Dagblaðið Vísir - DV - 30.06.1999, Blaðsíða 10

io menning
MIÐVIKUDAGUR 30. JÚNÍ 1999 X-j"V
Frjáls listsköpun og gagnleg
I síðustu viku komu
fyrir almenningssjónir
tvö stór verk sem komið
hefur verið fyrir í opin-
berum byggingum á
Reykjavíkursvæðinu.
Annað er steindur gluggi
í kórgafli Langholtskirkju
eftir Sigríði Ásgeirsdótt-
ur, hitt er verk eftir Hall-
dór Ásgeirsson í húsa-
kynnum íslenskrar erfða-
greiningar að Lynghálsi 1.
I fljótu bragð mætti
ætla að hér væri um tvö
gjörólík verk að ræða;
enda voru þau kynnt með
sitt hvorum hætti. í frétt-
um og viðtölum var fyrst
og fremst fjallað um
kirkjuglugga Sigríðar
með hliðsjón af hlutverki
hans í kirkjurýminu, tal-
að var um mikilvægi hans
fyrir heildarmynd
kirkjukórsins, um hann
sem altaristöflu „með boð-
skap og íhugunarefni", Sigríður Ásgeirsdóttir fyrir framan glugga sinn í Langholtskirkju.
auk þess sem minnst var
á jákvæð áhrif hans á hljómburð í kirkjunni. ____________________________________________
Þeir fáu sem komu til að skoða gluggann, að-
allega íbúar í Langholtssókn, hafa því tæp-
lega velkst í vafa um að þarna væri komið
gagnlegt verk.
Um verk Halldórs var hins vegar rætt á
allt öðrum nótum. Það var klárlega mynd-
listarverk, „sprottiö úr starfsemi fyrirtækis-
ins“, svo vitnað sé í fréttatilkynningu, en að
öðru leyti mun listamaðurinn hafa haft
frjálsar hendur til túlkunar. Það var sömu-
Listhönnun
Aðalsteinn Ingólfsson
leiðis auðheyrt á aðstandendum íslenskrar
erfðagreiningar, myndlistarmönnum og
ýmsum menningarforkólfum, sem komu til
afhjúpunar á verki Halldórs, að þeir töldu
sig vera að halda upp á
tilurð frjálsborins
„myndlistarverks".
Hyllingar hins
yfirnáttúrlega
Viðbrögðin við þess-
um tveimur verkum eru
allrar athygli verð, þar
sem þau lýsa í hnotskurn
óstöðugleika ýmissa hug-
taka í sjónlistum nútíðar.
Og tregðu okkar að taka
þau til endurskoðunar.
Staðreyndin er sú að
„frjáls" listsköpun og
„nytsamleg“ skarast nú í
ýmsum mæli, einkum
þegar kemur að listaverk-
um á almannafæri. Höf-
um við virkilega engin
„not“ af veggmynd Gerðar
Helgadóttur á Tollstöðvar-
húsinu? Eða hyrndum
skúlptúrum Magnúsar
Tómassonar við Vestur-
bæjarskólá?
Staðreyndin er líka sú að í meginatriðum -
og alveg óvart - eru þessi verk þeirra Sigríðar
og Halidórs sláandi lík, bæði hugmyndalega og
í útfærslu. Bæði eru þau klæðskerasniðin að
umhverfi sínu. Bæði eru þau hyllingar til yflr-
náttúrlegra eða frumnáttúrlegra afla. í báðum
tiifellum eru gler og birta virkjuð til þessarar
hyllingar, og þá sérstaklega margháttaðir
blátónar með öllu sínu táknræna trússi. í báð-
um tilfellum eru verkin felld inn í glugga-
karma sem fyrir eru, þar sem þau blasa við
gestum um leið og komið er inn.
Kannski er það langsótt, en í gler-
pípunum sem Halldór notar í verki
sínu þóttist ég einnig sjá samsvönm
við orgelpípurnar sem brátt verða
settar upp fyrir framan glugga Sigríð-
ar í Langholtskirkju. Þessi samlíking
flökraði að mér þegar ég horfði á Kol-
bein Bjarnason blása í flautu sína fyr-
ir framan pipur Halldórs.
„Nytjalistarverk" eða „myndlistar-
verk“? Skiptir máli hvorum megin
hryggjar verkin lenda? í stað þess að
ástunda flokkadrætti af þessum toga
ættu unnendur sjónlista að gaumgæfa
sérhvert verk á eigin forsendum.
EWS-
Kolbeinn Bjarnason leikur á flautu fyrir framan verk Halldórs Ásgeirssonar í íslenskri erfðagreiningu.
