækkun er skaðleg
undirverðlagning en í henni felst að vara eða þjónusta er
seld undir kostnaðarverði. Einnig getin- ýmiss konar sér-
tæk verðlækkun, sem beint er að keppinaut eða núver-
andi eða mögulegum viðskiptavinum hans, falið í sér
skaðlegar samkeppnishömlur án þess þó að vara eða
þjónusta sé seld undir kostnaðarverði.“
Þetta þýðir ekki annað en að fyrirtæki með fjölþætta
starfsemi geta ekki notað góða afkomu í einni grein til að
grípa til verðlækkana á annarri, jafnvel þó sú þjónusta
eða vara sé ekki seld undir kostnaðarverði. Þannig getur
Eimskip ekki lækkað verð á landflutningum í skjóli þess
að sjóflutningar skili miklum hagnaði eða öfugt. VÍS get-
ur ekki notað góða afkomu á heimilistryggingum til að
halda niðri iðgjöldum á bílatryggingum. Skeljungur má
ekki nota möguleika sína til verðlækkana í Select-búðum
þó sala á bensíni sé góð. Og þannig má lengi telja.
Samkeppnisráð hefur með úrskurði sínum reynt að
koma í veg fyrir að stór og fjölþætt fyrirtæki misnoti að-
stöðu sína á einu sviði til að koma í veg fyrir samkeppni
á öðmm sviðum. Hvort heimanmundur Landssímans
hafi verið óeðlilega mikill er því aukaatriði þegar fram
líða stundir. Heilbrigð samkeppni hefur fengið góðan
liðsmann að þessu sinni og það ætti að efla kjark og þor
lítilla fyrirtækja, sem eiga erfitt uppdráttar í samkeppni
við stór íslensk fyrirtæki. Úrskurður Samkeppnisráðs
ætti einnig að vera forstjórum stórra fyrirtækja áminn-
ing um að stunda ekki viðskipti með svipuðum hætti og
Landssíminn.
Óli Bjöm Kárason
Athyglisvert er að verðsprengingin sem orðið hefur á fasteignamarkaðnum, sem m.a. er afleiðing af breyting-
um á húsnæðiskerfinu, veldur nærri helmingnum af hækkun vísitölunnar.
Samviska for-
sætisráðherra
„Hér fer sam-
viskan með æðsta
dómsvaldið,“ sagði
forseti íslands við
setningu Alþingis.
Mér var hugsað til
samvisku stjórnar-
herranna sem sátu
forsetanum til
beggja handa þeg-
ar hann mælti
þessi orð. Þá sjald-
an kjósendur sáu
forsætisráðherr-
ann í kosningabar-
áttunni voru skila-
boðin þau sömu;
Það eina semgetur
ógnað stöðugleik-
anum og sett verð-
bólguhjólið af stað
er ef Samfylkingin
kemst til valda, voru skilaboð for-
sætisráðherra til kjósenda. - Hann
neitaði því aftur og aftur sem Sam-
fylkingin hélt fram í kosningabar-
áttunni að þensla, verðhækkanir
og verðbólga væri undirliggjandi
sem ríkisstjórnarflokkarnir
reyndu að fela fram yfir kosning-
ar.
Hækka um 3 milljarða
Kosningarnar voru ekki fyrr
afstaðnar en hækkanir dundu
yfir, verðbólguhjólið fór að snú-
ast og skuldir heimilanna hækk-
uðu. Þannig er þessa dagana ver-
ið að rýra kjör heimilanna m.a.
með óhóflegri hækkun á bensíni,
iðgjöldum bifreiðatrygginga og
hækkun á rafmagni, auk vaxta-
hækkana. Hagstofan hefur nú
birt hækkun á vísitölu neyslu-
verðs milli mánaða sem mældist
0,8%, sem hækkar verðtryggðar
skuldir heimilanna um 3 millj-
arða eða 30 þúsund að
meðaltali á hvert heim-
ili.
Athyglisvert er að verð-
sprengingin sem orðið
hefur á fasteignamark-
aðnum sem m.a. er af-
leiðing af breytingum á
húsnæðiskerfinu um
síðustu áramót veldur
nærri helmingnum af
hækkun vísitölunnar.
Viðnámsaðgerðir
gegn verðbólgu
Þingflokkur Samfylk-
ingarinnar hefur á Al-
þingi lagt til aðgerðir til
viðnáms gegn verð-
bólgu. Þannig hefur
þingflokkurinn lagt til
að
stjórnvöld og Al-
þingi sameinist
um aðgerðir til að
draga til baka eða
fresta boðuðum
hækkunum á
bensíngjaldi og
gjaldskrá Lands-
virkjunar.
