Dagblaðið Vísir - DV - 26.06.1999, Blaðsíða 10

10
LAUGARDAGUR 26. JUNI1999
viðtal
Það er ekki langt síðan lamb-
hagasalat fór á sjást á borðum
hér á landi og þegar menn
fóru að velta því fyrir sér
hvað salatið ætti skylt við lamb-
haga, kom í ljós að þessi tegund er
einfaldlega ræktuð á garðyrkjubýli
sem heitir Lambhagi. Salat þetta
heitir á ensku „rabbit salad“ og er
mjög útbreitt um Norðurlönd.
Það er garðyrkjubóndinn i
Lambhaga, rétt ofan við Vestur-
landsveginn í Reykjavík, Hafberg
Þórisson, sem hóf ræktunina hér
og enn þá er hann einn um að
rækta lambhagasalatið sem hann
kynntist þegar hann var í námi í
Noregi. Hann ræktar einnig dill,
graslauk, eikarlaufssalat, Lollo
Rosso og höfuðsalat - og fleiri teg-
undir eru á leiðinni. En hvað er
lambhagasalat?
„Þetta er mjög snemmvaxið sal-
at,“ segir Hafberg þegar gengið er
um átta hundruð fermetra gróður-
húsið. „Það er ræktað á færibandi
í um 35 daga. Helmingurinn af
þeim tíma fer í forræktun og síðan
er seinni helmingurinn á færi-
bandinu."
Þráðormar,
maurar og vespur
Þetta 35 daga ferli hefst á því að
sáningarvél sáir tveimur fræjum i
þar til gerða potta. Þaðan fer salatið
í vökvun þar sem þráðormar koma
til sögu. Eftir það fer salatið í
spirunarklefa í þrjá daga og þaðan á
forræktunarborðið.
„Þetta er kallað vatnsræktun og
Hafberg Þórisson er eini garðyrkjubóndinn á landinu sem ræktar lambhagasalat. DV-mynd JAK
Lambhagasalat:
Gott fyrir kroppinn
- ræktað á einum stað á landinu - innan bnrgarmarkanna
er lokað hrihgrásarkerfi,“ segir Haf-
berg. „ í vatninu eru öll þau næring-
arefni sem plantan >þarf, fosfór, kalí,
köfnunarefni, ásamt snefilefnum.
Eftir að vatnið hefur farið i gegn-
um rennurnar sem plantan er rækt-
uð í fer það í tank. Þar er því dælt í
af stað aftur, en hreinsað í leiðinni.
Það er alltaf notað sama vatnið og
einungis bætt við eftir því sem það
eyðist. Þetta kerfi er sjálfvirkt og
tölvustýrt."
Hvað með þessa þráðorma?
„Þráðormamir em settir í mold-
ina með vökvun. Þeir leita uppi egg
og lirfur sem gætu hafa sest að í
moldinni og útrýma þeim. Síðan
nota ég u.þ.b. 25.000 maura á mán-
uði. Þeir em agnar-, agnarlitlir og
leita uppi önnur þau kvikindi sem
gætu veriö í moldinni og annars
staðar í húsinu. Að lokum eram við
með vespur, um 500 stykki á mán-
uði, sem leita að grænni lús, ef ske
kynni að hún kæmi upp. Þetta á að
halda salatinu fríu við öll óþrif
vegna þess að það er aldrei spraut-
að með eiturefnum. Því þarf neyt-
andinn ekki að þvo það.“
Heilsársræktun
Gróðurhúsin í Lambhaga voru
reist um 1982 og í tíu ár ræktaði
Hafberg þar pottaplöntur sem hann
hefur nú lagt af. Gróðurhúsið er að
springa utan af öllu salatinu og nú
fljótlega verður hafist handa við að
reisa tvö 1500 fermetra gróðurhús.
En hvemig er hitastigi og birtu
haldið við?
„Þessi hús era með fullkomnum
stjómunarútbúnaði sem sér um að
halda réttu loftslagi í húsinu. Salat-
ið er ræktað við 16-19" hita sem er
kjörhitastigið. Þetta
er heilsársræktun og
því þarf öfluga lýs-
ingu á sumrin en
minni á veturna. Það
væri hægt að gera
enn betur og myndi
hjálpa okkur garð-
yrkjubændum mikið
að fá raforkuna á
sama verði og sam-
keppnislönd okkar.
Við búum í dimmu
landi - og ekki bara á
veturna, heldur getur
verið mjög dimmt
yfir á sumrin, eins og
best hefur sést í sum-
ar. Við vildum gjarn-
an vera i sömu stöðu
og Kanadamenn sem
fá kílóvattstundina á
kr. 1,05, sem er um
það bil það sama og
Áburðarverksmiðjan
hér greiðir."
Lífræn ræktun
hefur vissa
annmarka
Á liðnum árum
hefur mikið verið tal-
að um gildi lífrænnar
ræktunar og þegar
Hafberg er spurður
hvort hann sé með
Eikarlaufssalatið er
annað nýtt
salatafbrigði sem
Hafberg ræktar.
lífræna ræktun, svarar hann: „Nei,
ég er með umhverfisvæna ræktun."
Hvað er það?
„Umhverfisvæn ræktun fer vel
með umhverfið sem hún lifir í. Við
sleppum engum áburðarefnum út í
jarðveginn, því ræktunarferlið okk-
ar er alveg lokað. Það eru til svæði
i Norður-Evrópu sem eru orðin svo
menguð af áburðarefnum að í dag er
bannað að nota áburð, og þar með
talinn er húsdýraáburður, vegna
mengunar í vatnsbólum. Þar era
nítrötin og önnur efni orðin of skað-
lega hátt hlutfall í neysluvatninu.
Líffænt ræktað grænmeti er gott
á marga vegu en hefur þó ýmsa ann-
marka sem geta verið vegna losun-
ar á nítrötum út i jarðveginn og þar
era líka möguleikar á bakteríum
sem borist geta með matjurtum. Síð-
an þarf plantan að breyta líffænum
efnum í ólíffæn til þess að geta tek-
ið þau upp og nýtt sér þau.“
Umhverfisvæn ræktun
„í dag er farið fram á að garð-
yrkjubændur reyni að nálgast um-
hverfisvæna ræktun eins og hægt
er. í Hollandi er til dæmis öll gróð-
urhúsaræktun að fara i lokuð kerfi
- eins og ég er með - á næsta ári
vegna mengunar í jarðvegi á gróð-
urhúsasvæðum," segir Hafberg og
þegar hann er spurður hvers vegna
við ættum að borða salat, svarar
hann: „Það er ríkt af jámi, einkum
eikarlaufið, mjög ríkt af afeitrunar-
efnum og því eitt af því besta fyrir
kroppinn og svo er það E-vítamín-
ið.“ Og fyrir þá sem ekki vita það,
þá er E-vítamín mjög gott fyrir húð-
ina.
-sús