Dagblaðið Vísir - DV - 14.07.1999, Blaðsíða 7

umhverfi 23
a

MIÐVIKUDAGUR 14. JÚLÍ 1999
Sorpa:
Meöferö
sorps hafi
sem vægust
umhverfisáhrif
Árið 1988 var byggðasamlagið
Sorpa stofnað. Fyrir þann tíma hafði
ástand í sorpeyðingarmálum verið í
miklum ólestri og ekki í samræmi við
það sem var að gerast í löndunum í
kringum okkur. Öllum úrgangi sem
nöfnum tjáir að nefna var hent á opna
hauga. Stofnun fyrirtækis sem taka
myndi á þessu mikla vandamáli var
því nauðsynleg og í raun kærkomin.
Allt frá upphafi hefur Sorpa tekist á
við margvísleg verkefni og fram-
kvæmdir af ýmsum toga. Unnið hefur
verið að því að koma umhverfis- og
endurvinnslumálum í viðunandi horf
miðað við stefnu sveitarstjórnanna og
kappkostar Sorpa að fylgjast vel með
öllum þeim nýjungum sem eiga sér
stað á sviði sorphirðumála, endur-
vinnslu, svo og öðru sem tengist þess-
um málaflokki.
Endurnýtingu þarf
að auka
Nú lætur nærri að 85% alls sorps á
íslandi fari um flokkunarstöðvar og
stöðvar sem farga sorpi og hafa til
þess starfsleyfi. Sumt af sorpinu, eink-
um spilliefni og endurnýtanleg efni,
er sent til útlanda. Annað er endur-
nýtt innanlands, t.d. mikið af tré, svo-
lítið af gúmmíi, dálítill pappir og
nokkuð af lifrænum leifum. Endur-
nýtinguna þarf að auka. Öllu öðru
sorpi er fargað endanlega. Víða er
sorpinu þá brennt en það er ekki gert
hjá Sorpu. Sorp sem Sorpa meðhöndl-
ar og ekki er sent utan eða nýtt er
urðað eftir flokkun og böggun. Við
böggun er sorpi þjappað saman og það
síðan reyrt í stóra bagga með vír.
Böggunum er staflað upp i reinar og
jarðvegi mokað yfir. í hann er sáð
grasi og oft er trjágróðri plantað þar
líka. Böggunin leiðir til betri landnýt-
ingar og minni umferðar flutninga-
bíla.
Að meðhöndla sorp
í sátt við umhverfið
Sorpa er stærst ailra móttöku-,
flokkunar- og endurvinnslustöðva í
landinu. Stöðin er í Gufunesi í
Reykjavík í 5600 fermetra húsnæði.
Sorpa starfar á öllu höfuðborgarsvæð-
inu og í nágrenni þess, frá Kjalamesi
til Hafnarfjarðar. Auk aðalmóttök-
unnar rekur fyrirtækið átta endur-
vinnslustöðvar á svæði sinu.
Hlutverk Sorpu er að taka á móti
fóstum úrgangi á vinnslusvæðinu,
flokka hann, endurnýta eftir því sem
unnt er og ganga frá honum sam-
kvæmt lögum, reglum og hagkvæmni
á hverjum tíma. Markmiðið er að
meðferð sorps hafi sem vægust um-
hverfisáhrif og kenna fólki um leið að
meðhöndla sorp í sátt við umhverfið.
Að fyrirtækinu standa Reykjavík,
Kópavogur, Hafnarfjörður, Garðabær,
Mosfellsbær, Seltjarnarnes og Bessa-
staðahreppur og þar eru 73 stöðugildi.
Ársveltan er 800 milljónir króna. Urð-
unaraðstaöa Sorpu er í Álfsnesi við
Kollafjörð. Til Sorpu berast um 106
þúsund tonn af sorpi á ári. Þar af eru
58 þúsund tonn heimilissorp eða 55%
en 48 þúsund tonn af sorpi er frá at-
vinnustarfsemi eða 45%. íbúafjöldi á
svæði Sorpu er um 168 þúsund
manns.
