Dagblaðið Vísir - DV - 08.07.1999, Blaðsíða 6

6
FIMMTUDAGUR 8. JÚLÍ 1999
Viðskipti
Þetta helst: - Mikil viðskipti á Verðbréfaþingi 1.326 m.kr. ... Bankavíxlar 782 m.kr. ... Hluta-
bréf 121 m.kr. ... Úrvalsvísitalan hækkaði um 0,67% ... Mest með Tryggingamiðstöðina 27 m.kr. ...
Eimskip 17 m.kr. ... Járnblendifélagið hækkaði um 9% ... SÍF lækkaði mest eða 1,5% ...
Skuldir heimilanna vaxa
hröðum skrefum
- margar hugsanlegar skýringar á aukningunni
í árslok 1998 námu skuldir heimil-
anna um 139% af ráðstöfunartekjum
heimilanna. Þetta er 3% hærra en árið
á undan en hafa ber i huga að ráðstöf-
unartekjur hafa vaxið óvenju mikið
hér á landi á þessu tímabili. Því er ljóst
að um verulega skuldaaukningu er að
ræða. Að nafnviðri jukust skuldir um
13,2% milli áranna. Ails ekki má
gleyma að veruleg eignaaukning hefur
einnig átt sér stað. Hlutfall skulda á
móti eignum hefur þó farið vaxandi og
námu skuldir í lok síðasta árs 44,4% af
eignum án lífeyrissjóða, sem er næst-
um helmingi hærra hlutfall en fyrir
áratug.
Eignir og skuldir
Eins og við er að búast er stærstur
hluti eigna bundinn í íbúðarhúsnæði
eða um 44,7%. Því næst eru lífeyris-
eignir sem nema 28,5%. Lífeyriseignir
er sá eignaflokkur sem vaxið hefur
einna mest því árið 1980 voru lifeyris-
eignir aðeins 6% af heildareignum
heimilanna. Sérfræðingar Seðlabank-
ans telja þó að eignir heimilanna séu
verulega vantaldar vegna þess hve
margir eiga ótryggð innbú en eignir
eru metnar út frá vátryggingum.
Skuldir við lánakeríið jukust um
12% á fóstu verðlagi milli áranna 1997
og 1998 en árið áður jukust skuldimar
um 9%. Skuldastaða endurspeglast af
eignum og því er stærstur hluti skulda
vegna húsnæðis, eða 53,5%. Einnig eru
lífeyrissjóðslán vinsæl því um 9% af
skuldum eru við lífeyrissjóði. Þá
skulda margir námslán enda eru skuld-
ir við lánasjóðinn um 9% af heildar-
skuldum heimilanna. Skuldir heimil-
anna í hlutfalli við ráðstöfúnartekjur
hafa vaxið jafnt og þétt því árið 1980
námu þær aðeins 21% af ráðstöfunar-
tekjum samanborið við 44,4% 1998.
Hins vegar hefur greiðslubyrði vaxið
mun hægar en skuldaaukning. Ástæð-
an er fyrst og fremst af því að lánstími
hefur lengst, vextir lækkað og framboð
af lánsfé hefur stóraukist. Eiginfjár-
hlutfall heimilanna hefur lækkað veru-
lega og breytir þar litlu hvort lífeyris-
sjóðseign er tekin með í myndina eða
ekki.
Áhyggjuefni?
Þó svo að þessar tölur sé sláandi þeg-
ar á þær er litið er margt sem hafa ber
í huga áður en þær eru túlkaðar og sér-
staklega áður en erlendur samanburð-
ur er gerður.
Sem dæmi má
nefna að á Ítalíu
er hlutfall
skulda af ráð-
stöfunartekjum
aðeins 35% sam-
anborið við
139% á íslandi,
103% í Banda-
ríkjunum og
109% í Japan.
Þetta ber alls
ekki að skilja
sem svo að ítalir séu betur settir en hin
löndin, síður en svo. Framboð á láns-
fjármagni, lítil verðbólga og skilvirkni
á lánsfjármörkuðum gera það að verk-
um að fólk getur dreift og jafnað neyslu
sína og tekið lán og gert áætl-
anir fram í tímann. íbúar ís-
lands og Bandarikjanna hafa
um langt skeið búið við stöðugt
verðlag og það gerir fólki kleift
að gera raunhæfar áætlanir.
Slíkt er ekki hægt þegar stjóm-
mála- og efnahagsástand er
ótryggt eins og verið hefur á
Ítalíu lengi.