Jafnframt hef-
ur þingflokkur-
inn mótmælt frá-
leitri hækkun
tryggingafélag-
anna á iðgjöldum
bifreiðatrygginga.
í því sambandi er rétt að benda á
að þegar breytingar á skaðabóta-
lögunum voru til umræðu 1995
var talið að hægt væri að nýta
3^1 milljarða af 11 milljarða bóta-
sjóðum tryggingafélaganna til að
mæta hugsanlegra hækkun ið-
gjalda vegna skaðabótalaganna.
Frá þeim tíma hafa bótasjóðimir
hækkað verulega og era í dag á
bilinu 16-18 milljarða króna, auk
þess sem hagnaður tryggingafé-
laganna hefur verið á þriðja
milljarð s.l. 2 ár.
Þess vegna er það skoðun þing-
flokks Samfylkingarinnar að
tryggingafélögin geti mætt þeim
breytingum sem gerðar voru á
skaðabótalögum á síðasta þingi
án óhóflegrar hækkunar á bif-
reiðatryggingum.
Nú reynir á...
Auk þess vill Samfylkinging að
þaö verði kannað af hálfu Sam-
keppnisstofnunar, þar sem trygg-
ingafélögin starfa á fákeppnis-
markaði, hvort félögin hafi beitt
ólögmætu samráði um hækkun ið-
gjalda. Nú reynir á stjórnarflokk-
ana hvort þeir vilja styðja Sam-
fylkinguna í þeirri viðleitni að
hemja verðbólguna til að koma í
veg fyrir skerðingu á lífskjörum
landsmanna og aukningu á skuld-
um heimilanna.
Jóhanna Sigurðardóttir alþm.
Kjallarinn
Jóhanna
Sigurðardóttir
aiþingismaður
„Þingfíokkur Samfylkingarinnar
hefur á Alþingi iagt til aðgerðir
til viðnáms gegn verðbólgu.
Þannig hefur þingfíokkurinn lagt
til að stjórnvöld og Alþingi sam-
einist um aðgerðir til að draga til
baka eða fresta boðuðum hækk-
unum á bensíngjaldi oggjaldskrá
Landsvirkjunar.“
Skoðanir annarra
Varðstaða um utanríkismál
„Víðtæk sátt hefur lengstum einkennt stefnu Is-
lendinga á sviði utanríkis- og öryggismála...Nú hef-
ur nýkjörinn formaður þingflokks Framsóknar-
flokksins ítrekað opinberlega að hann styðji ekki ör-
yggismálastefnu leiðtoga flokks síns, sem er utanrík-
isráðherra íslands ... Það er algengur misskilningur
á íslandi að utanríkis- og öryggismál hafi ekkert
vægi í nútímanum. Þvert á móti er öldungis degin-
um ljósara að íslendingar þurfa að herða varðstöð-
una um hagsmuni sína á þessum vettvangi á næstu
misserum."
Ásgeir Sverrisson í Mbl. 11. júní.
Landssíminn í bönd
„Þama er vissulega að óbreyttu verið að setja fyr-
irtækið í bönd og við unum því illa ... Við teljum að
samkeppni hafi verið virk og að notendur hafi feng-
ið að njóta þess með ýmsum hætti. Það er fjölmargt
í þessu sem ástæða er til að vera óánægður með.
Nefna má tilmæli um að taka af stómotenda- og
magnafslátt, sem er afar sérstætt í ljósi viður-
kenndra markaöslögmála. En eitt er þó ánægjulegt;
að kröfu Tals um verðhækkanir hjá okkur hafi ver-
ið hafnað; þ.e. að verðlækkanir hjá okkur voru
dregnar til baka.“
Ólafur Stephensen í Degi 11. júní.
Ríkiö tapar á Landssímanum
„Það er álitamál hvort ríkissjóður ætti ekki að fá
greitt það sem upp á vantar að ríkið hafi notið eðli-
legra arðgreiðslna vegna starfsemi Landssímans.
Hann hefur greitt til ríkissjóðs 7,5% af mati fyrir-
tækisins eða stofnendahagsreikningi. Úrskurðurinn
segir beinum orðum að þetta verðmætamat sé að
minnsta kosti tíu milljörðum of lágt sem felur í sér
að ríkissjóður hefur í fyrra fengið að minnsta kosti
750 milljón krónum minna í sinn hlut en honum hef-
ur borið.“
Arnþór Halldórsson f Mbl. 11. júni.