Hvað enu gróð-
unhúsaáhnif?
ikiö hefur verið
rætt um hin
svokölluðu
gróðurhúsaá-
hrif sem eina af
afleiðingum mengunar. En hvað eru
gróðurhúsaáhrif? Nafnið er til komið
vegna þess að lofthjúpur jarðar gegnir
svipuðu hlutverki og gler í gróðurhúsi.
Innan glersins safnast hiti og margir
gróðurhúsaeigendur þekkja það að
þegar sólin skín á köldum vordögum
getur hitinn þar orðið hár þrátt fyrir
að'kalt sé í veðri. Þetta er svipað og
gerist með lofthjúp jarðar. Hann skipt-
ist i mörg hvolf og hleypir í gegnum
sig sýnilegri sólargeislun en heldur
inni miklum hluta af þeim hita sem
kemur frá yfirborði jarðar. Hann
gleypir einnig skaðlega geislun frá
sólu.
Aukin loftmengun hefur þau áhrif
að samsetning lofthjúpsins breytist
sem getur breytt loftslagi á jörðunni.
ísland óbyggilegt?
Án lofthjúpsins væri meðalhitastig á
jörðinni um -18’C en ekki 15’C. Þessi
áhrif lofthjúpsins eru forsenda núver-
andi dýralífs á jörðinni en vandamálið
er að þessi áhrif eru að verða meiri en
góðu hófi gegnir. Því fer hitastig hækk-
andi á jörðunni sem hefur ýmis vanda-
mál í fór með sér. Heimskautaís bráðn-
ar og veldur því að sjávarborð hækkar.
Flóðahætta eykst á mörgum þéttbýlum
og fijósömum svæðum í heiminum,
gróðurbelti gætu færst til og breyting-
ar geta orðið á sjávarstraumum í haf-
inu og seltustigi þess. Margir fræði-
menn spá því að ef andrúmsloftið held-
ur áfram að hitna geti Golfstraumur-
inn, sem gerir ísland byggilegt, sveigt
af leið. Enn mehi áhyggjur hafa íbúar
Kiribati-eyja í Suður-Kyrrahafi. Tvær
þessara 29 eyja eru þegar sokknar og
hinar eru á sömu leið. Þetta gerist
vegna gróðurhúsaáhrifa sem orsaka
hærra yfírborð sjávar. íbúar þeirra
eiga ekki í nein hús að venda því að
varnarmúr kringum eina af þessum
eyjum myndi kosta 100 milljónir
Bandarikjadala og efnahagur þjóðar-
innar kemur í veg fyrir slíkar stór-
framkvæmdir.
Uppgræðsla
lykilatriöí
Tvær leiðir eru að því takmarki að
minnka magn gróðurhúsalofttegunda i
andrúmsloftinu. Að minnka losun
þeirra eða binda þær í plöntum. Jurtir
og tré ganga fyrir koldíoxíði, rétt eins
og við þurfum súrefni, og binda mikið
magn af því. Þess vegna er uppgræðsla
mjög mikilvægur þáttur í allri um-
hverfisvemd, ekki síður en viðleitni
fólks til að menga minna. HG
Olíufélagiöhf
www.esso.is
Nýir bensínbrúsar hjá ESSO
Olíufélagið hf. hefurtekið í notkun nýja 5 lítra bensínbrúsa sem
er liður í þeirri stefnu Olíufélagsins að stuðla að hreinu og öruggu
umhverfi í tengslum við starfsemi félagsins.
Nýju brúsarnir eru einkar handhægir og úr sterku plastefni með
sveigjanlegum stút og traustu loki sem kemur í veg fyrir að innihaldið
geti runnið úr þeim fyrir slysni og að bensín slettist á fötin.
Öruggir, umhverfisvænir og þægilegir
Viðskiptavinir munu framvegis fá bensínið afgreitt á nýju 5 lítra brúsunum
sem eru í senn handhægir, öruggir og umhverfisvænir.
Olíufélagið hf. hlautádögunum umhverfisverðlaun umhverfisráðuneytisinsl998.
Hver brúsi kostar 500 kr. sem fást endurgreiddar ef honum er skilað.
*
-hdm