Áður en hægt er að fullyrða
hvort háar skrddir íslenskra
heimila séu vandamál þarf líka
að skoða vanskil heimilanna
og líkur á fólk lendi í vanskil-
um. Það er ekkert að því að
taka lán og stofna til skulda þegar fjár-
festingin er góð og greiðslugetan nægj-
anleg. Vanskil heimila fylgja efnahags-
ástandi og á
meðan það er
gott er lítið um
vanskil. Hins
vegar era upp-
lýsingar um
vanskil af
skoraum
skammti en
ljóst er að til að
meta hvort
skuldir séu
áhyggjuefni
þarf að kanna
greiðslugetu og vanskil.
Enn fremur skiptir miklu máli að á
íslandi býr miklu hærra hlutfall íbúa í
eigin húsnæði. Víðast hvar erlendis er
miklu algengara að fólk búi í leiguhús-
næði og þetta skekkir myndina vafa-
laust þegar skuldir eru metnar.
Kannski skekkir það myndina fyrir
Island í erlendum samanburði hversu
hratt íslenskur lánsfjármarkaður hefur
byggst upp. Fólk hefur einfaldlega
gengiö á lagið og svalað neysluþörf
sinni í krafti þess verðlagsstöðugleika
sem ríkt hefur hér. Vel er hægt að
hugsa sér að verulega dragi úr skulda-
söfnun heimilanna þegar ijármagns- og
lánsfjármarkaður hér á landi nær
sama þroska og i nágrannalöndum
okkar.
Þó svo að vafi leiki á að hér sé um al-
varlegt vandamál að ræða er fúll ástæða
til að fylgjast vel með þróuninni og
grípa inn í ef teikn eru á lofti um að
veruleg vandræði séu að skapast. -bmg
Skipting skulda heimilanna
- við lánakerfið 1998
Eignaleigur í--
1,6%
LÍN
9,0%
Trygglngafélög'
2 8%
’ Lifeyrissjóöir'
28,5%

Nýtt hlutafé boöið út í SÍF hf.:
Styrkir eiginfjárstöðu dótturfélaga
f gær hófst forkaupsréttartímabil
í hlutafjárútboði SÍF hf. og stendur
það til og með 21. júlí 1999. Boðið er
út nýtt hlutafé að nafnverði 165
milljónir króna og hefur Búnaðar-
bankinn Verðbréf umsjón með út-
boðinu fyrir hönd SÍF hf. Markmið
útboðsins er að styrkja eiginfjár-
stöðu dótturfélaga. Á forgangsrétt-
artímabilinu býðst þeim hluthöfum
sem áttu skráða hlutafjáreign 1 SÍF
hf. í lok dags 2. júlí 1999 að kaupa
hlutabréf á genginu 6,20 í réttu hlut-
falli við lilutafjáreign sína. Það
hlutafé sem kann að vera óselt í lok
forgangsréttartimabilsins -verður
selt í almennri sölu á tímabilinu
22.-28. júlí 1999 á genginu 6,70.
Styrkir eiginfjárstöðuna
Tilgangur SÍF hf. með hlutafjárút-
boðinu er að styrkja eiginfjárstööu
dótturfélaga, þróun á vörumerki
dótturfélagsins Jean Baptiste Delpi-
erre s.a. í Frakklandi og afla fjár til
að greiða fyrir fjárfestingar félags-
ins í dótturfélögum.
Vöxtur SIF hf. hefur verið mikill
síðastliðin ár og er félagið nú
stærsta fyrirtækjasamstæðan í
heiminum í sölu og markaðssetn-
ingu á söltuðum fiskafurðum. Heild-
arvelta samstæðunnar var 18,8
milljarðar árið 1998 í samanburði
við 11,7 milljarða árið 1997, sem er
um 61% aukning í veltu milli ára.
SÍF hf. og dótturfélög þess hafa
fjárfest í fjórum félögum það sem af
er þessu ári: Norðurhafi hf.,
Comercial Heredia á Spáni, Christi-
ansen Partner í Noregi, E&J
Armengol á Spáni. SÍF hf. hefur
undirritað samning um kaup 70%
hlutafjár í síðastnefnda félaginu og
verður endanlega gengið frá kaup-
unum í lok þessa mánaðar. E&J
Armengol s.a. hefur hingað til verið
einn stærsti samkeppnisaðili SÍF hf.