D avíðssálmasöngur
Davíðssálmar fyrr og nú hefði getað verið
yfirskrift tónleika Schola Cantorum sem
fram fóru í Hallgrímskirkju á vegum Kirkju-
listahátíðar á sunnudagskvöldið en þeir
voru endapunkturinn á sérstakri Davíðs-
sálmahelgi hátíðarinnar.
Á efnisskránni mátti finna verk sem sam-
in höfðu verið við Davíðssálma og þar voru
fyrirferðarmestar fyrir hlé mótettur þýska
tónskáldsins Johanns Hermanns Scheins.
Schein þessi var merkilegt tónskáld og var
einn af þeim fyrstu til að kynna ítalskan ma-
drigalastíl í hefðbundinni kirkjumúsík. Þær
mótettur sem kórinn söng eru fengnar úr
bók hans Israelis Briinlein sem gefln var út
árið 1623. Af þeim að dæma er ekki skrýtið
að hann hafi ásamt þeim Schútz og Scheidt
verið talinn fremsta tónskáld Þýskalands á
þeim tíma en hann var uppi á árunum
1586-1630.
Þær 6 mótettur sem kórinn söng eru hver
annarri fallegri en ólíkar að gerð, þó allar
einkennist þær af þessum þokkafulla ítalska
stíl, textinn svo einkar vel túlkaður í tónun-
um. Gera þær allar miklar kröfur til flytj-
enda. Flutningurinn á þeim var ákaílega
vandaður og nutu þær sín flestar einstaklega
vel í meðfórum kórsins, sérstaklega flnleg
blæbrigði Lehre uns bedenken og hin ótrú-
lega Die mit Tránen sáen voru hreint glans-
andi vel gerðar. Þó var eitthvert ójafnvægi
milli radda í Ich bin jung gewesen og Was
Betrubst du dich, meine Seele sem gerði að
verkum að þær nutu sín ekki sem skyldi.
Drottinn er minn hirðir
Gregorsöngurinn hljómaði líka fallega
þótt textinn hyrfl einhvers staðar í hvelfmg-
unni en það jók nú bara á stemninguna. Eitt
bjart og fallegt verk Alessandros Scarlattis
Schola cantorum á æfingu.
fékk líka að fljóta með og var afar fallega
sungið af kómum.
Eftir hlé var áherslan á íslensk verk og
var skemmtilegt að heyra muninn á sálmi 96
Cantante Dominum frá hendi Hans Leos
I * ■■
Tónlist
Arndís Björk Ásgeirsdóttir
Hasslers og Harðar Áskelssonar, stjórnanda
kórsins, og þótt 400 ár séu á milli þeirra var
sama fegurðin og gleðin til staðar í báðum
verkum og flutningur þeirra beggja til fyrir-
myndar.
Drottinn er minn hiröir eftir Jónas Tómas-
son fékk
einnig und-
urfagra með-
ferð hjá kórn-
um með held-
ur íslenskari
tón en áður
hafði heyrst.
Einn frum-
flutningur var
á dagskrá og
var það á
verki Olivers
Kentish sem
hafði verið
sérstaklega
pantað fyrir
hátíðina. Oli-
ver hef-
ur sýnt
það að
hann er
laginn
að semja fyrir raddir og kom því ekki
á óvart að heyra hversu vel honum
hafði tekist upp í þetta sinn. Textinn er
fenginn úr 25. sálmi og sunginn á
ensku, Turn thee unto me, og málaður
dökkum litum þar sem angistin og eymdin
íklæðast tónum en verkið er heilsteypt og
áhrifamikið og vel flutt af kórnum þrátt fyr-
ir smáóöryggi á örfáum stöðum. Tigniö
Drottinn eftir Jón Hlöðver Áskelsson var svo
glæsilegt í flutningi kórsins og einsöngsstróf-
urnar sérlega fallega sungnar bæði af sópran
og tenór. Tónleikunum lauk svo með Exulta-
te Deo, mögnuðu verki Francis Poulencs, og
sem fyrr brást kórinn ekki áheyrendum sín-
um sem þökkuðu vel fyrir sig í lokin. Kórinn
hefur nú bætt enn einni rósinni í hnappagat-
ið með þessum vel heppnuðu tónleikum.
Tríó í Selfosskirkju
Musica Colorata heitir tónlistarhópur (hvað
varð um gömul og gegn nöfn eins og „Geysir",
„SöngbraÉÆur"
og ,,Heimir“?),
eða raunar
tríó, sem í eru
þrír ágætir
tónhstar-
menn: Auður
Hafsteinsdótt-
ir fiðluleikari,
Guðríður St.