á Spáni og er félagið að styrkja
stöðu sína verulega á Spánarmark-
aði, einum mikilvægasta saltfisk-
markaði í heiminum, með þessum
kaupum. -bmg
íslenskir aðalverktakar
með skuldabréfaútboð
íslenskir aðalverktakar hf. og
Kaupþing hf. hafa gengið frá sam-
komulagi um að Kaupþing hafi
umsjón með sölu skuldabréfa fyr-
ir 1.000 milljónir króna til 7 ára
með tveimur árlegum vaxtagjald-
dögum. Tilgangur útboðsins er að
fjármagna nýfjárfestingar og
mæta auknum umsvifum ís-
lenskra aðalverktaka hf. og dótt-
urfélaga þess. íslenskir aðalverk-
takar hafa eignast meirihluta í
tveimur stórum byggingarfélög-
um að undanfömu.
Varað við halla
Seðlabankastjóri ísraels sendi í
gær skýr skilaboð til Ehuds
Barads, nýkjörins forsætisráð-
herra ísraels, að taka þyrfti til
hendinni í
fjármálum
hins opin-
bera. Hann
varaði sér-
staklega við
miklum
halla og
sagði nauð-
synlegt að
takast á við
hann.
Einnig kom fram að nauðsynlegt
væri að skipuleggja efnahagslega
framtíð ísraels.
Álftárós sameinað
Ármannsfelli
Stefnt er að því að sameina
verktaka- og byggingarfyrirtækin
Ármannsfell og Álftárós og alla
byggingarstarfsemi sem íslenskir
aðalverktakar hafa haft með
höndum, undir hatti Ármanns-
fells, samkvæmt heimildum Við-
skiptablaðsins. Á skömmum tíma
hafa íslenskir aðalverktakar eign-
ast meirihluta í bæði Ármanns-
felli og Álftárósi. Viðskiptavefur
VB á Vísi greindi frá í gær.
Mannabreytingar
Selma Filippusdóttir hefur ver-
ið ráðin framkvæmdastjóri Hluta-
bréfasjóðsins hf. Selma hefur ver-
ið forstöðumaður Reikningshalds
VÍB frá árinu 1989. Einar Bjarni
Sigurðsson hefur verið ráðinn
sjóðstjóri Hlutabréfasjóðsins hf.
hjá VÍB
Ingólfur Guðmundsson hefur
verið ráðinn svæðisstjóri Aðal-
banka hjá Landsbankanum. Krist-
ján Guðmundsson hefur verið
ráðinn forstöðumaður markaðs-
sviðs Landsbankans. Tómas Hall-
grímsson hefur verið ráðinn
svæðisstjóri Breiðholtsútibús og
Þór Þorláksson hefur verið ráðinn
í starf framkvæmdastjóra rekstr-
arsviðs Landsbankans.
Það er mikilvægt ai taka
vel ígrundaða ákvörðun*
Nýjustu ISDN-símstöðvarnar frá Siemens hafa svo
sannarlega hitt í mark hérlendis. Því bera frábærar
viðtökur viðskiptavina okkar órækt vitni.
Fjölbreyttir möguleikar kerfanna, s.s. tölvutengingar,
talhólf, sjálfvirk svörun, beint innval, þráðlausar
lausnir og margt fleira, nýtast breiðum hópi notenda
allt frá einstaklingum upp í stærstu fyrirtæki og
stofnanir landsins.
Við bjóðum afbragðsbúnað, fyrsta flokks þjónustu
og hagstætt verð. Láttu í þér heyra. Fáðu verðtilboð.
Það margborgar sig.
SIEMENS
*... það gerðu þau:
• Gula línan • Sjúkrahús Reykjavíkur
• Ríkisútvarp-Sjónvarp
• Félagsþjónustan í Reykjavík
• Skeljungur* ISAL* íslenskir aðalverktakar
• Rugmálastjórn • Ræsir hf • Domus Medica
• Mjólkursamsalan • Hallgrímskirkja
• Grimsneshreppur • Magnús Kjaran
• Hótel Keflavík • Rafiðnaðarskólinn
• Sameinaði lífeyrissjóðurinn
• St. Jósepsspítali • Taugagreining
• Tölvu- og verkfræðiþjónustan
• Dagvist barna • Rauði kross íslands
• Plastprent • Ölgerð Egils Skallagríms
• íslensk miðlun hf.
o.fl. o.fl.
SMITH &
NORLAND
V
Nóatúni 4
105 Reykjavík
Sími 520 3000
www.sminor.is