Sigurðardóttir
píanóleikari og Peter Tompkins óbóleikari (á
mjmd).
í kvöld, kl. 20, heldur tríóið tónleika í Selfoss-
kirkju og þar verða á efnisskrá verk eftir
Hándel, C.P.E. Bach, César Cui, Oliver Kentish,
Kalliwoda og Sibelius. Þessa efnisskrá fluttu
þau Auður, Guðríður og Peter í Stykkishólmi sl.
sunnudag við ágætar undirtektir svo ekki er að
efa að Selfossbúar eiga spennandi tónleika í
vændum.
Guðrún valin til
Camegie-sýn-
ingar
Carnegie Art Award
heitir myndlistarsýning
sem sænska flárfestingar-
fyrirtækið Carnegie í
Stokkhólmi stendur fyrir
öðru sinni í ár. Sýningin er helguð norrænni
málarahst og er fagmönnum á Norðurlöndun-
um fimm fahð að tilnefna listmálara th hennar
og sérstakra verðlauna sem veitt eru í tengslum
við hana. Verðlaunin eru vegleg. Fyrstu verð-
laun nema 500.000 s.kr., önnur 300.000 s.kr. og
þriðju verölaun 200.000 s.kr. Auk þess er ungum
myndlistarmanni veittur sérstakur styrkur að
upphæð 50.000 s.kr.
Sérstök dómnefnd norrænna safnstjóra velur
síðan sýnendur úr tilnefndum listamönnum.
Nú er búið að velja 27 listamenn tíl Camegie-
sýningarinnar 1999 og eru í þeim hópi átta
Finnar, sex Svíar, sex Norðmenn, fjórir Danir
og þrír íslendingar: Guörún Einarsdóttir (á
mynd), Georg Guöni og Helgi Þorgils Friöjóns-
son.
Sýningin verður opnuð í Ósló þann 15. októ-
ber nk. af Sonju Noregsdrottningu og flyst síð-
an mhli landa. Henni lýkur hins vegar í Lund-
únum í maí árið 2000.
Listahátíð vill fá smásögur
Listahátíð í Reykjavík hefur ákveðið að e&ia
th smásagnasamkeppni á Listahátíð árið 2000
og er samkeppnin samstarfsverkefni Ríkisút-
varpsins, Vöku-Helgafehs og Listahátíð
ar. Verðlaun verða veitt fyrir bestu
smásögumar og mun Ríkisútvarpið í
thefni af 70 ára afmæli sínu greiða
verðlaunahöfiun kr. 200.000 í 1. verð-
laun, kr. 100.000 i 2. verðlaun og kr.
50.000 í 3. verðlaun. Vaka-Helgafeh
mun síðan gefa verðlaunasögurnar
út á bók ásamt sjö sögum úr keppn-
inni th viðbótar. Jafnframt verða
smásögurnar tíu, sem bestar þykja,
lesnar í útvarpi.
í dómnefnd sitja Þorsteinn Þorsteinsson, f.h.
Rithöfundasambands íslands, Bergljót Krist-
jánsdóttir, f.h. Bókmenntafræðistofnunar Há-
skóla íslands, og Sveinn Einarsson, f.h. Listahá-
tíðar í Reykjavík.
Skilafrestui' th að senda inn smásögur er 15.
október 1999.
Listahátíð efndi fyrst th smásagnasamkeppni
árið 1986 og bárust þá 370 sögur. Síðan efndi há-
tíðin th ljóðasamkeppni árið 1996 og var einnig
mikh þátttaka í henni og gefln út ljóðabók með
völdum ljóðum (sjá mynd).
Fundin saga eftir Faulkner
Fyrir fimmtíu árum höfnuðu banda-
rísku timaritin Harpers og Atlantic
Monthly smásögu sem rithöfundurinn
William Faulkner (á mynd) hafði sent
þeim. Eftir það hvarf þessi smásaga og
kom ekki fram í dagsljósið fyrr en ný-
lega. Smásagan, sem nefhist Lucas
Beauchamp og fjallar um fátækan og fá-
vísan blökkumann, verður nú gefln út af
Virgina Quarterly Review í næstu viku.
Þótt sagan þyki ekki vera meðal meistaraverka
Faulkners telst uppgötvun hennar th bók-
menntalegra tíðinda í Bandaríkjunum þar sem
áhtið var að búið væri aö hafa uppi á öhum
verkum skáldsins.
Umsjón
Aðalsteinn ingólfssnn